Od śmierci Daniela Paula Schrebera minęło niemal równo sto lat, trudno więc o lepszą okazję, by przyjrzeć się bliżej „najczęściej opisywanemu przypadkowi w historii psychiatrii, człowiekowi cierpiącemu na – jak sam twierdzi – chorobę nerwów, o którym Freud orzekł, że byłby doskonałym dyrektorem zakładu psychiatrycznego, Lacan zaś – że wykazuje się talentem i pasją teologa. „Przypadek Schrebera” to nie tylko fascynujący swoją złożonością system urojeń byłego sędziego, ale równ...
Rozpoznania zawarte w tomie podpowiadają, iż nowa humanistyka, którą można nazwać nową filozofią doświadczenia, afirmuje obecność nieuchronnej nieciągłości w naszym myśleniu, uwalnia od prymatu „rzeczy pierwszych” i od zagadki finalnego znaczenia. Uznaje znakowy charakter doświadczenia, ale i podkreśla jego wymiar afektywny, organizujący naszą psychikę. Wychodzi więc poza tekst zapisujący doświadczenie , kwestionuje post-strukturalistyczne przekonanie, iż „nie ma nic na zewną...
Wyprawę kina „w stronę wirtualności” − w stronę nowych sposobów jego tworzenia, rozumienia i egzystencji w czasach przemian technologii medialnych - śledzić będziemy przede wszystkim przez pryzmat wybranych praktyk artystycznych trojga twórców: Petera Greenawaya (wielokrotnie powtarzającego tezę o „śmierci” tradycyjnego kina i o narodzinach nowego sposobów obrazowania), Lynn Hershman Leeson (amerykańskiej artystki „kina rozszerzonego”) i Mike’a Figgisa, który w swoich autotem...
Tytuł "Teoria – literatura – życie" konotuje dostatecznie pojemne znaczenia, by mogły w nim zmieścić się główne wątki i dylematy zarówno wcześniejszych, jak i najnowszych orientacji badawczych, od hermeneutyki po biopoetykę. Szerokie spektrum metodologiczne nasyciło się wyraźnymi barwami indywidualnych kompozycji, w jakie poszczególni autorzy wpisali opozycje teorii i literatury, literatury i życia, wreszcie życia i teorii. W każdej z prac wymienione kategorie krystalizowały ...
Zamysł książki Znacze//nie wiersza. Apofazy Paula Celana zawiera się w jej tytule. Chodzi tu bowiem o odczytanie poezji Celana, jednego z najwybitniejszych powojennych poetów języka niemieckiego i zarazem Żyda ocalałego z Zagłady, z perspektywy dążącej nie tyle do hermeneutycznego odszyfrowania ukrytych w jego wierszach znaczeń, co raczej do wy-znaczenia atopiczych nie-miejsc utraconej obecności znaczeń i imion w świecie po Szoa naznaczonym radykalną nieobecnością językowych ...
Bjornar Olsen – norweski archeolog, teoretyk i badacz kultury materialnej, jeden z głównych rzeczników „zwrotu ku rzeczom” we współczesnych naukach humanistycznych. Profesor w Instytucie Archeologii Uniwersytetu w Tromso. Obok "In Defense of Things. Archaeology and the Ontology of Objects" (2010), jest również autorem książek "Persistent memories. Pyramiden – a Soviet mining town in the High Arctic" (2010) oraz "Archaeology: The Discipline of Things" (2012). W myśli współczes...
Zainicjowany w latach 90. poprzedniego wieku zwrot afektywny oddziałuje także na polską humanistykę, przede wszystkim dzięki wysiłkowi kulturoznawców i literaturoznawców. Oczywiście można dyskutować na temat sensowności wyróżniania silniej czy słabiej rysujących się tendencji pojęciem zwrotu — zawsze w takim momencie narażamy się na niebezpieczeństwo uczestnictwa w łatwym do skrytykowania procederze opakowywania treści intelektualnych w atrakcyjne nazwy i przekształcania ich ...
Tematem projektu jest pojęcie widma, stanowiące jedno z kluczowych pojęć dla zrozumienia źródeł i zasad nowoczesnych teorii i praktyk artystycznych. Program badawczy obejmuje zarówno analizę epistemologicznej prawomocności i struktury filozoficznych dyskursów nowoczesnych i późnonowoczesnych, jak i konkretnych zjawisk kulturowych (literatury, muzyki, teatru, sztuk wizualnych). W ramach projektu zostanie przedstawiony odmienny od aktualnie istniejących sposobów myślenia o mode...
Można czytać tę książkę jako monografię myśli Giorgio Agambena, jednego z najważniejszych filozofów ostatnich lat. Wówczas prezentowałaby ona pewien punkt widzenia na całą jego twórczość, jej rozmaite konteksty, inspiracje i echa. Można również czytać ją jako pracę poświęconą pewnej szczególnej kategorii w jego refleksji, jednocześnie centralnej i stale nie dość opracowanej. Pojęcie potencjalności byłoby wówczas osobliwym kluczem do interpretacji myśli Agambena, ponieważ obja...
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk nowoczesnej literatury i kultury, profesor w UJ i IBL PAN. Autor książek: "Sylwy współczesne" (1984, 2 wyd. 1996), "Tekstowy świat" (1993, 2 wyd. 2000), "Język modernizmu" (1997, 2 wyd. 2002), "Literatura jako trop rzeczywistości" (2001, 2 wyd. 2012).W książce "Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura" zarysowuję pewną koncepcję literatury oraz propozycję jej badania w sposób, który – w założeniu – respektować ma wielorakie ...
Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, rea...
Piotr Słodkowski - historyk sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Absolwent programu doktorskiego Akademii Artes Liberales. Redaktor książek Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014) oraz (z Agatą Pietrasik) Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945—1954 (2016). Dwukrotny laureat Nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa (2017, 2018). Interesuje się polską i środkowoeuropejską sztuk...
Wybraliśmy lustro postmodernizmu dla romantyzmu (i odwrotnie) z premedytacją. Pamiętamy o kłopotach semantyków z definiowaniem romantyzmu; kłopoty takie dotyczą również postmodernizmu - wspomnę tu tylko o coraz mniej wyraźnie rysującej się jego relacji do nowoczesności i modernizmu.
Michał Kuziak
Książka Michała Kłosińskiego Ratunkiem jest tylko poezja. Baudrillard - Teoria -Literatura jest pierwszą w Polsce próbą monografii poświęconą dziełu znakomitego francuskiego socjologa na gruncie literaturoznawstwa. Ale jest nie tylko tym, jest czymś więcej, jest niezwykłym świadectwem filologicznej lektury tekstów Jeana Baudrillarda, świadectwem, które dobitnie pokazuje, że sfera współczesnej ekonomii, historii i polityki jest ściśle powiązana z szerokim obszarem wiedzy human...
Książka, którą przedkładam Czytelnikowi, jest pracą w toku, jej skończoność chciałbym traktować wyłącznie w kategoriach kompozycyjnych. Od ponad dwudziestu lat powtarzam pytania o to, jak podróż pociągiem zapisuje się (jest zapisywana) jako szczególny typ doświadczenia, jak kolej przeorganizowała świat zewnętrzny i jak wniknęła do naszych przestrzeni symbolicznych. Interesują mnie ludzie i pociągi. Bohaterami moich opowieści są podróżni, pasażerowie, turyści, tułacze, emigran...
Książka jest zbiorem szkiców poświęconych twórczości poetyckiej i lirycznej. Autorka porusza pierwszorzędne problemy pisarstwa poetów znanych (Adam Mickiewicz, Zygmunt Krasiński, Czesław Miłosz) i mniej znanych (Janusz St. Pasierb, Arnold Słucki). Wykraczając poza zamknięty krąg dysput literaturoznawczych, zawarte w tomie rozważania zyskują walor uniwersalnej refleksji o sztuce.
Polonistyka „tu i teraz” to w dużej mierze polonistyka między polityką a praktyką społeczną. Od nas zależy, z jakimi przeświadczeniami, dotyczącymi natury historii, sztuki, twórczości literackiej, reguł rozumienia mechanizmów rządzących życiem społecznym, będziemy uprawiali przypadające nam pole, by nie poddać się postępującej instrumentalizacji. [...] Polonista uczy zainteresowanych polską specyfiką tego, jak Polacy rozumieją realia, wśród których żyją, kim są, jeśli tworzą ...
Niniejsza książka, wydana w Japonii w roku 2012, jest jedną z pierwszych transgatunkowych analiz twórczości Schulza, ujmującą w jednej perspektywie jego dzieła literackie i plastyczne, począwszy od najwcześniejszych rysunków z drugiej dekady XX wieku aż do opowiadań z drugiej połowy lat trzydziestych. Ariko Kato bada autoreferencyjne tematy i motywy pojawiające się powtarzalnie w twórczości literackiej i wizualnej Schulza. Wydobywa w ten sposób obecną w tym dziele modernistyc...
„Epaminondas” Stanisława Konarskiego – to dramat osnuty na motywach historycznych, przywołujący autentyczne wydarzenia z IV w. p.n.e., gdy w świecie greckim na krótki czas hegemonem zostały Teby. Wojska tej beockiej polis w roku 371 p.n.e. pod Leuktrami pokonały Spartę, dotychczas najpotężniejszą siłę Hellady. Zwycięskim wodzem Teban w wiekopomnej bitwie, pierwszym starciu w dziejach wojen, w którym mniejsze siły pokonały przeważającego liczebnością żołnierzy przeciwnika, był...
Przygotowany do publikacji tom stanowi ważne dopełnienie wiedzy o życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej, domyka też znacząco obraz jej korespondencji. Zebrany tu materiał epistolograficzny ma charakter wyjątkowy przede wszystkim ze względu na swoją obszerność (listy pochodzą z okresu prawie 30 lat), charakter relacji korespondentów, a także ze względu na niezwykły splot w tych zapisach literatury i życia. W korespondencji dwojga wybitnych intelektualistów i wieloletnich partne...
Wielką zaletą książki Dariusza Pachockiego jest bardzo bogata baza źródłowa, na której została ona oparta. Chodzi tu przede wszystkim o wykorzystywane przez niego obszernie (najczęściej w ogóle po raz pierwszy!) materiały archiwalne z Instytutu Hoovera (Palo Alto, USA), gdzie znajduje się Archiwum Tyrmanda (m.in. zeszyty Dziennika 1954); z Harry Ransom Center (Austin, USA) dotyczące amerykańskiego wydania Złego; z Instytutu Literackiego (Maisons-Laffitte, Francja), gdzie prze...
Publikowane dzieło to nieznany dotąd polskiej nauce tekst o pochodzeniu Turków powstały w 1456 r. pod piórem greckiego tłumacza w Wenecji Nikolaosa Segundinosa. Po raz pierwszy ukazał się drukiem ok. 1473-1474 r. prawdopodobnie w oficynie drukarskiej Braci Wspólnego Życia w Chełmży [drukarz Leo Papas Sermones]. Dwa spośród trzech zachowanych egzemplarzy dzieła zachowały się w polskich bibliotekach. Nie jest też przypadkiem, że jedno z pierwszych dzieł popularyzujących w Europ...
