Michał Koza – doktor literaturoznawstwa, pracuje jako adiunkt w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki UJ. Stypendysta Programu Fulbrighta, w ramach którego realizował projekt badawczy na Uniwersytecie w Buffalo. Laureat Stypendium Twórczego Miasta Krakowa 2020 oraz IX edycji konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald za rozprawę doktorską poświęconą dyskursom etycznym w literaturze polskiej. Autor tekstów krytycznoliterackich, naukowych i wierszy. Publikował m.in. w „CL...
Przygotowany do publikacji tom stanowi ważne dopełnienie wiedzy o życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej, domyka też znacząco obraz jej korespondencji. Zebrany tu materiał epistolograficzny ma charakter wyjątkowy – przede wszystkim ze względu na swoją obszerność (listy pochodzą z okresu prawie 30 lat), charakter relacji korespondentów, a także – ze względu na niezwykły splot w tych zapisach literatury i życia. W korespondencji dwojga wybitnych intelektualistów i wieloletnich pa...
„Acroamata epigrammatica” Epigramaty miłe dla ucha” Alberta Inesa (1619-1658) – pierwsza krytyczna edycja epigramatycznego zbioru zawierającego obok fraszek wyśmiewających słabości ludzkiego charakteru, słownych i formalnych dowcipów, również utwory o tematyce religijnej. Dzieło to ukazuje, jak w praktyce realizowano jezuicką koncepcję dostosowywania antycznych wzorów do potrzeb ówczesnej kultury literackiej. Autor zbioru to znany w epoce poeta nowołaciński, z racji satyryczn...
Niniejsze wydanie jest pierwsząw pełni krytyczną edycją Ortografii polskiej Kochanowskiego. Podstawą edycji są obie wersje traktatu wydane w XVI wieku w podręczniku Ursinusa Methodicae grammaticae libri quatuor (Lwów 1592) i w broszurze Januszowskiego Nowy karakter polski (Kraków 1594). Z uwagi na skomplikowana? relacje? tekstologiczna? ła?cza?ca? obie wersje (wykraczaja?ca? poza binarna? opozycje?: redakcje jednego tekstu | róz˙ne teksty), zostały one wydane oddzielnie, czyl...
Przygotowana przez Monikę Myszor-Ciecieląg edycja listów Antoniego Edwarda Odyńca do Aleksandry Borkowskiej to rzetelnie opracowane źródło wiedzy. Niemniej byłoby pewnym uproszczeniem twierdzenie, że walory tej korespondencji tkwią jedynie w warstwie poznawczej. Nie należy zapominać, że Antoni Odyniec to literat. Jego proza wspomnieniowa przyniosła mu niesłabnące zainteresowanie. Również kreślone przez niego listy, choć niejednokrotnie podejmują codzienne, życiowe problemy, p...
Wykłady… są i nie są skończoną całością. Nie są, bo los nie pozwolił Krzysztofowi Okopieniowi sfinalizować książki. Są – bo mimo że została ona skomponowana na podstawie nie tylko pozostawionego planu i napisanych partii, ale także różnych tekstów powstałych i publikowanych w różnych latach, w tym także z rękopisów, notatek i konspektów – to jednak stanowią zwartą całość, prezentującą czytelne i stanowcze stanowisko autora. Krzysztof Okopień był filozofem w źródłowym tego sł...
Rozmowa z człowiekiem doświadczonym, często głęboko, przez przeszłość (historię) to wielka lekcja cierpliwości i empatii. W czasie takiego spotkania trzeba się otworzyć na osobę siedzącą naprzeciwko – na jej sposób myślenia, który pozwalał jej uporządkować swój świat – i spróbować odnaleźć w tym procesie ulgę. Te spotkania postrzegam przez pryzmat mądrości Emmanuela Levinasa. Filozof ten uczył, że spotkanie z drugim człowiekiem twarzą w twarz jest nie tyle doświadczeniem, co ...
Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939-2019) śledzą artystyczne ekspresje Holokaustu w teatrze, filmie, muzeach, sztukach wizualnych oraz zjawiska z kręgu kultury popularnej. Stanowią kontynuację badań, które podjęliśmy kilkanaście lat temu w Literaturze polskiej wobec Zagłady (1939-1968). Reprezentacje… mają uświadomić współczesnemu odbiorcy wielowymiarowość oraz niezwykłą mnogość przedstawień Holokaustu w rodzimej sztuce. Jak w każdej syntezie chodzi również o doko...
Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939-2019) śledzą artystyczne ekspresje Holokaustu w teatrze, filmie, muzeach, sztukach wizualnych oraz zjawiska z kręgu kultury popularnej. Stanowią kontynuację badań, które podjęliśmy kilkanaście lat temu w Literaturze polskiej wobec Zagłady (1939-1968). Reprezentacje… mają uświadomić współczesnemu odbiorcy wielowymiarowość oraz niezwykłą mnogość przedstawień Holokaustu w rodzimej sztuce. Jak w każdej syntezie chodzi również o doko...
Jak we wstępie do swojej książki pisze sam Zaleski, „filozofia afektów dostarczyła narzędzi pomocnych w rozumieniu podmiotowości, cielesności, intymności, polityczności, etc.”. Owo etc. jest przy tym ważne, bo obejmuje między innymi literaturę. Zaleski właśnie kwestię afektów wybija na plan pierwszy: stąd też i tytuł całej książki. Andrzej Skrendo Perspektywa zwrotu afektywnego, przede wszystkim, choć nie - wyłącznie w wydaniu delezjańskim i post-delezjańskim – wchodzi tu w...
Dlaczego „ucieczki”? Odpowiedź na to pytanie jest złożona, i udziela jej cała książka: zarówno przekrojowa i zarazem głęboka refleksja z elegancją sformułowanego słowa wstępnego, jak i następująca po nim, pieczołowicie ułożona antologia. Jednym z licznych powodów, które wskazuje autor, by wybór przedmiotu – i swoje badawcze poczynania – uzasadnić, jest konstatacja, że światową historię literatury dałoby się przedstawić „jako historię opowieści o ucieczkach”; jak podkreśla Bie...
Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, rea...
Co oznacza metafora dopełniaczowa "anatomia stylu", użyta przez Flauberta w liście do Louise Colet z 7 września 1853 roku? Skoro przedmiotem zainteresowania anatomii jest badanie wewnętrznej struktury ciała ludzkiego, składających się na to ciało narządów, ich wielkości oraz położenia, a także tkanek, to przeniesienie tych znaczeń na styl, czyli sposób formułowania wypowiedzi właściwy dla danej epoki bądź wybranego twórcy, sprawia, że styl ten zaczynamy postrzegać jako zbiór ...
Średniowieczne teksty dramatyczne, ale i wyrastające ze średniowiecza najsłynniejsze dzieło Mikołaja z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wymagają spojrzenia interdyscyplinarnego, począwszy od teologii, liturgii oraz praktyki pobożności, zakorzenionej w życiu codziennym, poprzez historię społeczną, kończąc zaś na filologii i teatrologii. Dlatego książka Wokół Mikołaja z Wilkowiecka. Analizy i porównania stawia pytania o funkcje Historyi w społecz...
Zebranie rymów z różnych okoliczności pisanych Felicjana Wykowskiego (1728-1784) – okolicznościowe wiersze matematyka i astronoma, litewskiego prowincjała zakonu pijarów, członka rzymskiej Akademii Arkadyjskiej (Accademia dell’Arcadia), poety znanego i cenionego w czasach stanisławowskich. Przez wiele lat Wykowski uświetniał wydarzenia o charakterze oficjalnym, towarzyskim i prywatnym, w których uczestniczyli przedstawiciele elit Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jego wiersza...
Edycja krytyczna wszystkich bajek Franciszka Dionizego Kniaźnina – zarówno z pierwszego wydania z roku 1776, jak i z drugiej redakcji, opublikowanej w roku 1788, a potem z niewielkimi zmianami przepisanej w tzw. Rękopisie Puławskim z lat 1794-1796. Autor starał się zaadaptować motywy znane z literatury antycznej, orientalnej i francuskiej, zwłaszcza z twórczości Jeana Lafontaine’a. Mimo podobieństwa fabuł i postaci są to wiersze zupełnie inne niż bajki Trembeckiego, Krasic...
Jan Kasprowicz – znakomity poeta, płodny tłumacz, liczący się krytyk teatralny – nie był wybitnym epistolografem. List uważał za gatunek użytkowy, nie literacki. Jego listy pisane są przeważnie sucho i rzeczowo, „w interesach”. Większy zespół korespondencyjny, wyłamujący się z tego uogólnienia, to listy narzeczeńskie do Jadwigi Gąsowskiej (i następne, z wczesnego okresu małżeństwa, Kasprowiczowej) i sporadycznie zachowane z lat późniejszych do córek. Listów jego zachowało s...
Gabriela Jarzębowska – adiunktka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka Komisji Fulbrighta na Wesleyan University (2018 - 2019), visiting scholar na Uniwersytecie w Linköping (2016) i University of California at Santa Cruz (2019). Absolwentka I edycji Szkoły Ekopoetyki, laureatka konkursu Preludium 14 (NCN) i IX edycji konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską obronioną w 2020 roku. Wygłaszała wykłady gościnne m. in. na Uniw...
Władysław Alojzy Strzembosz (1875–1917) był jedną z najwyrazistszych postaci Paryża młodopolskiego. Matematyk, działacz społeczny aktywny w niemalże wszystkich stowarzyszeniach ówczesnej kolonii polskiej, dziennikarz, tłumacz, wydawca, bibliofil i kolekcjoner, mimo wieloletnich dotkliwych problemów finansowych, ostrego konfliktu z przełożonym, Władysławem Mickiewiczem a wreszcie przedwczesnej śmierci pozostawił po sobie znaczny dorobek. Zgodnie z wolą wdowy jego kolekcja ryci...
Kazimierz Woźnicki (1878–1949) jest postacią niemal zapomnianą. Z rzadka przemyka przez karty naukowych rozpraw, częściej zresztą przyczynkarskich niż większych monografii. Sporadycznie wyłania się z cienia przeszłości dzięki wysiłkowi heurystycznemu takiego czy innego badacza. Woźnicki jest postacią drugiego planu, niespecjalnie rzucającą się w oczy, wykonującą jednak przez całe dziesięciolecia mozolną i żmudną pracę, dla której określenie „zbieractwo” to zbyt mało. […] Ta d...
„Utwory poetyckie” Walentego Bartoszewskiego – jedenaście zbiorów religijno-okolicznościowych i panegirycznych wierszy autorstwa zapomnianego wileńskiego poety początków XVII stulecia. Autor, którego biografia nadal pozostaje zagadką, wyjątkowo akcentował swoje związki z Wilnem. Odmalowując słowem obraz miasta, utrwalił Bartoszewski zarówno ponurą rzeczywistość Wilna nękanego przez epidemie, jak i momenty niezwykle uroczyste: triumfalny wjazd Zygmunta III po zwy¬cięstwie smol...
Prezentowana monografia zbiorowa, niesiona energią dwóch słów użytych w tytule (trans-misje/relacje), stanowi przykład dzieła dynamicznego, metamorficznego. To swoiste – mimo zamkniętej kolekcji tekstów – work in progress. Nieprzypadkowo treść pierwszego łacińskiego źródłosłowu sugeruje przechodni (interdyscyplinarny) charakter podejmowanych wysiłków. Zapowiada działania jednające bieguny, które punktu wspólnego posiadać nie muszą – a wymagają połączenia, spotkania, obdarowan...
Universum… jest kolekcją artykułów oraz studiów na temat różnych aspektów i przedmiotów wyobraźni poetyckiej Słowackiego. Jarosław Ławski wydobywa jej główne cechy, poruszając się w obszarze wczesnych dzieł poety (1828–1838), ukształtowanych podobnie jak dzieła niesamowitej, transgresyjnej, „szalonej” i frenetycznej szkoły zwanej ukraińską. Pisze więc o wyobraźni Słowackiego w okresie, gdy ona formuje się, rozwija, sama siebie bierze w nawias i sama siebie ocala jako dojrzała...
Książka zawiera zbiór prac Marii Bokszczanin z okresu całej jej działalności twórczej. W pierwszej swej części przynosi artykuły o Henryku Sienkiewiczu, wynikające z jej pracy nad wydaniem listów pisarza (pięć wieloczęściowych tomów ogłoszonych w latach 1977-2009), w drugiej studia nad folklorem, w trzeciej sylwetki osób bliskich, wśród których znalazły się osobistości bardzo zasłużone dla kultury polskiej, takie jak Prymas Tysiąclecia Stefan Kardynał Wyszyński oraz profesoro...
Książka jest dokumentem piśmienniczym, obszernym zazwyczaj zapisem wszelkiej ludzkiej myśli. Występuje w postaci wielostronicowej publikacji o określonej liczbie stron i trwałym charakterze.
Postać dzisiejszej książki drukowanej ma formę kodeksu będącego zbiorem kartek połączonych grzbietem. Taki sposób utrwalania zapisu w momencie upowszechnienia pergaminu zastąpił wcześniejszą formę dokumentu piśmienniczego, jakim był zwój.
Według definicji Słownika języka polskiego PWN książka jest złożonym oraz oprawionym arkuszem papieru zadrukowanym tekstem o charakterze literackim, użytkowym bądź naukowym. Jednak współcześnie definicja ta powinna zostać poszerzona o książki elektroniczne będące cyfrowym odpowiednikiem tych drukowanych. Do książek elektronicznych zaliczane są zarówno ebooki, jak i audiobooki. Treść utrwaloną w formie elektronicznej można odczytać za pomocą odpowiedniego oprogramowania na laptopach, tabletach, smartfonach, a przede wszystkim na przeznaczonych do tego celu czytnikach.
E-książki odgrywają bardzo dużą rolę. Podjęty jakiś czas temu proces digitalizacji książek umożliwia dostęp do światowych zasobów wiedzy znacznie większej liczbie osób. Zbiory ksiąg to niepodważalne światowe dziedzictwo kultury, jednak ze względu na ograniczoną możliwość szybkiego dostępu do przechowywanych w księgozbiorach publikacji, a także brak możliwości jakiegokolwiek dostępu do dzieł o znacznej wartości historycznej proces digitalizacji daje szansę na udostępnianie światowych dzieł szerokiej masie odbiorców.
Okładka to wszystko, co zostało od zewnątrz trwale złączone ze znajdującym się w środku wkładem. Składa się z przedniej i tylnej okładziny (potocznie zwanej okładką), a także z grzbietu okładki. To właśnie okładka definiuje i określa ostateczny wygląd książki, gdyż determinuje między innymi sposób, w jaki łączą się ze sobą wszystkie kartki i jaka jest wewnętrzna budowa książki. Oprawy mogą być miękkie, twarde czy też zintegrowane – różnią się przede wszystkim wielkością, wagą, wytrzymałością oraz ceną. Przykładowo książki w twardej oprawie są większe, cięższe, bardziej wytrzymałe i droższe od tych w miękkiej.
