Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk Pozostałe - książki, ebooki i audiobooki

Mamy do czynienia z prawdziwym dialogiem dwóch badaczy, który prywatnie toczy się od lat, niekiedy na dystans, za pośrednictwem tekstów, niekiedy na głos, podczas konferencyjnych, ale też towarzyskich spotkań. Publikacja Nawareckiego i Kotlińskiego jest po prostu świetną książką o Słowackim; interpretacyjnym majstersztykiem wolnym od wszelkich a priori i metodologicznych ciężarów; nie otrzymujemy tu „nowego Słowackiego”, spod znaku modnych szkół interpretacji, lecz „Słowacki...

Struktura świadectwa i pozycja świadka są od niemal trzech dekad przedmiotem pogłębionego namysłu badaczy i artystów. Niewątpliwie to studia nad Holocaustem i związany z nimi zwrot etyczny przyczyniły się do tego w największym stopniu, co nie oznacza, że Zagłada i genocyd były w zakresie jedynym przedmiotem analizy. Niniejszy tom wieloautorski pod redakcją Agnieszki Daukszy wnosi w ten kontekst związany z kolejnymi, utrwalonymi fazami humanistycznych dyskusji teoretycznych wą...

Zbiór bajek napisanych wierszem przez Awiana na przełomie IV i V w. cieszył się w średniowieczu dużą popularnością. W bibliotekach europejskich zachowało się ponad sto rękopisów zawierających kopie tego tekstu, co świadczy o jego nadzwyczajnej poczytności. Także w Polsce kilka zachowanych średniowiecznych rękopisów, a zwłaszcza znane przytoczenie jednej z bajek przez Wincentego Kadłubka dowodzi wczesnej recepcji zbioru. Niniejszy tom jest pierwszym pełnym i komentowanym prze...

Z wielkim zainteresowaniem i przyjemnością przeczytałam książkę Magdaleny Rudkowskiej. Przedstawia ona nurt hoffmanizmu jako zjawisko w kulturze polskiej oryginalne, odmienne od dominującego tonu martyrologiczno-patriotycznego, nurt mocno związany z europejskim dyskursem. W tej książce równie ważna jak teksty literackie jest krytyka: dyskusje i polemiki rozwijające się przez cały wiek. Przekonuje mnie dobrze udokumentowana teza Autorki, że nurt hoffmanizmu pozwalał wyrazić tr...

Książka jest zbiorem czternastu studiów odnoszących się do „wieku oświeconego”, przyporządkowanych kompozycyjnie do trzech segmentów tematyczno-problemowych: „szukanie kształtu”, „szukanie sensów” i „szukanie źródeł”. Autor poddał badaniom rozległy materiał literacki, którego ramy chronologiczne stanowią Biblia oraz wczesna twórczość poetycka Adama Mickiewicza. W części pierwszej wskazał na rolę edytorstwa w badaniach literackich […]. Część druga przynosi studia analityczno-i...

Niniejszy zbiór obszernych, szczegółowych i wyczerpujących studiów, subtelnych analiz i kreślących nowe perspektywy podsumowań – to wynik przekonania ich autorów, że warto zrewidować stan „polskiej wiedzy” o Rosji, tej międzywojennej, jak i dzisiejszej; że warto zatrzymać się zarówno przy wypieranym ze świadomości Polaków rusofilstwie, jak i przy polskiej rusofobii, by poznać uwarunkowania i znaczenia wpisane w polsko-rosyjskie spotkania i konflikty. Prześledzenie podejmowa...

Książka Doroty Siwickiej jest rewelacyjna z kilku powodów. Po pierwsze, łączy kartografię (geografię) z myśleniem historycznym, literackim i wyobraźnią humanistyczną, co w naszych czasach nie zdarza się często. Po drugie, bardzo celna wydaje się metafora „paktu kartograficznego” jako odpowiednik „paktu autobiograficznego” Lejeune’a. Kartografia zawsze staje się obrazem duszy, o czym wiedział doskonale Benjamin, próbując pisać Paryskie pasaże, i kiedy cytował osiemnastowiec...

Każda epoka i każde pokolenia intelektualistów ma swoje słowa klucze – pisze francuski historyk Jacques Lafaye. Dla teologów średniowiecznych było to zbawienie, dla scholastyków uniwersalia, dla filozofów oświeceniowych szczęście. Dla wykształconych intelektualistów z XVI i XVII wieku słowa klucze to curiositas, wiedza, retoryka i encyklopedia. Ostatnie pojawiło się w tym kontekście przez przypadkowe błędne odczytanie greckiego enkýklios paideía. Było pojęciem nieostrym i r...

Monografia Dariusza Kuleszy dzieli się na trzy części: Rozgrzewka, Proza, Poezja. W części pierwszej autor sięga po teksty z końca dziewiętnastego stulecia oraz pierwszej połowy kolejnego, choć punktem odniesienia jest ich powojenna recepcja. Ten fragment publikacji obejmuje artykuły: Wprowadzenie albo ćwiczenia historycznoliterackie: plan zajęć, Między romantyzmem i socjalizmem. Młodzi pozytywiści z „Przeglądu Tygodniowego w powojennych syntezach historycznoliterackich oraz ...

Co prawda w świecie rzeczywistym oczywiste jest (czy też wydaje się być), że to Bolesław Prus został wymyślony przez Aleksandra Głowackiego, potem zaś wymyślił (opowiedział) Stanisława Wokulskiego, lecz w świecie opowieści o polskim wieku XIX z perspektywy ponad stu lat od tego wydarzenia czasami to rozróżnienie zaciera się i właściwie nie wiadomo, jak to do końca było, czy to przepadkiem nie Wokulski zmusił Prusa do opowiedzenia. siebie, a Głowacki w ogóle nie istniał. Z roz...

Wieloaspektowa analiza „wydarzeń marcowych” 1968 roku oraz reakcji twórców kultury na te wydarzenia. Wielogłos humanistów odsłaniający kompleksowość antysemityzmu we współczesnej polskiej kulturze i polityce. Doskonała i zmuszająca do myślenia książka. Prof. Jan T. Gross Jedyna w swoim rodzaju, fascynująca książka. Autorzy rozpatrują Marzec 1968 jako pogrom, tragedię, melodramat, wydarzenia graniczne. Patrzą jednak nie tyle na to, co się wydarzyło, ile na dokumenty, literatur...

Adam Lipszyc - eseista tłumacz, pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, uczy w Szkole Nauk Społecznych, w Collegium Ciyitas oraz na Uniwersytecie Muri im. Franza Kafki. Laureat nagrody „Literatury na Świecie” im. Andrzeja Siemka, nagrody Allianz Kulturstiftung i Nagrody Literackiej Gdynia. Ostatnio opublikował Czerwone listy. Eseje frankistowskie o literaturze polskiej (Kraków, 2018). To jest filozoficzna książka o Freudzie. Staram się w niej pokazać, że z pism twó...

Monika Glosowitz - pracuje w Katedrze Literatury Porównawczej Uniwersytetu Śląskiego. Doktorat co-tutelle w dziedzinie nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa i gender studies obroniła na Uniwersytecie Śląskim i Uniwersytecie w Oviedo. Stypendystka Komisji Europejskiej w ramach programu European Master in Women’s and Gender Studies na Uniwersytecie w Utrechcie i Uniwersytecie w Grenadzie oraz Uniwersytetu w Oviedo w ramach programu doktoranckiego Género y Diversida...

Książka Justyny Kowalskiej-Leder jest książką ważną, odważną, a i nowatorską. Widać to na tle wielu znaczących przecież publikacji dotyczących Zagłady wydanych w Polsce w ostatnich latach, a może właśnie dopiero na tle tychże prac. Stanowi świetną i niezwykle sumienną rekapitulację, ale i rewizję ustaleń dotychczasowych. Autorka wskazując na złożoność relacji pomocowych proponuje perspektywę badań do tej pory na gruncie polskim nie podejmowaną. Zwraca uwagę na nieoczywistość ...

Odtwarzamy początki polskiej narracji równoległej do dokonującej się Zagłady. Analizujemy jej dominujące składowe (dyskurs antysemicki, niemieckie barbarzyństwo i wina polska). Przedstawiamy też odmienną, krytyczną diagnozę polskiego świadka Zagłady oraz groźnych przejawów antysemityzmu tuż po wojnie. Ich wspólnym źródłem okazują się trwałe wzory kultury.

Książka Bożeny Mazurkowej ma wymiar monograficzny. Zawarte w niej rozprawy scala naczelna idea skupienia się na faktach literackich z zakresu twórczości publiczno-okolicznościowej i osobisto-okazjonalnej. Wypada stwierdzić, że Bożena Mazurkowa doskonale porusza się w obrębie podjętej problematyki i przedstawionym zbiorem wkracza w grono czołowych badaczy oświeceniowej literatury okolicznościowej. Wszystkie rozprawy mają charakter nowatorski, dotyczą materii ważnych, godnych ...

Magdalena Śniedziewska napisała książkę uzupełniającą studia nad pisarstwem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego o istotne, nie dość wyraziście dotąd zarysowane aspekty. To precyzyjnie przedstawione doświadczenie emigracji we włoskich realiach. Ludzka egzystencja wiąże się tu nierozdzielnie z twórczością wpisującą się w neapolitańską lokalność. Towarzyszy temu również aktywność w literackim i intelektualnym środowisku, co pociąga za sobą konieczność sięgnięcia po niewykorzystywane ...

Tom zawiera pięć ód napoleońskich Kajetana Koźmiana (1771-1856), uznawanych tradycyjnie za pewną całość, odzwierciedlającą zarówno nadzieje, entuzjazm, jak i rozczarowania tamtego czasu. Utwory Koźmiana należą do najwybitniejszych realizacji wzorca ody okolicznościowej, o złożonym, charakterystycznym dla klasycystycznej ody francuskiej układzie, stroficzno-wersyfikacyjnym. W tomie znalazły się nie tylko dwie ody, opublikowane w roku 1809, dzięki którym Koźmian stał się p...

Luiza Nader - dr, historyczka sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autorka książki na temat sztuki konceptualnej w Polsce (Konceptualizm w PRL, Warszawa 2009) oraz szeregu tekstów poświęconych sztuce po 1939 r. Jej badania koncentrują się na sztuce nowoczesnej, awangardowej i neoawangardowej (szczególnie w Europie Centralnej), na związkach pola kulturowego z wydarzeniami granicznymi, na relacjach sztuki i Holokaustu. Inspiruje się teoriami związanymi z probl...

Proponowane przez nas rozumienie romantycznej ekonomii (…) nie ogranicza się do koncepcji ekonomicznych w sensie ścisłym, odnosząc się raczej do pewnej wizji świata, którą można znaleźć w tekstach bardzo zróżnicowanych gatunkowo i która – najogólniej mówiąc – wyrasta z niezgody na dyktaturę „konkurencyjnego handlu”. Tak rozumiana ekonomia romantyczna nie tylko podaje w wątpliwość przekonanie, że główną pobudką ludzkiego działania jest pragnienie własności, ale również gwałtow...

Ryzyko, konflikt, katastrofa - te gwałtowne, destrukcyjne kategorie w coraz większym stopniu wyznaczają horyzont rozwojowy współczesnych postindustrialnych społeczeństw, żyjących w trwałej niepewności i poczuciu braku stabilnych ram; przyrost świadomości i wiedzy nie tylko nie łagodzi tych odczuć, ale wręcz je generuje i pogłębia. Tworzenie się „społeczeństw światowego ryzyka” (by użyć formuły Ulricha Becka) pozostaje w ścisłym związku ze środowiskiem: konflikty zbrojne są ni...

Jacek Małczyński - adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Laboratorium Humanistyki Współczesnej. Absolwent programu doktoranckiego Akademii Artes Liberales. Współredaktor tomów wrocławskich „Prac Kulturoznawczych”: Kultura nie-ludzka (2015) oraz Klimat kultury (2018). Autor koncepcji numeru tematycznego „Tekstów Drugich” pt. Historia środowiskowa Zagłady (nr 2, 2017). Interesuje się współczesną teorią kultury, humanistyką środowiskową oraz pr...

Teresa Rączka-Jeziorska wyraźnie zbliża się do studiów nad historią materialną, tak jak uprawiali ją klasycy; choćby Norbert Elias, a jeszcze bliżej jej do Łotmanowskiej semiotyki kultury; szczególnie zaś bliska jest wzorca jego monografii Rosja i znaki. Kultura szlachecka w wieku XVIII i na początku XIX. W podobieństwie podtytułu słyszę wręcz aluzję do semiologa z Tartu (czyli z Dorpatu, nota bene jest to terytorium dawnych Inflant!). Ale warto też podkreślić różnice, bo jeś...

Tezy książki koncentrują się wokół pytań o modernistyczne praktyki przedstawiania choroby psychicznej (jako obiektywnego biomedycznego faktu i kulturowo ukształtowanego fenomenu), związki między nią a płcią bohaterów (dyskurs feministyczny pozostaje jednym z tych, dla których badany fenomen nie jest obojętny), sposoby językowego kształtowania tekstu. Literatura dostarcza tekstualnych przykładów doświadczenia defektywnego, ukształtowanych literacko, przekształconych estetyczni...