Utwór datowany na lata 70. XV w., znany pod tytułem Lament świętokrzyski (od miejsca znalezienia rękopisu w klasztorze benedyktyńskim Św. Krzyża na Łysej Górze), a także jako Żale Matki Boskiej pod krzyżem lub (od incipitu) Posłuchajcie bracia miła…, stanowi przykład średniowiecznej liryki pasyjnej, realizującej motyw Stabat Mater. Rękopis utworu, którego autorstwo przypisywane było Andrzejowi ze Słupi, przeorowi świętokrzyskich benedyktynów, zaginął po wywiezieniu zbiorów wa...
W zaledwie czterech strofach wiersza poeta uchwycił fenomen miłości: dla zakochanej osoby „nic” może znaczyć „wszystko”.Między nami nic nie było Adama Asnyka to erotyk, czyli utwór liryczny o tematyce miłosnej (od greckiego eros — miłość). W tym wypadku erotyk wyjątkowo udany: wieloznaczny, zmysłowy, subtelny i pełen lekkości niczym młodzieńcze uczucie. A jednocześnie muzyczny w rytmie, niepozbawiony humoru i delikatnej ironii. Adam Asnyk genialnie uchwycił w swoim utworze n...
Tristan, siostrzeniec i wasal Marka, króla Kornwalii, odważnie staje do walki z potężnym rycerzem, Morhołtem. Wygrywa, ale zostaje bardzo poważnie ranny. Od śmierci ratuje go piękna Złotowłosa Izolda.Tristan wraca na dwór króla. Ten po pewnym czasie planuje ożenić się z właścicielką złotego włosa przyniesionego przez jaskółkę. Wasal próbuje ją odnaleźć — przeżywa kolejne przygody i okazuje męstwo w walce ze smokiem, a w zamian otrzymuje rękę pięknej Izoldy. Na statku do Kornw...
Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią to najdłuższy zachowany średniowieczny wiersz polski. Stanowi realizację charakterystycznych dla epoki motywów: mówi o marności dóbr doczesnych, ich nieuchronnej przemijalności (vanitas) oraz o powszechnym zrównaniu ludzi różnych stanów, obu płci, zamożnych i biednych w obliczu śmierci, która wszytkich weźmie do swej „szkoły”, zaprosi do ostatniego tańca (Danse macabre).Jednocześnie utwór ma wymowę satyryczną. Wykorzystując gatunek tradycy...
Aleksy należy do grona świętych wspólnych chrześcijaństwu wschodniemu i zachodniemu, ponieważ jego kult rozpowszechnił się przed podziałem na kościół rzymskokatolicki i cerkiew prawosławną. Do literatury hagiograficznej, popularyzującej jeden z głównych średniowiecznych wzorów osobowych: świętego-ascety, opowieść o życiu św. Aleksego weszła w Europie już w X w., jednak legenda źródło swoje miała w Bizancjum, przywędrowała z kościoła w Syrii.Polskojęzyczne opracowanie żywota ...
W powieści poetyckiej Konrad Wallenrod Adam Mickiewicz wykorzystał tzw. historyzm maski — dzięki temu mógł wyrażać swoją patriotyczną postawe wobec Polski, nie obawiając się cenzury.Akcję powieści przeniósł na średniowieczną Litwę, której zagrażał najazd Krzyżaków. W zakonie jednak wychowywał się — pod czujnym okiem litewskiego wajdeloty imieniem Halban — Walter Alf, rycerz, który miał zemścić się na najeźdźcach. Podczas jednej z walk Walter i Halban przedzierają się na stron...
Zakończona happy endem krótka i zaskakująca opowieść o miłości i poświęceniu, która trwale zapisała się w historii i teorii literatury. Nowela Sokół jest jedną ze stu krótkich opowieści tworzących dzieło zaliczane do najsłynniejszych utworów literatury światowej: Dekameron Giovanniego Boccaccia. Napisany w języku włoskim Dekameron po raz pierwszy ukazał się drukiem około 1470 roku, ale Boccaccio pracował nad nim dużo wcześniej, prawdopodobnie w latach 1350–1353. Utwór w...
Alonso jest gorliwym czytelnikiem romansów rycerskich. Po wielu godzinach spędzonych na lekturze postanawia, że on również chciałby przeżyć tak wspaniałą przygodę.Bohaterowie przeczytanych książek stają się dla niego wzorami do naśladowania. Postanawia wiec zmienić nazwisko na Don Kiszot, wybiera sobie damę serca, giermka, uznaje karczmę za swój zamek i na koniu wyrusza w świat, by pomagać potrzebującym i zdobywać honoru. Gdy jego przyjaciele dostrzegają, że popadł w obłęd, p...
Do młodych Adama Asnyka jest wierszem z cyklu W Tatrach, powstałym w 1880 roku i znajdującym się w zbiorze lektur dla szkół ponadpodstawowych. E-book w naszym wydaniu zawiera oznaczone motywy i przypisy opracowane specjalnie z myślą o uczniach i uczennicach. Audiobook Do młodych, stanowiący dodatkowe ułatwienie przy zapoznawaniu się z tekstem, czyta Jan Peszek.Adam Asnyk wskazał pokoleniom młodych ich zadania, bazując na współczesnych sobie poglądach. Adresatem jego wierszowa...
Epopeja w dwunastu księgach opowiadająca o podróży Eneasza, który po upadku i spaleniu jego ojczystego miasta Troi dąży, kierowany wróżbami, do kraju swego przodka Dardanosa. Tam, w Italii, stoczywszy walkę z miejscowymi ludami, Eneasz zakłada nowe państwo, Rzym. Droga do tego szczytnego celu jest jednak kręta i niebezpieczna, wiedzie przez wiele krain, a nawet prowadzi przez podziemne królestwo zmarłych. Przy okazji opowieści o przygodach Eneasza i jego towarzyszy oraz o z...
Życie snem to dramat filozoficzny hiszpańskiego poety, Pedro Calderón de la Barca z 1635 roku. Inną jego sławną sztuką jest Wielki teatr świata.Z obu tych dzieł pochodzą toposy: życie jako sen oraz świat jako wielki teatr. Jest autorem ponad 70 sztuk teatralnych.Życie jest snem opowiada o ludzkich złudzeniach i iluzjach. Akcja dzieje się na dworze królewskim, gdzie rodzi się syn, króla Basilio, który według przepowiedni ma być potworem. Aby tego uniknąć król zamyka syna w wie...
Manifest światopoglądowy w formie wiersza, do dziś zaskakujący czytelników aktualnością przesłania. Przeszłość, niezależnie od tego, jak wspaniała lub tragiczna, może stać się pułapką wysysającą energię, którą lepiej byłoby może ukierunkować na budowę przyszłości.Daremne żale Adama Asnyka to wiersz z 1877 roku, pochodzący ze zbioru Album Pieśni. Jego tematem jest nieuchronność zachodzących z biegiem czasu zmian i relacja przeszłość-przyszłość. Adam Asnyk zawarł w tym krótkim ...
Paryż, rok 1819. Eugeniusz de Rastignac, Vautrin i Jan Joachim Goriot to mieszkańcy paryskiego pensjonatu znajdującego się przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève i główni bohaterowie tej powieści.Rastignac jest studentem prawa, który aspiruje do wejścia do klasy wyższej w czym pomaga mu kuzynka, wicehrabina Madame de Beauséant. Vautrin to tajemniczy propagandzista, a Goriot jest emerytowanym producentem makaronu, który bezgranicznie kocha swoje dwie córki i wspiera je całym swym m...
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i pro...
Udręka nudy płynącej z rozczarowania światem i żarliwa chęć nadania swemu życiu sensu przez poświęcenie się jakiejś wielkiej idei (takiej np. jak naród) — to krąg problemów, w którym działa tytułowy bohater dramatu Kordian Juliusza Słowackiego.Imię jego, znaczeniowo związane z sercem, wymyślił autor, by ukazać losy młodzieńca kierującego się porywami serca oraz rozbudzoną, poetycką imaginacją. głęboko i wszechstronnie wpisuje w dyskurs romantyzmu europejskiego. Kordian prze...
Pierwszy w historii traktat poświęcony teorii literatury. Arystoteles charakteryzuje w nim „poezję”, rozumianą przez niego jako literatura posiadającą fabułę, a zatem z wyłączeniem liryki, jako sztukę naśladowczą wykorzystującą mowę. Opisuje trzy rodzaje literatury: epos, tragedię i komedię, krótko omawia historyczny rozwój obu gatunków scenicznych oraz dokonuje szczegółowej analizy budowy, sposobów i środków używanych przez poszczególne sztuki. Wskazuje na przykładach, w jak...
Noc listopadowa to dramat Stanisława Wyspiańskiego z 1904 roku. Jest to trzeci utwór poety poruszający tematykę powstania listopadowego.Akcja rozgrywa się w czasie pierwszych godzin powstania. W utworze przedstawione są między innymi losy powstańców, napotkane przeszkody czy opór społeczeństwa. Równocześnie autor przedstawia wątek mitologiczny, który stanowi komentarz bądź uzupełnienie do wydarzeń mających miejsce podczas powstania.Książkę polecają Wolne Lektury — najpopularn...
Śluby panieńskie to utwór polskiego komediopisarza, bajkopisarza i poety, hrabiego Aleksandra Fredry. Komedia powstawała w latach 1826–1832.Autor podczas swojego życia m.in. wstąpił do wolnomularstwa oraz służył w armii Księstwa Warszawskiego. Pod wpływem krytyki przestał pisać na kilka lat. Jego dwa dzieła, Zemsta oraz Śluby panieńskie, doczekały się ekranizacji.Komedia Śluby panieńskie opowiada o Anieli oraz jej kuzynce Klarze, które postanawiają nigdy nie wychodzić za mąż....
Faust to dramat niemieckiego poety, polityka, uczonego Johanna Wolfganga von Goethego w dwóch częściach. Powstał w latach 1773–1832, zaś wydany został w całości w 1833 po śmierci autora.Tytułowy bohater to uczony, który pomimo ogromnej wiedzy coraz bardziej zdaje sobie sprawę z ograniczonych naukowych możliwości człowieka, chce poznać sens istnienia. Diabeł zakłada się z Bogiem, że uda mu się opętać duszę uczonego. Do pracowni Fausta przybywa Mefistofeles proponując, że zosta...
