Teoria ewolucji i jej popularne przeróbki pełnią w cywilizacji zachodniej i globalnej rolę teorii wszystkiego: bardzo różni autorzy przedstawiają darwinizm jako podstawowy mit tłumaczący funkcjonowanie Wszechświata, Ziemi, życia, ludzkości i człowieka. Darwinowski klucz stosowany bywa do wyjaśniania całego wachlarza zjawisk: od selekcji naturalnej teorii naukowych, przez tłumaczenie procesów kosmologicznych, naukę o moralności, w socjobiologii, językoznawstwie, wiedzy o matem...
Święty Anzelm z Canterbury (1033–1109) dokonał jedynego w swoim rodzaju osiągnięcia. W stosunkowo krótkim tekście sformułował on argument na istnienie Boga, który już ponad 900 lat rodzi skrajne reakcje: przyciąga i fascynuje, ale też odpycha i irytuje. Trudno wskazać inny filozoficzno-teologiczny tekst, który byłby tak płodny i inspirujący. Jedna rzecz łączy bowiem zarówno przeciwników, jak i zwolenników argumentu ontologicznego. Wszyscy za podziwu godne uznają to, że człowi...
Teksty zawarte w 55. numerze poruszają zagadnienia z dziedziny filozofii matematyki (pojęcie nieskończoności), kognitywistyki (korzenie ludzkiego języka), filozofii umysłu (analiza eksperymentu myślowego z zombie Chalmersa) oraz filozofii przyrody (postawianie i próba odpowiedzi na „słabe” pytanie Leibniza - Dlaczego jest mnóstwo rzeczy raczej niż prawie nic?). Tom zawiera również pierwsze polskie tłumaczenie Rozprawy o przypływach i odpływach morza Galileusza....
Jak to się stało, że jedna z małp przeszła tak niezwykłą drogę od lasów tropikalnych Afryki po współczesne globalne społeczeństwo informacyjne? Książka Robina Dunbara doskonale łączy ze sobą naukową precyzję i wielki talent narratorski autora, dzięki czemu przedstawiona w niej opowieść jest nie tylko wiarygodna, ale przede wszystkim fascynująca i pobudzająca do myślenia. Człowiek. Biografia przedstawia epokę „przed historią” – najbardziej tajemniczy, ale przy tym kluczowy fra...
Jakie miejsce w fizyce i kosmologii zajmują spekulacje? Czy teoria wszystkiego jest oryginalnym pomysłem współczesnych naukowców? W jakim stopniu nauki fizyczne to wyłącznie suche fakty, ścisłe matematyczne wzory i sterylne eksperymenty? Wielkie spekulacje to książka, w której wraz z autorem odbywamy fascynującą wędrówkę poprzez historię idei fizycznych od czasów rewolucji naukowej do dzisiaj. Jest jednym z niewielu dzieł, dzięki któremu możemy śledzić powstawanie koncepcji ...
Skąd wzięła się matematyka? Czy obiekty matematyczne istnieją poza czasem i przestrzenią? Czy nauka potrafi wyjaśnić niepojętą skuteczność matematyki w odkrywaniu praw przyrody? Autorzy przedstawiają najnowsze ustalenia nauk neurokognitywnych i ewolucyjnych, w odniesieniu do natury matematyki. Pokazują, że ewolucję zdolności matematycznych wyjaśnić można odwołując się nie tylko do wrodzonych umiejętności protomatematycznych, ale także do roli ewolucji kulturowej. Pytają, czy ...
Niniejsza edycja zawiera pisma polskie Kazimierza Twardowskiego z zakresu logiki i gramatyki, epistemologii i psychologii, estetyki i etyki, metodologii i dydaktyki oraz historii filozofii, które zostały opublikowane, ale nie znalazły się dotąd w żadnym wydanym tomie zbiorowym jego prac, ani nie stanowią jego samodzielnych pozycji książkowych. Z bogatej spuścizny naukowej Kazimierza Twardowskiego ukazały się dotąd po polsku w formie samodzielnych książek: Wyobrażenia i pojęc...
Jak pogodzić wiarę w stworzenie świata przez Boga z wiedzą naukową? Jak ma się biblijny opis stworzenia do około czternastu miliardów lat historii wszechświata i ewolucyjnego pochodzenia ciała i umysłu człowieka? Czy nowoczesny, naukowy światopogląd wyklucza religijność i czyni z niej zabobon? To pytania, jakie przed sobą muszą postawić nie tylko naukowcy, filozofowie i teologowie. Stawia je każdy, kto racjonalnie podchodzi do swojej wiary, czyli prawdę o Bogu i świecie pró...
Ontologia formalna bada najogólniejsze formalno-strukturalne aspekty rzeczywistości stosując w tych badaniach odpowiednie metody formalne. Wśród tych metod najważniejsze są metody wykorzystujące aparaturę logiczną. W prezentowanej monografii centralnym pojęciem, wokół którego ogniskują się rozważania ontologiczne jest pojęcie predykacji wyrażające przysługiwanie własności przedmiotom. Predykacja jest traktowana jako relacja między fundamentalnymi kategoriami ontologicznymi –...
The book is comprised of three components. The first component analyses the creative contribution to the theory of imperatives and norms provided by 20th-century Polish researchers. The second component summarizes their reflections and considerations. The third component is an anthology of the classic writings of Polish authors of the time; it constitutes an illustration of the first part and indicates that their research covered practically the whole scope of this theory. ...
Jak oswoić przypadek? Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby? Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek? Komu można zadedykować Filozofię przypadku? Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest „ślepym zegarmistrzem”, czy raczej świadczy o „Inteligentnym Projekcie”. W biologicznej ewolu...
W jakiego Boga wierzą naukowcy? Co wspólnego z modlitwą ma rozwiązywanie równań? Dlaczego nie należy zapychać Bogiem dziur w nauce? Co nauka może dać teologii? Czemu teoria ewolucji jest aż teorią, a koncepcja Inteligentnego Projektu zahacza o herezję? Michał Heller w pasjonującej rozmowie z włoskim dziennikarzem Giulio Brottim opowiada o dwóch na pozór wykluczających się wartościach, które ukształtowały jego życie: religii i nauce. Wybitny uczony wspomina również wydarzenia ...
Poruszająca historia głodu, tęsknoty i konfliktów sumienia Maria Mierzyńska (z domu Heller) zdawała właśnie maturę, gdy we wrześniu 1939r. wybuchła wojna. Wtedy rozpoczęła się wojenna tułaczka rodziny Hellerów: najpierw na zatłoczonych uciekinierami drogach wschodniej Rzeczypospolitej, potem był Lwów i wywózka na Sybir do Jakucji. Wszystkie te wydarzenia głęboko zapadły w pamięć dziewczyny, która następnie została przymusowo wcielona do armii generała Berlinga; chcąc walczyć ...
Czy człowiek jest w stanie odkryć zamysły Boga w stworzonym świecie? Tytułowe dwie księgi to Biblia i „księga przyrody”, obie ofiarowane człowiekowi przez Boga. Podwójne źródło poznania – objawienie i krytyczny rozum nie może być sprzeczne. Obie ścieżki są niezależne, lecz także kompatybilne. Książka Olafa Pedersena podejmuje jeden z najstarszych i najważniejszych problemów nauki: kwestie wzajemnych relacji między naukami przyrodniczymi a teologią. Wszechświat jako zegar, Sło...
Czy istnieje konflikt między teologią i naukami przyrodniczymi? Jakie jest miejsce człowieka we wszechświecie w odniesieniu do Boga? Choć człowiek od zawsze szuka odpowiedzi na pytania o początki, sens i cel swojego istnienia, nabywając wiedzę i doskonaląc narzędzia, poszukiwania te nadal są fascynujące. Właściwa każdemu z nas natura badacza każe nam przeszukiwać dostępną rzeczywistość w nadziei na zrozumienie Bożych zamysłów. Książka jest przewodnikiem po tej wę...
Czy rozumienie przypomina rozmowę, widzenie, czy taniec? Czy istnieje język doskonały? Czym jest interpretacja? Czy poza jej granicami leży tylko nonsens? Granice interpretacji to książka, która odpowiada na pytanie, dlaczego w świecie komunikacji jesteśmy skazani na interpretację. Autor, posiłkując się ustaleniami współczesnych nauk kognitywnych i teorii ewolucji, a także czerpiąc z tradycji filozofii analitycznej dowodzi, że nie może istnieć język doskonały niepodatny n...
Dlaczego spośród kilkunastu żyjących niegdyś gatunków hominidów przetrwał właśnie homo sapiens? Co właściwie tak mocno odróżnia nas od wszystkich innych istot z którymi dzielimy planetę? Kiedy i jak doszło do tego odróżnienia? „Kim więc jesteśmy my, gatunek malarzy i poetów? Jak do tego doszliśmy? Jak to się stało, że ci bezimienni artyści z jaskiń południowej Europy trafili tam, by uprawiać swoje rzemiosło tak dawno temu? Skąd przybyli? Dlaczego, spośród wszystkich gatunków...
Niniejszy zbiór esejów zapoznaje Czytelnika z badaniami dotyczącymi problemu normatywności podjętymi nie tylko z perspektywy filozoficznej, lecz również psychologicznej oraz kognitywistycznej. W tomie znaleźć można eseje dotyczące normatywności dyskursu epistemicznego, problemu naturalizacji normatywności, jak również analizujące podstawowe pojęcia normatywne. Ponadto Czytelnik będzie mógł zapoznać się z normatywnymi aspektami etyki, matematyki, języka, moralności oraz umysłu...
Game theory is a mathematical the-ory of strategic interactions between rational agents. It has been widely, and with much success, applied in various areas of social sciences, espe-cially economics and sociology. How-ever, it has been relatively rarely used in the analyses pursued within legal theory and legal dogmatics. The pre-sent volume is intended to fill in – at least to a certain extent – this gap: the general message of the most of the papers collected in it is that ...
Tom szósty Studiów z filozofii prawa poświęcony jest zagadnieniu normatywności prawa. Jest to jedno z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień w filozofii prawa. Było ono przedmiotem gorącej dyskusji w XIX w., a przez ostatnie sto lat, badanie normatywności przybierało różne kształty i formy: od dualizmu Kelsena, poprzez redukcjonizm proponowany przez realistów prawnych, aż do stanowisk nihilistycznych. W ostatnich latach zaobserwować można wzrost zainteresowania problematyką z...
Pierwszy artykuł kolejnego, 54. numeru Zagadnień Filozoficznych w Nauce dotyczy problemu brakującej masy – problemu, który wymusza rewizję nie tylko obowiązujących teorii fizycznych lecz także naszego obrazu świata. Druga, większa część tomu poświęcona jest naukowej i filozoficznej refleksji nad religią i myślą teologiczną. Pierwszy tekst tej części przedstawia problemy i oczekiwania związane z ewolucyjnym podejściem do badań nad religią. Dwa kolejne artykuły mają bardziej fi...
Dlaczego istnieje rzeczywistość? Jak myśleć o Bogu w epoce podroży kosmicznych i Internetu? Skąd jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Te fundamentalne pytania towarzyszą człowiekowi od zawsze. Napisana z polotem i poetyckim zacięciem książka jest próbą wyjaśnienia tajemnic naszego istnienia z perspektywy ewolucyjnej, od Wielkiego Wybuchu, aż po chwilę obecną. Autor ocenia religijny i filozoficzny wpływ odkryć naukowych na nasze zrozumienie ewolucji i świata przyrody, a także bada zmien...
