Moim celem było zebranie wszystkich argumentów, które spotkałem u proewolucyjnych autorów tomistycznych. Być może w przyszłości pojawią się jeszcze nowe. Niemniej myślę, że na te podstawowe, które wysuwają katoliccy autorzy już od przeszło stu lat, Czytelnik znajdzie odpowiedź w tej publikacji. Ponadto z tego, co mi wiadomo, jest to pierwsza próba całościowego podejścia do zagadnienia „Tomasz a ewolucja” z pozycji biblijnych i klasycznie chrześcijańskich. Zatem moim celem jes...
Relacja z podróży do Mongolii autorstwa Wilhelma Rubruka, franciszkanina a zarazem posła papieskiego na dwór chana, jest najobszerniejszym, średniowiecznym opisem kultury Tatarów, który dotarł do naszych czasów i poprzedza relację Marko Polo. Tekst Wilhelma charakteryzuje się, w porównaniu z powstałymi w tym samym okresie dziełami Jana Carpiniego i Benedykta Polaka, większą szczegółowością, zwłaszcza we fragmentach dotyczących religii wyznawanej przez Tatarów. Dzieło Rubruka ...
Tom ukazuje bogactwo i skomplikowanie przemian w zakresie nowożytnej i współczesnej kultury intelektualnej, w szczególności przemiany, które ujawniły się w ówczesnej filozofii wobec powstania „naukowego” przyrodoznawstwa. Równocześnie wskazuje uwarunkowania i implikacje światopoglądowe uwidaczniające się w rozwoju filozofii i science, które bynajmniej nie usuwały religii z nowożytnej kultury intelektualnej.
Celem pracy zarówno Protagorasa, jak i Sokratesa było przygotowanie młodzieży do życia obywatelskiego. Protagoras zorganizował i ujął w ramy zawodu swą działalność nauczycielską i pedagogiczną. Sokrates uprawiał ją przygodnie i jakby od niechcenia. Każdy z nich miał na oku to, żeby z młodzieńców, którzy z nimi obcowali, porobić dzielnych, a tym samym szczęśliwych i pożytecznych ludzi. Wyrabianie dzielności jednako pojętej i pomoc w pracy nad sobą - to był wspólny cel Sokrates...
Pod wspólnym tytułem Refleksja dokonana zostały połączone dwa teksty, których pochodzenie i przeznaczenie są odmienne. Autobiografia intelektualna stanowi oryginalną wersję francuską eseju opublikowanego po angielsku na początku dzieła The Philosophy of Paul Ricoeur, wydanego przez Lewisa Edwina Hahna w serii The Library of Living Philosophers. (...) Studium Od metafizyki do moralności następuje zaraz po Autobiografii intelektualnej, ponieważ porusza zagadnienia kilku pojęć w...
Żywe interesowanie się rozmaitymi przejawami życia naukowego i praktycznego jest cechą charakterystyczną autora Trzech dialogów. Pomimo że przedstawiciele filozofii angielskiej nie zamykają się zazwyczaj w kole zagadnień teoretycznych, lecz sięgają i do życia praktycznego, szukając tu bądź sprawdzianu dla swych teorii, bądź też pola ich zastosowania, to przecież Berkeley im przewodzi i sam oświadcza w przedmowach do swych pism, że celem jego dociekań filozoficznych jest życie...
Filozofia kojarzy się przeciętnemu człowiekowi z poważną, trudną często do zrozumienia dziedziną nauki, która na dodatek posługuje się hermetycznym językiem znanym tylko profesorom uniwersytetów lub domorosłym mędrcom. Tymczasem autor "Dialogów ksantypicznych" w sposób beztroski i momentami bezczelny kpi z uznanych starożytnych filozoficznych autorytetów. Pod płaszczem humoru i quasi naukowych dociekań przemyca swą spiskową teorię dziejów. Sokrates, Platon, Parmenides czy Ary...
Nierówność jest uzasadniona religijnie przez niepowtarzalny, indywidualny los osoby ludzkiej w wieczności. Nie oznacza to, rzecz jasna, że nie należy ludziom pomagać i sprawiać, by ich ziemski los stawał się coraz lepszy. Przeciwnie, niesienie pomocy i czynienie ludzkiego losu bardziej znośnym jest wypełnieniem nakazu miłości. Nie oznacza to jednak wcale, że należy buntować się przeciwko pierwotnym podstawom Boskiego porządku świata, niszczyć je i przeciwstawiać Boskiemu sens...
Filozofia Średniowiecza to najnowsze napisane w Europie, syntetyczne przedstawienie dziejów myśli tego okresu. Książka omawia na podfstawie najnowszych badań w jasny i systematyczny sposób złożoną problematykę filozofii średniowiecznej, stanowi znakomite wprowadzenie w myśl tej epoki, a zarazem dorównuje wnikliwością i poziomem naukowym klasycznym opracowaniom akademickim.
Historia medycyny, po pierwszym wydaniu w roku 1935 uznana została za najlepszy podręcznik tej dyscypliny naukowej w Europie. Doczekała się przekładu i wydania węgierskiego, a edycję francuską uniemożliwił wybuch wojny. To klasyczne dzieło napisane zostało piękną polszczyzną, bez dłużyzn i niepotrzebnych uściśleń. Pozostaje do dzisiaj skarbnicą wiedzy medycznej nie tylko na użytek lekarzy ale także wszystkich humanistów.
Wstęp do psychoanalizy to najbardziej znana, klasyczna już książka Freuda, która zapoczątkowała rozwój i popularyzację psychoanalizy jako teorii, metody badawczej i środka terapii. Zawiera cykl wykładów wygłoszonych przez autora w latach 1915-1917 przed audytorium składającym się z lekarzy i "laików obojga płci", którym wyjaśniał podstawowe założenia swej koncepcji. Znając główne zastrzeżenia, jakie wobec niej wysuwano, wykłady te potraktował niezwykle poważnie, przygotowując...
Jeśli ktoś, nie zważając na właściwą miarę, daje mniejszym większe – statkom żagle, ciałom pokarmy, a duszom władze – wszystko się wywraca i, butnie rozrośnięte, wnet popada już to w choroby, już to w płód buty, niesprawiedliwość. Co w takim razie mamy tu na myśli? Czy nie coś takiego: nie istnieje – przyjaciele – żadna śmiertelna dusza, której natura, młoda i niepoddana żadnej kontroli, byłaby kiedyś w stanie unieść największe pośród ludzi rządy, tak aby w swym myśleniu nie ...
(...) Dialog Parmenides nie jest wyrazem jakiegoś bankructwa Platona. On tak wyglądać może tylko temu, kto by w Platonie widział dogmatyka, gotowego śmierć ponieść za swoje przekonania. Tymczasem on spisywał nie swoje przekonania, tylko swoje supozycje. Przecież, nawykowo już, mawiał stale : "Jak to tam jest naprawdę, to jeden tylko Pan Bóg wie, ale jak się ta rzecz przedstawia i do czego się wydaje podobna, to mogę powiedzieć, jeżeli się tylko nie pomylę (...)
Nasuwa się pytanie, ilu w literaturze polskiej od XV wieku zaistniało fraszkopisarzy. Myślę, że na to pytanie nikt z historyków literatury nie jest w stanie odpowiedzieć. Nawet Józef Bułatowicz, który od trzydziestu lat zajmuje się dziejami fraszki polskiej i jest autorem kilku antologii dawnych i współczesnych przykładów tego gatunku. Wydawać by się więc mogło, że każda nowa antologia, która wychodzi spod jego pióra, jest ostatnia. Okazuje się jednak, że Bułatowicz, sam pisz...
Orędzie chrześcijańskie dostarcza odpowiedzi na pytania ukryte w ludzkiej egzystencji. Odpowiedzi te zawierają w objawicielskich wydarzeniach, na których opiera się chrześcijaństwo, i są czerpane przez teologię systematyczną ze źródeł, poprzez medium, według normy. Ich treść nie może się wywodzić z pytań, tj. z analizy ludzkiej egzystencji. Są one "wypowiadane" do ludzkiej egzystencji spoza niej.
(...) Można nie zgadzać się z założeniami jego [Kanta] etyki, ale trudno zaprzeczyć, że postulaty i dylematy jego filozofii straciły aktualność. O zasadzie imperatywu kategorycznego i idei „państwa celów” traktuje właśnie Uzasadnienie metafizyki moralności. Książka mogąca stanowić wstęp, prolegomenę - używając języka z epoki Kanta - do studiów nad jego filozofią. Przybliża bowiem klimat, język i pojęcia dzieł filozofa, zwłaszcza z okresu krytycyzmu, ostatniego i najważniejsze...
"Teizm klasyczny" - tak dość często określa się koncepcję natury Boga zbudowaną przez Ojców Kościoła, wzbogaconą przez mistrzów średniowiecza i żywo dyskutowaną w naszych czasach. W "Teizmie klasycznym" Bóg nie stwarza świata po to, by udoskonalić siebie i osiągnąć wyższy stopień samoświadomości i wiedzy. "Teizm klasyczny" uważa także, że Bóg jest wieczny i choć sam nie podlega żadnym regułom upływu czasu, zdolny jest do sprawiania skutków w czasie. Fragment Wprowadzenia do...
Klasyczne już prace Charlesa H. Kahna poświęcone lingwistycznym podstawom greckiej koncepcji bytu, stanowią bez wątpienia świadectwo jednego z najważniejszych przedsięwzięć filologiczno-filozoficznego całego ubiegłego stulecia. Ich publikacja w latach siedemdziesiątych zainicjowała zwrot lingwistyczny w badaniach nad grecką myślą filozoficzną, skutkując przewrotem metodologicznym, który porównywać można prawdopodobnie jedynie z dokonaniami tzw. szkoły tybingeńskiej, a zwłaszc...
[…] obyśmy nigdy nie dali uwieść się jakiejś niegodnej skłonności do jakiejkolwiek gałęzi studiów tak dalece, by zapomnieć, że nasza prawdziwa wiedza, szlachetność i siła polegają na znajomości Wszechmocnego Boga. Przyroda i człowiek są przedmiotami naszych studiów, lecz Bóg jest wyższy ponad wszystko. Łatwo jest zgubić Go w Jego dziełach; łatwo przywiązać się zanadto do naszych dążeń, zastąpić nimi religię i podniecać naszą pychę. Nasze świeckie zdobycze nie zdadzą się nam n...
Autor rozważa temat „filozofii dziejów” w dwojakim ujęciu: po pierwsze, czy i jak można wkomponować filozofię dziejów w historię; i po drugie, czy filozofia dziejów ma jeszcze prawo do istnienia; kwestie te usiłuje się rozwikłać w szerokich ramach periodyzacji filozofii dziejów: od powstania historiozoficznego myślenia (Grecy i Augustyn), poprzez klasyczny nowożytny rozwój filozofii dziejów (myśliciele nowożytni, Kant, Fichte, Hegel, Marks), aż po kryzysy i przeformułowania m...
Początek dyskusji nad realną różnicą istoty i istnienia rozpoczął bakałarz Uniwersytetu Paryskiego, uczeń Tomasza z Akwinu, Idzi Rzymianin. Nie ulega wątpliwości, że Idzi doskonale zdawał sobie sprawę z fundamentalnego znaczenia złożenia istotowo-istnieniowego w bycie stworzonym. Można zaryzykować stwierdzenie, iż był pierwszym, który zauważył jej doniosłość. Nieoczekiwanie stanowisko Idziego spotkało się z ostrą reakcją jednego z nestorów Uniwersytetu Paryskiego Henryka z Ga...
