Wykłady te opierają się na powrocie do tej fazy myśli filozoficznej, która rozpoczęła się od Kartezjusza, a zakończyła na Humie. System filozoficzny, który starają się wyjaśnić, jest nazywany „filozofią organizmu”. Nie istnieje koncepcja filozoficzna, która nie mogłaby na swoją obronę zacytować jakichś wyraźnych stwierdzeń któregoś z owej grupy myślicieli pomiędzy Kartezjuszem a Hume’em lub jednego z dwóch twórców całej myśli zachodniej, Platona i Arystotelesa. Jednakże filoz...
Przekład przejrzał, wstępem i przypisami opatrzył: Antoni Szwed Dzienniki NB 26 – NB 30 (SKS 25) Sørena Kierkegaarda pochodzą z ostatniego okresu twórczości filozofa czyli z lat 1852-1854. Autor dokonuje w nich rozwinięcia i podsumowania tych myśli, które zanotował już we wcześniejszych Dziennikach. Teraz nadawał swoim myślom pełniejszy kształt, lepiej je uzasadniał. Mimo niekiedy podobnych tytułów notatek, za każdym razem Kierkegaard nadaje tym notatkom treść inną, świeżą, o...
(…) Dzieło Diogenesa Laertiosa, bo o nim mowa, nosi tytuł Żywoty i poglądy słynnych filozofów (Φιλοσόφων βίων καὶ δογμάτων συναγωγή) i oceniane było przez wieki różnie, od zachwytu po dyskredytację, przeważnie zaś niedoceniane, analizowane tylko jako podręcznik filozofii czy wyraz pewnej filozofii bez wartości literackiej. Jednak wartość ta była bezsporna dla czytelników antycznych, którzy akurat tę wersję z wielu innych podobnych opisów myśli filozoficznej zachowali przez ko...
W części drugiej Biografii Dąmbskiej opisujemy jej ucieczkę wraz z siostrą Aleksandrą z okupowanego przez władze sowieckie Lwowa, pobyt po wojnie w Rzeszowie i Krakowie oraz późniejszą ucieczkę do Gdańska. Piszemy o trudnych czasach stalinizmu, a zwłaszcza o staraniach Dąmbskiej, mających za zadanie obronę filozofii polskiej przed ideologizacją. Podkreślić należy, że Dąmbska nie poddała się stalinowskim represjom. Był to okres walki o zachowanie pamięci po filozofii zostawion...
„Kandelabr” to opowieść o niewielkiej wsi we wschodniej Wielkopolsce, której dzieje splatają się z historią naszego kraju. To podróż przez wieki, ukazana z lokalnej perspektywy, gdzie losy mieszkańców i właścicieli majątku obrazują szersze procesy historyczne. Na przestrzeni lat dobra Siąszyce przechodziły zarówno okresy rozkwitu, jak i upadku. Szczególne znaczenie zyskały w XIX wieku, kiedy stały się istotnym ośrodkiem życia kulturalnego w regionie. Do siąszyckiego dworu zj...
Polecam Państwu dzisiaj książeczkę-opowieść, jak pisze autorka, dla „za grzecznych dzieci”. W moim odczuciu jest to książka dla wrażliwych lub tych, którzy chcą zrozumieć... uwrażliwić się. Opowieść bardzo symboliczna, przemawiająca językiem odbieranym przez zmysły. Przywołuje na myśl problem traumy, która zatrzymuje dostęp do sił życiowych i radości, oraz istotę psychoterapii, w której dotarcie do złości, ale i odzyskanie szacunku do siebie są kluczowe. Dotyka problemów prz...
Eksperyment zastosowany przez Kuzańczyka w O widzeniu Boga ukazuje zatem trudną do pojęcia dialektykę pomiędzy Bożą transcendencją i immanencją, która jest skutkiem Bożej stwórczej Absolutnej Mocy, będącej źródłem bytu każdej rzeczy. Boża Moc jest samym aktualnym istnieniem (actu esse) a zarazem jest wszystkim tym, co może istnieć (posse esse). To jednoczesne połączenie absolutnego aktualnego bycia z absolutną możliwością bycia wyraźnie odróżnia tę nieskończoność od możliwośc...
Hartmannowskie zainteresowanie ontologią oraz jego wyraźnie ontologiczna interpretacja projektu filozofii transcendentalnej Kanta była raczej wcześniejsza i zainspirowana tendencjami filozofii rosyjskiej, z którą zapoznał się jeszcze przed przybyciem do Marburga. Dodatkowo, nie jest prawdą, że Hartmann porzuca tak istotny dla neokantystów, ale również i dla samego Kanta, problem poznania. Twierdzi on jedynie, że sam problem poznania jest problemem metafizycznym i jako taki ni...
Pisanie o Dziennikach Sørena Kierkegaarda może wywoływać niemałe zdziwienie. I to nie tylko dlatego, że nie posiadamy pewności, co do należytego zrozumienia intencji samego Autora, lecz z bardziej oczywistej przyczyny, a mianowicie czy pojęło się ich „boskie” przesłanie. Wreszcie ze względu na immanentną ezoteryczność filozoficzno-teologicznego języka. Innymi słowy, trudność tkwi już w przekładzie, w wysiłku adoptowania Kierkegaardowskiego stylu „niebezpośredniego pisarstwa” ...
Maurice Blondel (1861–1949) jest jednym z najważniejszych myślicieli francuskich i europejskich końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, a to za sprawą oryginalnej, opracowanej i przedstawionej w rozprawie Działanie. Próba krytyki życia i nauki o praktyce (1893), filozofii działania. Według Blondela działanie jest zasadniczą potrzebą człowieka, tym, czym dla egzystencjalistów jest egzystencja: najbardziej fundamentalną postacią ludzkiej obecności w świecie. Działanie stało się ...
Adam Synowiecki (1929–2000) jako Profesor Politechniki Gdańskiej nieustannie podkreślał potrzebę studiowania filozofii i poszukiwania odwiecznej prawdy. Starał się przy tym przeciwdziałać wszelkiej ignorancji zarówno w zakresie humanistyki, jak i nauk przyrodniczych. Utrzymywał, że wielką rolę w formułowaniu hipotez naukowych odgrywają założenia o charakterze filozoficznym, a nawet teologicznym. Co więcej, żywił przekonanie, iż nie istnieje wiedza bez poznającego podmiotu. Za...
Edyta Stein – filozof i święta – wpisuje się w dzieje myśli ludzkiej ze swą niezwykłą propozycją badawczą i życiową. Jej refleksja budziła i nadal budzi zaciekawienie, ale też wiele kontrowersji. Próba poznawczego zmierzenia się z tą refleksją i przesłaniem w niej zawartym przyciągała i przyciąga wielu badaczy, a także „zwykłych śmiertelników” poszukujących życiowych busoli. Stąd zamysł tej książki – aby konfrontować spuściznę Edyty Stein z rozmaitymi wizjami człowieka i świa...
Pomysł niniejszej edycji wybranych utworów łacińskich Józefa Epifaniego Minasowicza (1718–1796), osiemnastowiecznego warszawskiego bibliofila, tłumacza i literata, narodził się podczas tutorialu akademickiego o nazwie „Autorzy nowołacińscy o Warszawie. Warsztat translatologiczno-kulturowy. Przygotowanie publikacji studenckiej z profesorską asystą translacyjną”, zaproponowanego w semestrze letnim 2023 przez profesor Beatę Gaj środowisku studencko-doktoranckiemu Uniwersytetu Ka...
Monografia podejmuje problem godności człowieka w świetle wyzwań XXI w. oraz obecnej kondycji ludzkości. Jednocześnie szuka genezy współczesnego rozumienia godności, manifestującej się w ważności, równości, braterstwie czy wolności człowieka w wybranych, starożytnych metaforach, formujących przez wieki rozumienie tożsamości istoty ludzkiej. W swoich analizach autor odnosi się do ustaleń m.in. Platona, Grzegorza z Nyssy, Kanta, Heideggera, Arendt, Berlina, LaKoffa czy Habermas...
Zawartość pierwszej części tomu 2. Biblii pisarzy odsyła do kolejnych czterech ksiąg Starego Testamentu wchodzących, obok Księgi Rodzaju omówionej w tomie 1., do tzw. Pięcioksięgu Mojżesza, czyli księgi: Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa. Ich treścią są dzieje Narodu Wybranego, ściśle związane z osobą Mojżesza, a więc wyjście z Egiptu, nadanie Prawa na Górze Synaj, wędrówka Narodu Wybranego po pustyni ku Ziemi Obiecanej, w końcu dotarcie do Jordanu, do progu Ziem...
We wszystkich trzech prezentowanych tutaj i poświęconych myśli starożytnej rozprawach Cassirera otrzymujemy nie tylko przedstawienie jej dziejów, ale przede wszystkim ich interpretację, jako spójnej, systematycznej całości, której rozwój prowadzi w pewnym określonym kierunku, kierunku precyzowanym i określanym w jego własnej koncepcji. Nie znajdziemy tu jedynie relacji z tego, jak wyglądają poglądy poszczególnych filozofów greckich, ale przede wszystkim próbę określenia, jaka...
Twój stosunek do ewolucji nie dotyczy jedynie kilku wyrafinowanych poglądów na biologię, takich jak na przykład to, czy przypadkowe mutacje mogą prowadzić do powstania nowej funkcjonalnej informacji genetycznej. W istocie Twoje stanowisko w debacie o pochodzeniu gatunków zakłada i determinuje Twój stosunek do wielu innych – naukowych, filozoficznych i teologicznych – zagadnień. Jaka jest rola nauki w wyjaśnianiu pochodzenia świata? Co mogą zdziałać konieczność i przypadek w p...
Pierwszy polski przekład Etymologii Izydora z Sewilli (ok. 560-636), nauczyciela średniowiecza. Obok Kasjodora i Boecjusza połączył dziedzictwo antyku z dorobkiem intelektualnym chrześcijaństwa. Opisując świat czyni narzędziem poznania etymologię, która wyjaśnia źródłosłowy, nazywa rzeczy, posługuje się słowem i zawiera odpowiedź na pytanie o istotę wszechrzeczy. Ogromne dzieło, będące summą ówczesnej wiedzy teologicznej i świeckiej. Przez stulecia były tekstem po Biblii najc...
Monografia Doroty Zygmuntowicz „Thrasymach. Intrygi filozoficzne w Politei Platona (z przekładem: Thrasymach z Chalcedonu, testimonia i fragmenty; Pseudo-Platon, Kleitophon; Platon, Politeia I?II 369c11)” składa się z trzech części i dziewięciu rozdziałów, podzielonych na podrozdziały, Wprowadzenia, Zakończenia, Apendixu z przekładami i Bibliografii. Każdy rozdział poprzedzony jest prologiem, w którym autorka przedstawia sytuację problemową i zapowiada strategię mierzenia się...
Opis od wydawcy Życie i dzieło Boecjusza zaciekawiało i intrygowało późniejsze pokolenia. Późnośredniowieczny kalendarz z Pawii 23 października wspomina Boecjusza pod imieniem świętego Seweryna jako męczennika. Już w wieku IX Ado z Wenecji pisze w swojej kronice o Boecjuszu i Symmachu jako o tych, którzy oddali życie „za katolicką wiarę”. Dopiero w czasach późniejszych uczonych zaczął intrygować fakt, dlaczego Boecjusz, filozof i teolog, chrześcijanin, w ostatnim swoim dziele...
Herezje około roku tysięcznego dotyczą jedynie ograniczonej liczby osób, należących do elity kulturalnej i społecznej. Dwa wieki później są już silnymi ruchami kontestatorskimi, podważającymi wpływy duchowieństwa katolickiego. Od nadreńskich obszarów Niemiec po środkowe Włochy i przez Langwedocję po północną Hiszpanię: liczne regiony chrześcijańskiej Europy są wówczas „przeżarte zgnilizną” – by posłużyć się słownictwem zaczerpniętym z ówczesnych tekstów papieskich – różnych f...
Gdy wydałem w 2021 roku książkę pt. „POLSKIE KRESY, co nam obca moc wydarła”, nawet na myśl mi nie przyszło, że na polskich kresach wybuchnie nowa wojna, tym razem rosyjsko-ukraińska, i będę moralnie zobowiązany do kontynuacji tematu o tym, co nam obca przemoc wzięła. Postanowiłem zatem napisać jeszcze dwie książki, aby całość stanowiła trylogię kresową. Tom II tej trylogii jest nie tylko o agresji bandytów Putina na Ukrainę, ale przede wszystkim o tym, co ta nowa wojna rosyj...
Wąskie grono wymienionych wybrańców losu dopełnia Mikołaj herbu Rogala, pan dużej wioski Ryńsk, położonej w samym sercu krzyżackiej ziemi chełmińskiej, na południowy zachód od Wąbrzeźna. Mąż tyleż tragiczny, co zagadkowy, któremu różni ludzie przyprawili dwojaką, iście Gombrowiczowską „gębę” nikczemnego łajdaka i żarliwego patrioty. Mimo to ów „wierny”, wręcz „ukochany” rycerz wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen doprawdy miał się czym chlubić. Wespół ze swymi krewniakami z...
Izydora dorastała we Lwowie i w rodzinnym majątku ziemskim w Rudnej Wielkiej pod Rzeszowem. Egzaminy gimnazjalne zdawała jako prywatystka, czyli uczennica domowa, we Lwowie i małopolskiej Białej koło Bielska. We Lwowie ponadto studiowała i zdobywała szlify uniwersyteckie. Dała się poznać jako wyśmienita nauczycielka gimnazjalna. Była wychowawczynią kilku pokoleń studentów. Łączyła pracę dydaktyczną ze studiowaniem filologii polskiej, filologii klasycznej i filozofii. Uczestni...
