Opis treści
Tabu jest częścią życia każdej społeczności i nieustannie oddziałuje na rządzące nią normy, mając za zadanie – jak dowodziła Mary Douglas – redukcję wspólnotowego poczucia chaosu. Tabu było także integralną częścią doświadczenia życia w PRL, a studium wyobrażeń na temat tego, co nieakceptowane, niewygodne, budzące niesmak lub wstyd, pozwala nam zobaczyć dzisiaj lepiej praktyki postrzegane wtedy w kategoriach niepodważalnej społecznej normy. Losy „panien z dzieckiem” pokazują kolosalną siłę często szerszej niż nuklearna rodziny i jej przewagę nad jednostką w poststalinowskiej Polsce. Publiczne przepychanki w sprawie rozwodu dowodzą utrzymującego się napięcia pomiędzy pożądaniem nowoczesności i paraliżującym lękiem przed jego społecznymi konsekwencjami. Niezależnie jednak od tego, czy mowa o przerywaniu ciąży, biciu, rozwodach czy matkach samodzielnie wychowujących swoje dzieci, wszystkie wymienione wyżej mechanizmy o charakterze makrospołecznym i politycznym odcisnęły swoje piętno na osobistym doświadczeniu konkretnych osób, których świadectwa narracyjne, szeroko przywoływane w książce, wchodząc do dyskursu politycznego, eksperckiego i popkulturowego, odegrały ważną rolę w procesie negocjowania nowych granic między tym, co dopuszczalne, a tym, co nie uchodzi w polskiej rodzinie w PRL.
Autorka stworzyła własny i oryginalny zestaw instrumentów badawczych, skonstruowała metody pozwalające na penetrowanie skomplikowanych zagadnień z zakresu historii społecznej i antropologii historycznej. Za ich pomocą bada normy społeczne i kulturowe oraz zwyczaje, które odbiegały od akceptowanego wzorca społecznego oraz od wzorca państwowego propagowanego przez władze. Bada proces tabuizacji i tabu w społeczeństwie, traktując je jako klucz pozwalający lepiej przyjrzeć się rodzinie w dobie PRL. Dzięki jej badaniom możemy inaczej ocenić skalę, charakter i skutki transformacji społecznej, jaka dokonała się po II wojnie światowej, a przed upadkiem systemu w 1989 roku w Polsce.
Z recenzji prof. Andrzeja Chwalby
Barbara Klich-Kluczewska – historyczka, adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor wizytujący w University of Rochester (2010), członkini międzynarodowych grup badawczych Cliohres (2005–2010) i Physical Violence and State Legitimacy in Late Socialism (2011–2014), stypendystka projektu Sozialistische Diktatur als Sinnwelt (2009). Zajmuje się historią społeczno-kulturową dwudziestowiecznej Polski, historią prywatności i rodziny, historią kobiet i seksualności oraz mikrohistorią. Autorka książki Przez dziurkę od klucza. Życie prywatne w Krakowie w latach 1945–1989 (Warszawa 2005).
