ebrane w niniejszym tomie, nigdy wcześniej niepublikowane w języku polskim teksty pochodzą z okresu formowania się i umacniania fenomenologii jako swoistego podejścia filozoficznego, które wywarło ogromny wpływ na kształt kultury intelektualnej ostatniego stulecia. Jest to mianowicie czas pomiędzy wytężonymi pracami przygotowującymi wydanie „Badań logicznych” Edmunda Husserla (ostatnia dekada XIX w.) i publikacją artykułów do księgi pamiątkowej z okazji jego 70. urodzin (1929...
Swoim tytułem – Behemot polski – tom ten nie nawiązuje do imienia jednego z bohaterów pewnej powszechnie znanej i lubianej w Polsce powieści. Nawet, jeśli Behemot opisywany był w niej jako paź, błazen czy kocur, „wyposażony w zawadiackie wąsy kawalerzysty”. Przedmiotem nawiązania jest tu tytuł znacznie mniej znanego i rzadziej cytowanego dzieła. Mowa o późnej pracy klasyka nowożytnej myśli politycznej Tomasza Hobbesa zatytułowanej Behemot lub Długi Parlament. Historia przyczy...
Niniejszy esej jest próbą pytania o dzieje, która wychodzi od żywego doświadczenia tego, że coś się dzieje (choć nie wiadomo co), i drogą transcendentalnego namysłu fenomenologiczno-hermeneutycznego, poruszającego się wąską ścieżką między metafizyką historii i filozofią nauk historycznych, odsłania kolejne warstwy dziejowego (bez)sensu, w tym najgłębiej wydarzające się rozstrzygnięcie (krisis) »jest czy nie jest«, osiągając ostatecznie poziom konkretnej praktyki w postaci iro...
Cezarego Wodzińskiego, przedwcześnie zmarłego filozofa, historyka idei i tłumacza, poznałam w Wiedniu w latach dziewięćdziesiątych. Pracowałam wówczas w Instytucie Polskim, a Profesor przebywał na stypendium w Instytucie Nauk o Człowieku. Był sceptykiem, wydawało mi się, że z trudem mieści się w rzeczywistości, w której „monstrum polityki wciska się wszędzie...”. Podczas jednego z naszych spotkań, oblał mnie zimnym sznapsem. Mam nadzieję, że jeszcze kiedyś się spotkamy, na me...
Marne czasy, kiedy ogłoszono „bankructwo nauki”, minęły, era materialistyczna, kiedy filozofię przejęli „ubodzy duchem”, zakończyła się. We wszystkich dziedzinach wiedzy naukowej i w samej filozofii obserwujemy radykalne burzenie starego i wznoszenie nowego lub w jego przededniu. Okres zwątpienia, dekadencji, chorobliwej niemocy, apatii i kwietyzmu jest poza nami! Niesłychane wstrząsy we wszystkich dziedzinach wiedzy przyrodniczej są jedynie skutkiem potężnego wzrostu i ujawn...
W początkach polskiej transformacji 1989 roku, a możliwe, że i nieco wcześniej, dla aktorów zmiany społecznej (opozycji oraz postkomunistów) najważniejsze było stworzenie możliwości przetrwania i kontrolowanego rozwoju jednolitego porządku społecznego (umowy społecznej nowego otwarcia), które równocześnie legitymizowałaby (np. poprzez system prawa) autonomię węzłowych sfer funkcjonowania nowego ustroju (tj. sfery władzy, gospodarki wolnorynkowej i zmodernizowanego społeczeńst...
Książka Andrzeja Słowikowskiego budzi zainteresowanie z wielu powodów. Przede wszystkim na wyjątkowe uznanie zasługuje jej oryginalny temat, bezprecedensowy w polskich praktykach badawczych nad Sorenem Kierkegaardem. Autor podjął bowiem brawurową próbę zinterpretowania fenomenu mów budujących Duńczyka. Uczynił to w kontekście teologalnych cnót: wiary, nadziei i miłości, jako tych, które wyrażają egzystencjalną postawę człowieka. Wobec Stwórcy, który objawia człowiekowi samego...
Książka jest zachętą do zweryfikowania szeregu stereotypów dotyczących myśli średniowiecznej, w szczególności myśli Tomasza z Akwinu. Jest także zachętą do czerpania z niej inspiracji we współczesnych debatach etycznych, naznaczanych niebywałym rozwojem nauk o mózgu. Nie jest to zatem kolejne wprowadzenie do neurotyki, ale próba wskazania na użyteczność czerpania takich inspiracji w neurotyce. Użyteczność ta ujmowana jest w kategoriach narzędzi myślowych, pomagających w posze...
Nie były to oczywiście łatwe czasy do zawiązywania i utrzymywania kontaktów naukowych, ponieważ Patočka ciągle pozostawał w kręgu zainteresowania czechosłowackich służb bezpieczeństwa, zaś Krońska była represjonowana w związku z wydarzeniami marcowymi 1968 […]. Teoretyczną osnową wymiany epistolarnej pomiędzy tymi filozofami jest zaduma nad tragicznym losem Europy oraz oczekiwanie możliwej zmiany, którą czeski myśliciel ujmował poprzez diagnozę „końca Europy” i w koncepcji „p...
Kołakowski jest dla mnie – to oczywiste – największym fenomenem powojennej filozofii w Polsce i to fenomenem formatu światowego, tak z uwagi na twórczość, jak i życiowe zaangażowania. Przykłady można mnożyć. „Nigdzie indziej nie znajdziemy tak przekonującego spotkania filozofii z życiem” – twierdzi na przykład Modzelewski (Życiodajny impuls chuligaństwa) o skierowanej do sądu opinii semantycznej dotyczącej różnic pojęciowych między wiadomościami, ocenami oraz interpretacjami....
Książka Błażeja Skrzypulca jest pracą oryginalną, chociaż podejmuje klasyczny problem filozofii percepcji. Autor prezentuje w niej nowatorskie analizy i propozycje teoretyczne dotyczące przedmiotowych i protoprzedmiotowych obiektów treści percepcji wzrokowej, z jakimi mamy do czynienia na kolejnych etapach realizacji procesu precepcyjnego. Praca imponuje pod względem analitycznym i systematycznym. Bez wątpienia stanowi ważny wkład we współczesne badania dotyczące natury obiek...
In modern democracy, voters should be able to use elections to control parties and politicians. Citizens lose control when their electoral voice does not compel them to act according to the will of the people. Repeated free and fair elections are supposed to function as a mechanism of electoral control. To evaluate electoral control, citizens need the right data on candidates, parties, and parliamentarians. In this edited book, we present a step towards electoral control by ...
Najciekawszy jest jednak efekt, ogólna wymowa tej książki. Postmodernizm, uznawany dość powszechnie za nieistotny zaułek (by nie powiedzieć: ślepa uliczka) współczesnej myśli i stylu życia, o historycznym już tylko znaczeniu, okazuje się – w lekturze Andrzeja Ledera – prawdziwą puszką Pandory, w której gromadziły się, nabrzmiewały, rozrastały się symptomy, zjawiska i tendencje, które współcześnie wydostały się na zewnątrz, przerwały słabe tamy i ogrodzenia i teraz przejmują w...
Zamysł opublikowania tak zakrojonej (jak w tytule) bibliografii dotyczącej warszawskiej szkoły historii idei jest ze wszech miar godny aprobaty i poparcia. Trwające obecnie prace badawcze nad stworzeniem „archiwum” WSHI […] pozwalają […] docenić znaczenie i zasięg oddziaływania na polską humanistykę tego wyjątkowego zjawiska, jakim były w latach 60. XX wieku publikacje tego kręgu uczonych, który dziś występuje pod nazwą WSHI. Oddziaływanie to – dzięki wspomnianym wyżej pracom...
Książka jest częścią dość licznych już zrealizowanych projektów edycji listów wybitnych przedstawicieli polskiej inteligencji z epoki PRL. Listy takie są znakomitym źródłem do ukazania myśli i opinii autorów w sprawach różnych – poglądów dotyczących zagadnień kultury, twórczości, jak też stanowiska zajmowanego na bieżąco w sprawach politycznych. Są zatem ważnym źródłem historycznym. Zawarty w tomie materiał poszerza wiedzę o postawach i poglądach polskich intelektualistów, zr...
Barbara Czardybon – doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, asystent w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Naukowo zajmuje się filozofią rosyjską i filozoficznymi podstawami psychoterapii. Publikowała w czasopismach i monografiach zbiorowych w Polsce, Rosji, Serbii i Izraelu. Seria książkowa Filozofia Rosyjska, powstała w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego, mieści w sobie prace badaczy polskich studiujących myśl rosyjską XIX i XX st...
W książce tej przedstawiono wyniki Polskiego Badania Panelowego POLPAN 1988–2013 (www.polpan.org). Zagadnienia, podjęte przez poszczególnych autorów, uporządkowano według następujących obszarów tematycznych: - Zróżnicowanie na rynku pracy - Nierówności dochodowe i materialne warunki życia - Kapitał ludzki – edukacja i zdrowie - Sfera publiczna i szanse życiowe w świadomości społecznej [Książka] dostarcza unikalnych analiz danych z projektu naukowego POLPAN, które...
Książka traktuje o obywatelstwie społecznym rozumianym jako status osób wynikający z faktycznych możliwości korzystania z instytucji welfare state. Ukazuje proces erozji obywatelstwa społecznego w sferze pracy, który dokonywał się w Polsce w latach 2008–2015, przypadających na okres europejskiego kryzysu gospodarczego. Wprowadzone wówczas zmiany prawa pracy i zabezpieczenia społecznego pracowników oraz osób bezrobotnych osłabiły ochronę socjalną obywateli. Towarzyszyła temu s...
Tom, który oddajemy w ręce czytelnika, ma charakter szczególny: wybór studiów opublikowanych w różnych okresach dotyczy wielu aspektów strukturalizacji społeczeństwa polskiego, a jednocześnie przedstawia ewolucję podejścia badawczego, które nazywamy „paradygmatem”. Cudzysłów wokół słowa paradygmat nie jest przypadkowy, gdyż odnosimy to pojęcie do względnie wąskiej subdyscypliny „socjologia struktury społecznej” i do empirycznych badań nad strukturalizacją społeczeństwa polski...
Ta monografia należy do zbioru publikacji napisanych w ramach projektu „Filozofia o nauce. Dywersyfikacji tradycji i koncepcji” (nr 11H 120302 81, moduł 1.1 programy „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”). Współczesną filozofię znamionuje różnorodna i rozległa obecność w niej nauki. Nauka jest jej obiektem, rozmaicie ujmowanym – jako dziedzina poznawania, jako fenomen kulturowy, społeczny lub an tropiczny, jako wiedza naukowa, w tym wiedza współkształtująca koncepcje filozof...
Ta monografia należy do zbioru publikacji napisanych w ramach projektu „Filozofia o nauce. Dywersyfikacji tradycji i koncepcji” (nr 11H 120302 81, moduł 1.1 programy „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”). Współczesną filozofię znamionuje różnorodna i rozległa obecność w niej nauki. Nauka jest jej obiektem, rozmaicie ujmowanym – jako dziedzina poznawania, jako fenomen kulturowy, społeczny lub an tropiczny, jako wiedza naukowa, w tym wiedza współkształtująca koncepcje filozof...
DARIUSZ BRZEZIŃSKI – doktor nauk społecznych, adiunkt w Zakładzie Socjologii Teoretycznej IFiS PAN. Absolwent studiów socjologicznych i kulturoznawczych na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz europeistycznych na University of Exeter. Jego zainteresowania naukowe obejmują głównie współczesną myśl społeczną, a także socjologię, antropologię i teorię kultury. W tych obszarach prowadzi również wykłady i zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Teoretyczna refleksja nad k...
Cechą charakterystyczną tego zbioru studiów jest powiązanie rozważań naukowych z czysto – rzec można – popularnymi, ba, mającymi na celu oddziaływanie na kobiety-czytelniczki. Autorki, poza pewnymi bardziej naukowymi fragmentami (rozważania o historii problematyki gender, a także o zmianach w światowym ruchu feministycznym, a także – analiza przemian podejść naukowych do badania sytuacji kobiet) starają się dostarczyć czytelnikowi (szczególnie czytelniczkom!) wiedzę w taki sp...
Zbigniew Mikołejko, wytrawny znawca problematyki religijnej, religioznawczej i eklezjalnej, analityk meandrów duchowości, wiary i zwątpienia, zdecydował się na zebranie […] swoich rozproszonych „prac drobniejszych”, publikowanych w ostatnich latach w różnych miejscach. I nader trafna to decyzja. Otrzymujemy bowiem opracowanie szczególne, które stanowi swoistą wiwisekcję duchowej kondycji Polek i Polaków w nowym stuleciu, widzianą dodatkowo na tle europejskim. Chodzi o nas wsz...
