Opis treści
Mimo dokonującego się współcześnie rozwoju procesów globalizacyjnych i kosmopolitycznych, kategorie patriotyzmu, nacjonalizmu, tożsamości narodowej oraz obywatelskości nadal są ważnymi kategoriami nowoczesnego myślenia politologicznego, socjologicznego i filozoficznego o społeczeństwie. Stanowią one element współczesnego, zarówno potocznego, politycznego, jak i naukowego dyskursu. Z tej racji są zarówno kategoriami praktyki życia publicznego, jego potocznego rozumienia, jak również narzędziami analizy społeczeństwa politycznego. Fakt ten nadaje szczególny sens naukowemu badaniu zjawisk opisywanych przez te kategorie, gdyż pozwala rozważaniom teoretycznym na pewien stopień empirycznej weryfikacji i społecznej użyteczności. Autorzy tomu zdają sobie sprawę, że różnice stanowisk teoretycznych w badaniach nad historycznym i współczesnym znaczeniem narodu i nacjonalizmu na obecnym etapie rozwoju teorii są trudne do pogodzenia. Nowe trendy badawcze wskazują raczej na dalszy rozwój pluralizmu teoretycznego, niż powstanie jednego paradygmatu w tym przedmiocie badań. Także przedstawiony Czytelnikowi wysiłek badawczy autorów sytuuje się na styku refleksji politologicznej, filozoficznej, współczesnej myśli politycznej i kulturowej. Oprócz analizy czysto teoretycznej, zawierającej rozważania kategorialne i definicyjne czy próby rekonstrukcji i oceny ewolucji dyskursu naukowego dotyczącego nacjonalizmu i patriotyzmu, motywem przewodnim przewijającym się w pracy jest kontestacja paradygmatu modernistycznego oraz sytuowanie argumentacji w perspektywie teorii postnarodowych i kosmopolitycznych. Klasyczne ujęcia badawcze zostają zderzone z tendencjami współczesnych systemów społeczno-politycznych i pojęciami-kluczami, takimi jak globalizacja, postnarodowość, deterytorializacja, indywidualizacja i kosmopolityzacja. Dlatego wiele uwagi poświęcono w pracy ujęciom postmodernistycznym i etnosymbolicznym. Jako jeden z głównych punktów wyjścia przyjęto tezę o głębokiej przebudowie natury więzów pomiędzy ludźmi, zasobami i terytoriami, co przekształca podstawy interakcji globalnych i tym samym kwestionuje tradycyjne rozumienie państwa. Mamy do czynienia z procesem łamania granic tożsamości narodowej, powstawania nowych form tożsamości i afiliacji: transnarodowych, lokalnych, regionalnych czy kosmopolitycznych. Myśl kosmopolityczną i postnacjonalistyczną należy interpretować nie tylko jako program polityczny, zmierzający do pomniejszenia znaczenia państwa narodowych i podważenia ich suwerenności, lecz jako całościowy projekt życia społecznego, politycznego i indywidualnego. Autorzy tomu wskazują jednak przy tym, że współczesny kształt teoretyzowania, ale i praktyki nacjonalizmu, kosmopolityzmu czy postnacjonalizmu nie są w stanie udzielić w pełni adekwatnych i skutecznych odpowiedzi na dylematy współczesnego świata. [...]
