Wielka Wojna, jak do 1939 r. nazywano pierwszą wojnę światowa, była konfliktem, który pod względem zasięgu geograficznego, wysiłku militarnego oraz oddziaływania na społeczeństwa i gospodarkę zaangażowanych w nią państw, a przede wszystkim wielomilionową liczbę ofiar przekroczył wszelkie ówczesne wyobrażenia. Oczekiwano zatem, że toczący się w Paryżu od stycznia do czerwca 1919 r. proces pokojowy przyniesie rozstrzygnięcia, które na trwale położą kres dalszym wojnom. Prezen...
Daniel Brewing, przedstawiciel młodego pokolenia historyków niemieckich, rozprawia się ze stereotypem pomijającym polską ludność cywilną wśród ofiar II wojny światowej. Jest to pierwsza w zachodniej historiografii monografia analizująca niemieckie masakry polskiej ludności cywilnej w okresie okupacji 1939-1945. Na podstawie archiwalnych źródeł niemieckich i polskich, protokołów z powojennych przesłuchań sprawców oraz relacji tych, którzy ocaleli z hitlerowskich „pacyfikacji”,...
Autor korzystając z ogromnej bazy źródłowej zgromadzonej podczas kwerendy w archiwach państwowych w Polsce i w Niemczech przedstawia zjawisko grabieży mienia, „które było powszechnym doświadczeniem wojennej rzeczywistości lat 1939-1945 w Polsce. Grabież trwała nieustannie przez cały okres okupacji i była zaplanowanym elementem niszczenia egzystencji ludzi. Już od początku okupacji nakładano na obywateli polskich różne ograniczenia majątkowe oraz zajmowano ich mienie na drodze...
Grono autorów z Instytutu Zachodniego w kolejnym tomie z cyklu „Republika Federalna Niemiec 20 lat po zjednoczeniu. Polityka – Gospodarka – Społeczeństwo” analizuje różne aspekty polsko-niemieckich stosunków społecznych i kulturalnych. 65 lat po zakończeniu II wojny światowej zjednoczone Niemcy stały się sojusznikiem Polski w NATO i Unii Europejskiej. W relacjach polsko-niemieckich istotną rolę w odgrywają kwestie społeczne i kulturalne, w tym bezpośrednie kontakty i spotkani...
Czy możliwe jest przeprowadzenie jasnego podziału między rozwojem a upadkiem we współczesnym miejskim życiu? W tym tomie twierdzimy, że nie. Nieregularności rozwoju wyrażają się w kontrastach, a kontrasty te są szczególnie widoczne poza metropolitarnymi centrami – w miejscach, gdzie jednocześnie można obserwować oznaki rozwoju i „rozwoju niedorozwoju”. Książka podzielona jest na dwie części Global and Local Contexts of the Postcommunist City i The City in Transition-Gentrific...
Książka prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu realizowanego przez Instytut Zachodni we współpracy z katedrą Uniwersytetu Marburskiego „Forschungsstelle zum Vergleich wirtschaftlicher Lenkungssysteme”. W badaniach tych wzięli udział po stronie polskiej pracownicy naukowi poznańskich placówek naukowych (Instytutu Zachodniego, Akademii Ekonomicznej i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza), a po stronie niemieckiej _ naukowcy ze wspomnianej wyżej katedry Uniwer...
Zbigniew Mazur, Hubert Orłowski, Maria Wagińska-Marzec, Kultura zjednoczonych Niemiec. Wybrane problemy, Studium niemcoznawcze nr 90, streszczenie w j. angielskim, Poznań 2013, 353 ss. Kolejna publikacja z serii „Republika Federalna Niemiec – 20 lat po zjednoczeniu” ukazująca na przykładzie wybranych zjawisk kulturowych przemiany natury ogólnospołecznej i politycznej, jakie nastąpiły po przyłączeniu Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Niemieckiej Republiki Federalnej. ...
Przed dwudziestu laty, 12 września 1990 r. za zgodą czterech mocarstw, dotąd odpowiedzialnych za oba państwa niemieckie, doszło do reunifikacji Niemiec. Nowa RFN stała się państwem całkowicie suwerennym, mogącym bez żadnych ograniczeń określać swoją politykę zagraniczną. Stając przed koniecznością sprecyzowania na nowo swoich zadań na arenie międzynarodowej, Niemcy musiały jednak pamiętać o swojej historycznej przeszłości, odpowiedzialności za wojny, przemoc i nieszczęścia ja...
Pogranicze polsko-niemieckie od ponad dwóch dekad, ze względu na dokonujące się tam przemiany społeczne i polityczne, podlega wieloaspektowej eksploracji badawczej. W tym nurcie mieści się praca Marcina Tujdowskiego, który podjął wysiłek analizy partycypacji mieszkańców tego obszaru w tych przemianach. Zapoczątkowała je transformacja ustrojowa w obu krajach w latach 1989-1990, a przyspieszyło przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i strefy Schengen. W zmianie sytuacji poli...
Piotr Kubiak, System partyjny i partie polityczne zjednoczonych Niemiec (1990-2013), Studium Niemcoznawcze nr 93, streszczenie w j. angielskim, Poznań 2014, 306 ss. Prezentowana książka, stanowiąca ósmy tom cyklu „Republika Federalna Niemiec 20 lat po zjednoczeniu. Polityka – Gospodarka – Społeczeństwo”, jest próbą analizy przemian jakie miały miejsce na niemieckiej scenie politycznej po zjednoczeniu Niemiec. Zdaniem autora, po włączeniu w 1990 r. byłej Niemieckiej Republiki...
W latach 90. ubiegłego wieku w obliczu rozpadu ZSRR i końca zimnej wojny kwestia bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej stawała się sprawą kluczową. Prezentowana praca mimo iż dotyczy problemu bezpieczeństwa jedynie trzech państw – Czech, Polski i Węgier, to jednak wyraźnie ukazuje jego aspekt regionalny, a także europejski i transatlantycki. Państwa te stojąc przed koniecznością określenia na nowo swej sytuacji geopolitycznej, zmierzały bowiem w swych działaniach do ich „...
Studium teoretyczno-empiryczne dotyczące istotnego – z punktu widzenia rozwoju polskiej przedsiębiorczości – zagadnienia internacjonalizacji działalności gospodarczej polskich przedsiębiorstw wpisuje się także w nurt badań nad umiędzynarodowieniem firm z krajów rozwijających się. O ile aktywność inwestycyjna podmiotów z gospodarek wysoko rozwiniętych została dotąd dość dobrze rozpoznana, o tyle wciąż niewiele jest prac na temat zagranicznych inwestycji bezpośrednich podejmowa...
Od kilku lat w Polsce toczy się ożywiona debata publiczna na temat polityki historycznej. Jej pierwsza faza cechowała się silnym upolitycznieniem. Zajmowane stanowiska i wyrażane poglądy były wyraźnie zależne od opcji politycznej zabierających głos w dyskusji. Od jakiegoś czasu jednak w debacie o polityce historycznej zaobserwować można symptomy jej pogłębienia i odpolitycznienia. Świadczy o tym, z jednej strony, o wiele bardziej stonowany charakter wypowiedzi zwolenników p...
Zbigniew Mazur, Droga Niemiec do zjednoczenia wewnętrznego, Studium Niemcoznawcze nr 94, ISBN 978-83-61736-50-9, streszczenie w j. angielskim, Poznań 2015, 240 ss. Rozpad systemu politycznego NRD połączony z katastrofalną sytuacją gospodarczą otworzył jesienią 1989 r. perspektywę niemieckiej jedności państwowej. Jednak kwestia podziału czy jedności Niemiec, ze względu na duże znaczenie dla układu sił między Wschodem a Zachodem, nie mogła być pozostawiona jedynie obu państwo...
Studium niemcoznawcze nr 89 streszczenie w języku angielskim Książka, będąca IV tomem serii wydawniczej Instytutu Zachodniego związanej z 20-leciem zjednoczenia Niemiec, jest próbą analizy tych kwestii w relacjach polsko-niemieckich, które wzbudzały najwięcej kontrowersji, o tyle bardziej interesującą, że w przyjętej przez autorów perspektywie badawczej znalazła się polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski. Wzrost znaczenia RFN na arenie międzynarodowej po zjednocz...
Obszerna monografia przedstawiająca na kilku płaszczyznach zachodzące zmiany i kontynuację polityki bezpieczeństwa RFN po zjednoczeniu. Autor w sposób nowatorski podchodzi do głównych teorii, podejść i modeli stosunków międzynarodowych oraz polityki zagranicznej odnosząc je do tytułowego zagadnienia polityki bezpieczeństwa Niemiec. Uwzględniając szerokie uwarunkowania wewnętrzne, a także międzynarodowe rozpatruje znaczenie instytucji bezpieczeństwa europejskiego i transatlant...
Po zmianie rządów w obu krajach szybko pojawiły się nieporozumienia, kontrowersje i podejrzliwość. Na ustach polityków i dziennikarzy pojawiły się słowa o kryzysie, regresie i „kiczu" polsko-niemieckiego pojednania. Coraz częściej kwestionowano wspólny dorobek sąsiedztwa z niemałą trudnością wypracowywany od 1989 r. Katalog wzajemnych pretensji stawał się coraz bardziej pojemny. Prawa strona polskiej sceny politycznej zarzucała Niemcom relatywizację procesu historycznego i zb...
Interdyscyplinarna publikacja prezentująca współczesny kształt społeczeństwa niemieckiego pokazuje w czterech odrębnych, choć merytorycznie powiązanych analizach jego strukturę, problemy demograficzne, zjawiska związane z imigracją i wielokulturowością oraz przemiany w sferze religijnej. Ich autorzy starali się w swych rozważaniach o przemianach społecznych w Niemczech uwzględnić nie tylko konsekwencje wynikające ze zjednoczenia obu państw niemieckich, lecz także wpływ innych...
Zbadanie poglądów i opinii polskich elit politycznych na temat relacji Polski z Niemcami w ramach Unii Europejskiej, ważne zarówno ze względów naukowych, jak i praktycznych, było celem projektu realizowanego w Instytucie Zachodnim w latach 2013-2016 (Polskie elity polityczne wobec stosunków Polski z Niemcami w ramach Unii Europejskiej). Chodziło o przeanalizowanie stanowiska polskich elit politycznych wobec istotnych zagadnień związanych z UE (wizje przekształceń, polityka ws...
Terroryzm jest zjawiskiem niezwykle skomplikowanym, wokół którego narosło mnóstwo nieporozumień, błędów, stereotypów. Niejasny charakter i zmienność czynią go mało konkretnym, wymykającym się poważnym analizom naukowym, a zwłaszcza wszelkim próbom znalezienia jakichś prawidłowości, wychwycenia ogólnych zasad rządzących tym zjawiskiem. Praca oparta została na podziale terroryzmu według kryterium celu działań . Pozwala to na wyróżnienie grup lokalnych, zmierzających do rozwiąz...
Autor wnikliwie omawia polsko-niemieckie stosunki w latach 2004-2014 widziane przez pryzmat kwestii ogólnoeuropejskich. Charakter wzajemnych relacji w tym czasie determinowała znacząca pozycja Niemiec w Unii Europejskiej. Od współpracy z Niemcami była uzależniona w dużej mierze realizacja polskiej polityki w różnych sektorach polityki unijnej (wschodniej, bezpieczeństwa, energetycznej i klimatycznej), a także w obszarze bezpieczeństwa transatlantyckiego. Punktem wyjścia anal...
