Opis treści
Polska myśl polityczna XVIII wieku to zjawisko bogate, ciekawe, stanowiące ważny i interesujący, a wciąż nie dość rozpoznany, obszar badawczy. Tworzyli ją słynni autorzy obszernych rozpraw, których nazwiska na stałe weszły do historii, ale także dziś już zapomniani lub zgoła anonimowi uczestnicy dyskusji i życia politycznego tamtej epoki.
Zmiany, które dokonały się wówczas w obrazie społeczeństwa i w sposobach mówienia o sprawach ustrojowych, są porównywalne z tym, co działo się w Rzeczypospolitej na przełomie XVI i XVII wieku. Jednak uczestnicy batalii politycznych wieku XVIII w przeciwieństwie do swoich przodków musieli zmierzyć się z kryzysem państwa, znaleźć słowa, by go opisać, i idee, które pomogłyby im zaproponować program jego naprawy. Żeby w pełni owe przemiany dostrzec i docenić, a z drugiej strony móc obserwować ciągłość pewnych koncepcji i przekonań, trzeba przyjrzeć się ich funkcjonowaniu w dłuższych okresach.
Taką próbę podjęto w studiach zebranych w tej książce. Większość z nich przedstawia różne aspekty polskiej myśli politycznej XVIII wieku obserwowane w ich długim, a przynajmniej dość długim trwaniu – przez cały wiek lub znaczną jego część. Przedmiotem dociekań jest tu pewien zbiór idei i poglądów politycznych, wizja państwa i stosunek do niego, które wyłaniają się z tekstów źródłowych. Obok tego wiele uwagi poświęcono językowi politycznemu, słowom, którymi nazywano ideały polityczne i opisywano świat polityczny.
Powstał w ten sposób fascynujący obraz zmagań polskich autorów z materią teorii i z wyzwaniami rzeczywistości politycznej.
