Instytut Literatury Pozostałe - książki, ebooki i audiobooki

Tom prezentuje studia i rozprawy Juliana Maślanki (1930-2020) z zakresu literatury, folkloru i tradycji kulturalnych. Czytelnik może zapoznać się z tekstami obejmującymi szeroki wachlarz problemów, m.in. Mickiewiczowskie spojrzenie na historię ("Historyczne poglądy Mickiewicza"), zasługi patriotyczne badaczy, placówek akademickich, towarzystw naukowych w okresie zniewolenia ("Nauka i niepodległość pod zaborami") czy interpretujące teksty z kanonu polskiego romantyzmu - "Marię...

Wizja Włoch w polskiej i francuskiej literaturze romantyzmu (1800-1850)" to książka poświęcona powszechnej w dziewiętnastowiecznej Europie modzie na Włochy. Na przykładach zaczerpniętych z arcydzieł literackich (autorstwa Polaków, m.in. Juliusza Słowackiego, Cypriana Norwida, Zygmunta Krasińskiego, oraz Francuzów, m.in. Alfreda de Musset, René Chateaubrianda, George Sand i pani de Staël) i dzieł minorum gentium przedstawia podobieństwa i różnice w postrzeganiu Italii, jakie m...

Tom prezentuje badania Czesława Zgorzelskiego (1908-1996) nad sztuką poetycką i estetyką liryczności w okresie romantyzmu. Czytelnik znajdzie w tym zbiorze między innymi takie klasyczne teksty jak "Przełom romantyczny w dziejach liryki polskiej" oraz "Drogi rozwojowe liryki Mickiewiczowskiej", a także mistrzowskie interpretacje wierszy Juliusza Słowackiego ("Rozłączenie" oraz "Na sprowadzenie prochów Napoleona").Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Naro...

Zadanie, które przed sobą postawiłam, polega na pokazaniu obrazu polskiego tzw. przełomu romantycznego, nie jak to czyniono dotychczas, z perspektywy wielkich aktorów ówczesnej sceny literackiej z Adamem Mickiewiczem, Antonim Malczewskim i Sewerynem Goszczyńskim na czele, ale twórców mniejszego znaczenia. Z punktu widzenia całego zastępu: Czeczotów, Zanów, Chodźków, Korsaków, Odyńców, Chłędowskich, Zaborowskich, Sierocińskich oraz innych im podobnych autorów minorum gentium, ...

Niniejsza książka nosi tytuł "Mickiewiczowski pięcioksiąg romantyczny", ponieważ w pięciu rozdziałach omawia utwory, które odegrały kluczową rolę w rozwijaniu przez Mickiewicza prądu romantycznego w Polsce oraz w budowaniu przezeń coraz śmielszych, coraz bardziej złożonych form dzieła romantycznego. Tymi utworami są: mitopoetyckie narracje z cyklu "Ballady i romanse" (1822), "Sonety krymskie" z moskiewskiej edycji dyptyku cyklicznego "Sonety" (1826), "Konrad Wallenrod" (1828)...

Stanisław Lem nie istnieje.Przynajmniej do takiego wniosku doszedł swego czasu Philip K. Dick, gwiazda amerykańskiej fantastyki, i napisał w tej sprawie donos do FBI. Słynny pisarz powziął podejrzenie, że za pseudonimem „Lem” musi się ukrywać więcej niż jeden autor (wydawało mu się niemożliwe, by ktoś był tak wszechstronny), a za wszystkim stoi komunistyczny spisek. Dziś wiemy już na pewno, że wszystkie książki Stanisława Lema napisał Stanisław Lem – jeden z czołowych przedst...

Otrzymaliśmy książkę poszerzającą stan wiedzy o początkach literackich Karola Wojtyły, sytuującą owe początki w rzadko omawianych dotąd kontekstach i chyba też podnoszącą jej znaczenie na tle bogatego przecież dorobku Jana Pawła II, a także literatury polskiej końca lat 30. i okresu II wojny światowej. Widoczny w wielu tekstach i zrozumiały ton aprobaty oraz szacunku dla juweniliów Wojtyły nie niweczy naukowych efektów i korzyści płynących z lektury książki, która nie jest la...

"Czytanie językami. Praktyki interpretacyjne dla uczniów i studentów" to zbiór błyskotliwych i nowatorskich interpretacji najważniejszych tekstów kanonu lektur szkolnych. Autorzy udowadniają, że utwory tak dokładnie "wyczytane" przez polonistykę jak "Ludzie bezdomni" czy "W malinowym chruśniaku" wciąż skrywają w sobie nieoczywiste znaczenia. Publikacja jest znakomitą pomocą dla wszystkich nauczycieli polonistów oraz studentów kierunków filologicznych. To książka wyrastająca ...

"Czytanie Lechonia" to zbiór dziesięciu artykułów, które ukazują na nowo poezję autora "Erynii". Cel tej arcyciekawej pracy został ze wszech miar osiągnięty – oto bowiem widzimy autora wierszy z prawdziwego zdarzenia, niezwykle utalentowanego i posługującego się sztuką słowa z iście nieziemskim polotem. Redaktorzy tomu wyjaśniają we wstępie, że długo funkcjonował i chyba nadal funkcjonuje stereotyp, iż szczytowym osiągnięciem Lechonia jest jego, niebywały zresztą, "Dziennik"....

W centrum uwagi Piotra Prachnio są obrazy Warszawy w latach 1945-1980 omawiane na podstawie wybranych utworów prozy polskiej. Krytyk skupił się na gatunkach, dziełach i autorach mniej do tej pory zbadanych. Dotyczy to w szczególności eseistyki Pawła Hertza, dzienników intymnych Marii Dąbrowskiej, Leopolda Tyrmanda i Stefana Kisielewskiego, powieści kryminalnych dwu ostatnich, a wreszcie... "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa" Edmunda Niziurskiego. W rozprawie utwory te poj...

Autor "Dwóch głów ptaka" jest demistyfikatorem obowiązujących schematów myślowych i tradycyjnych sposobów pokazywania wydarzeń historycznych, a także odnowicielem sposobu opowiadania. Terlecki nie chciał tworzyć heroicznej i zmitologizowanej wersji krzepiącej serca Polaków, ale wpisywał się raczej w model literatury rozrachunkowej, pokazującej niewygodne prawdy i konfrontującej czytelnika z niejednoznacznymi sytuacjami. Od czytelnika oczekiwał aktywnej lektury. To odbiorca mu...

„Oporne komunikaty. Strategie znaczenia w poezji współczesnej” to krytycznoliteracki zbiór recenzji, esejów i artykułów poświęconych polskiej poezji współczesnej, opublikowanych w latach 2019–2021. Chociaż szkice z książki były wcześniej publikowane, to z poszczególnych omówień – dotyczących niektórych z najważniejszych głosów w nowej polskiej poezji, jak Anna Adamowicz, Kacper Bartczak, Konrad Góra, Kamila Janiak, Radosław Jurczak, Szczepan Kopyt, Andrzej Sosnowski, Ilona Wi...

Książka "Żywioł i Duch. O wyobraźni pneumatoforycznej Krzysztofa Kamila Baczyńskiego" dotyczy tych wymiarów poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, które ujawniają się szczególnie w jego późnych wierszach i prowokują do podjęcia badań z pogranicza literaturoznawstwa i teologii. Pneumatoforyczność (zgodnie z greckim źródłosłowem „pneumatoforyczny” oznacza „niosący ducha”) okazuje się szczególną jakością wyobraźni poetyckiej „drugiego Słowackiego”, znajdującą swój wyraz na różny...

Książka gromadzi szkice, które powstały podczas lektury poematów Karola Wojtyły w ich pełnym oraz wariantywnym kształcie. Przywołując różne wcześniejsze próby lektury, autor skłania się do takiego modelu interpretacji, który znajduje oparcie w refleksji strukturalistycznej i wykorzystuje doświadczenia metafizyki egzystencjalnej. Nieobce są mu też podpowiedzi – zorientowanych chrześcijańsko – teologii literackich. Wyodrębnionych zostało pięć głównych problemów, skupionych wok...

Autorka odważnie mierzy się nie tylko z literacką i pozaliteracką legendą poety, ale także z licznymi uproszczeniami, które zdążyły pojawić się w obszarze historii literatury. Krzysztof Kamil Baczyński stał się przecież zarówno symbolem pokolenia AK, jak i symbolem całej generacji poetów-żołnierzy, którzy oddali swoje życie w walce o godność i wolność. Badaczka z taktem i niemałą zręcznością wydobywa mniej znane aspekty zarówno biografii, jak i twórczości poety, przypomina te...

Wielką zaletą Inaczej przeżytej nowoczesności jest wyeksponowanie i analitycznie pogłębione ukazanie Bobkowskiego jako wybitnego artysty – Maciej Nowak dokonuje licznych i błyskotliwych mikroanaliz wybranych fragmentów dzieł, wpisuje je w konteksty sztuki polskiej i europejskiej, przywołuje ustalenia badaczy nowoczesności. Wiele tu stwierdzeń świeżych, odkrywczych, pokazujących autora Szkiców piórkiem w nowym i szerszym kontekście. Ważną część książki stanowi świetna analiza ...

Fakty z tużpowojennej biografii Zbigniewa Herberta, najpierw studia w krakowskiej Wyższej Szkole Handlowej, a potem kilkumiesięczna praca w gdyńskim oddziale Narodowego Banku Polskiego, zainspirowały Józefa Marię Ruszara do postawienia zasadnego, a przy okazji oryginalnego pytania o znaczenie ekonomii w twórczości i życiu autora Pana Cogito. Niniejsza publikacja podejmuje szereg zagadnień związanych z ekonomicznym i praktycznym aspektem biografii Herberta. Źródłem informacji...

Choć twórczość Mariusza Wilka już od dawna ma u nas zarówno zagorzałych wielbicieli, jak i ustalone miejsce na mapie literackiej, to jednak wiele wskazuje, że pisarz wciąż funkcjonuje jako outsider, nie dbając ani o opinie literackich salonów, ani też o poszerzenie grona swych czytelników. Są wśród nich także badacze literatury, tyle że niezbyt liczni. Prozie autora Wilczego notesu poświęcano dotąd recenzje oraz drobne artykuły naukowe. Napisana przez Monikę Krajewską praca m...

Całemu zbiorowi nadana została przejrzysta i logiczna struktura, która sprzyja uważnej lekturze przyszłego odbiorcy i jednocześnie pozwala uniknąć możliwego w takich zbiorach wrażenia braku spójności lub ewentualnej przypadkowości skomponowanej ad hoc książki. Zdecydowanie mamy do czynienia z przemyślaną koncepcją, za którą stoi także określona wizja tego, czym jest krytyka literacka i jakie są jej fundamentalne powinności. Tak, autor książki ma świadomość swojego fachu, a j...

„Omawiane w tej książce teksty dokumentarne, reportażowe i literackie prowadzą ze sobą jawny bądź ukryty dialog, odsyłają do całości, która, pomimo olbrzymiej wielojęzycznej biblioteki tekstów, kryje wiele tajemnic. Wiedza historyczna przyswojona za pośrednictwem wstrząsu poprzez zdumienie wyzbywa się białych plam. Prawdomówność relacji wzmagają przeżycia biograficzne, w których zwykle emocjonalność wyznań wiąże się z intelektualnym dystansem. Fragmenty, zapiski, studia, epi...

Wyróżnienie w II Ogólnopolskim Konkursie na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy” w kategorii liryka Łukasz Barys wybrał dość znamienną strategię łączenia tradycji z nowoczesnością i klasyki z awangardą, co już sygnalizuje na poziomie mott, wykorzystując w nich cytaty z Czesława Miłosza i Andrzeja Sosnowskiego. I zaraz niespiesznie uruchamia metodyczne serie fraz, z których buduje logiczne koncepty, przełamując je surrealistycznymi wtrętami i ontologicznymi pytaniami o ...

Choć o Lechoniu napisano już tysiące stron, a ostatnio niezwykłą popularnością cieszyły się jego pisma intymistyczne, opracowanie Wacława Lewandowskiego udowadnia, że wciąż poruszamy się wśród klisz i stereotypów, które raczej utrudniają, niż ułatwiają dostęp do skomplikowanej tkanki życia i twórczości skamandryty. Badacz z powodzeniem zagląda pod powierzchnię utartych sądów, ukazując, w jaki sposób polska krytyka i historia literatury powielały czytelnicze intuicje pierwszyc...

Bartosz Małczyński nie tylko klarownie przedstawił główne nurty recepcji dzieł pisarki, ale uzupełnił je o tony, które wybrzmiewały dotąd w opracowaniach bardzo rzadko, dokonując ciekawych reinterpretacji niektórych wątków i pojedynczych utworów. Jednym z takich wątków jest zaznaczony w tytule sposób rozumienia poezji i jej zadań. Zdaniem badacza Świrszczyńska jest poetką metafizyczną także w nieco innym sensie, niż ten, który wydobywa Czesław Miłosz. Argumentacja na rzecz ta...

Próbę umieszczenia twórczości Leszka Elektorowicza na mapie polskiej literatury współczesnej wypada rozpocząć od zaprzeczeń. Autor „Przechadzek Sylena” nie należał do żadnej grupy literackiej, nie próbował też umieszczać swej twórczości w obrębie powojennych nurtów literackich. Wiele wskazuje na to, że od początku świadomie stronił od działań zespołowych, unikał wiążących się z tym zaangażowań ideologicznych. Prawdopodobnie już od czasu debiutu zdawał sobie sprawę, iż to właś...