Czas stalinowskich represji w Estonii. Do domu zwyczajnej, spokojnej rodziny wkraczają enkawudziści. Mama małej Leelo zostaje aresztowana za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny. Estończycy, podobnie jak inne narody zniewolone przez ZSRR, wykazali się odpornością na komunistyczną propagandę. Powieść Mała towarzyszka i dorośli to złożony portret czterolatki, która poznaje świat w czasie okrutnego terroru, a mimo to z dziecinnym optymizmem czeka na powrót ukochanej mam...
W rejony mroku to szkic do intelektualnego portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, wybitnego pisarza, eseisty, współtwórcy paryskiej „Kultury”. Jacek Hajduk odczytuje arcydzielny Dziennik pisany nocą, komentuje go, osadza w kontekście nie tylko polsko - włoskim ale także europejskim i subtelnie zachęca do wyprawy w ciemne strony naszej cywilizacji. Świetna, żywa, barwna i inteligentna opowieść o pisarzu bez którego nie ma współczesnej literatury polskiej. Spis treści Od aut...
Praca „Repatriacja czy repatriotyzacja?” przedstawia najważniejsze problemy polityki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) wobec Polaków mieszkających w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS) w końcu lat osiemdziesiątych. Implikują one do dzisiaj założenia organizacyjne i parametry ideowe polityki państwa wobec naszych rodaków za wschodnią granicą. Najwyższe organy władzy politycznej PRL z niezwykłą ostrożnością podchodziły do aktywności na dawnych Kresach w d...
Lee Harvey Oswald, człowiek, który oddał śmiertelny strzał w stronę Johna Fitzgeralda Kennedy’ego, przez prawie trzy lata przebywał na terenie ZSRR. Dziewiętnastoletni zdemobilizowany żołnierz z prowincji, oczarowany marksizmem, demonstracyjnie zrzekł się amerykańskiego paszportu i w latach 1959-1962 mieszkał i pracował w Mińsku. Początkowa fascynacja z czasem jednak osłabła i Oswald, wraz ze świeżo poślubioną żoną Mariną Prusakową, wrócił do USA, by w 1963 roku na Dealey Pl...
Nieznany za życia, doceniony po śmierci, współcześnie uważany za jednego z najważniejszych i najbardziej inspirujących nowogreckich poetów. Konstandinos Kawafis skrupulatnie przestrzegał podziału swoich utworów: na przeznaczone do publikacji, niepublikowane i odrzucone. Zostawił po sobie ledwie 256 wierszy, z których 154 składają się na doskonałe, niewydane za życia opus magnum. „Kanon. 154 wiersze” to właśnie to dzieło. Jak pisze Adam Zagajewski, w poezję Kawafisa wpisane...
Pierwsze w języku polskim wydanie tekstów Iwana Łysiaka - Rudnyckiego, jednego z najwybitniejszych historyków ukraińskich XX wieku. Książka ukazuje się jako I tom Biblioteki Myśli Ukraińskiej XX wieku z przedmową Adama Michnika oraz obszernym wstępem autorstwa prof. Jarosława Hrycaka (Katolicki Uniwersytet we Lwowie). Redaktorem naukowym polskiego wydania jest prof. Grzegorz Hryciuk (Uniwersytet Wrocławski). Eseje i artykuły Iwana Łysiaka - Rudnyckiego to fascynujący przew...
Jan Nowak-Jeziorański (1914-2005) to jedna z najwybitniejszych polskich postaci XX wieku - legendarny Kurier z Warszawy, pierwszy dyrektor polskiej rozgłośni Radia Wolna Europa i apologeta integracji w strukturach atlantyckich. Żywił głębokie przekonanie, że polska racja stanu wymaga budowania dobrych relacji ze wschodnimi sąsiadami. Ta książka stanowi zbiór najważniejszych tekstów Nowaka na temat stosunków Polski z Ukrainą, Rosją, Białorusią i Litwą.
W meandrach historii, polityki i geopolityki Mykoła Riabczuk od dekad znajduje argumenty na rzecz europejskiej integracji Ukrainy i bije na alarm: europejskiemu ogrodowi zagraża barbarzyńca ze wschodu. Eseje zawarte w tej książce powstawały w ciągu ostatniego ćwierćwiecza. Europa wciąż stoi w tym samym miejscu, ale to miejsce dramatycznie się zmieniło. Niektóre scenariusze rozgrywane dzisiaj Mykoła Riabczuk już kilkanaście lat temu przewidział z zadziwiającą trafnością, innyc...
Hryhorij Czubaj (1949–1982) – ukraiński poeta, legenda lwowskiego podziemia artystycznego lat 60. i 70. XX wieku. Od 1969 roku jego utwory były objęte zakazem publikacji w ZSRR. Tragiczne wydarzenia pogromu generalnego 1972 roku doprowadziły do tego, że zarzucił poezję. Jego twórczość, przywracana do publicznej świadomości od lat 90., ukształtowała intelektualnie pokolenie ukraińskich artystów pierwszych lat niepodległości. Spuściznę Czubaja spopularyzowali jego córka ...
Antanas A. Jonynas, jeden z najwybitniejszych współczesnych poetów litewskich, urodził się w Wilnie 26 listopada 1953 roku. Studiował na wydziale filologii litewskiej Uniwersytetu Wileńskiego. Po studiach objął stanowisko redaktora w czołowym litewskim wydawnictwie „Vaga”; przepracował tam siedemnaście lat. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości tworzył i prowadził program kulturalny w telewizji Baltijos TV. Od 1995 zajmuje się wyłącznie pracą literacką. Był w tym cz...
Uładzimir Niaklajeu (ur. 1946) jest białoruskim poetą, jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tradycyjnego nurtu poezji białoruskiego Odrodzenia. Zawsze był zaangażowany publicznie, kierował Białoruskim PEN Clubem. W 2010 roku startował w wyborach prezydenckich, został pobity i zatrzymany. W wyniku represji wiele lat spędził na emigracji. W latach 2021-2022 mieszkał w Krakowie jako stypendysta Instytutu Kultury Willa Decjusza w ramach Międzynarodowej Sieci Miast Schro...
Powieść Herkusa Kunčiusa Żelazna rękawica Stalina, w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz, jest przewrotną biografią kata, który padł ofiarą systemu. Herkus Kunčius nie ma litości dla swojego bohatera, „torturuje” go własną ironią.Autor z ogromną dawką ironii opisuje losy Nikołaja Jeżowa, urodzonego na Litwie szefa NKWD i wykonawcy Wielkiego Terroru. Literackie studium przypadku przedstawia narodziny homo sovieticus i przypomina o genezie krwawego bol...
„Legendy Lwowa” są gratką dla szerokiego grona odbiorców: od czytelników złaknionych rozrywki po etnografów. Pomagają zrozumieć Lwów – całe jego bogactwo wynikłe z setek lat historii i przenikania się wielu kultur. Humor przeplata się z grozą, świat realny z fantastycznymi wytworami wyobraźni lwowian. Są tu postaci historyczne, legendarne i całkiem baśniowe. Takie rzeczy tylko we Lwowie!JURIJ WYNNYCZUK (ur. 1952) – ukraiński pisarz, dziennikarz i redaktor, barwny galicy...
Ukraiński pisarz i dziennikarz z Doniecka, uznany przez zwolenników Rosji za szpiega, terrorystę i ekstremistę, opowiada historię, której nie chcieliśmy usłyszeć. W Europie XXI wieku ludzi o odmiennych poglądach poddaje się okrutnym torturom, gwałci, dręczy psychicznie, obraca w niewolników. Wielu ginie bez śladu. Kiedy rosyjscy zbrodniarze usiłują wymazać Ukrainę z mapy, a Ukraińców z historii, nie mamy dokąd uciec przed pytaniami, które niesie ta książka, ani odpowiedziami,...
Poznajcie Gusiewa – kwintesencję Rosji. Tylko tam przedstawiciel kultury najwyższych lotów, twórca wybitnych spektakli teatralnych i filozof, może być zarazem prostakiem. Przenikliwe oceny świata łączy w całość z bajdurzeniem o bytach pozamaterialnych. Rozumie kobiety, jakby był jedną z nich, a zarazem traktuje je przedmiotowo. Rosja jest ciężko zaburzona, potrzebuje terapeuty – wracza. Wracz jest Rosją, lecz Rosja nie jest wraczem. Martin Ryšavý (ur. 1967) – absolwent biolo...
Hajduk zabiera czytelnika w podróż do Aten Peryklesa, Rzymu republikanów i autokratów, XVII-wiecznego Londynu oraz Chin czasów dynastii Han, Tang i Ming, próbując przy tym spojrzeć na współczesność z różnych perspektyw i uchwycić specyfikę momentu dziejowego, w jakim obecnie żyjemy.Kiedy się myśli o dziejach Europy i wstrząsających nią konfliktach: ideowych i religijnych, narodowych i rasowych, czy to czasów Montaigne’a i Reformacji, czy to innych epok -starożytnośc...
Trudny wiek XX naznaczyły piętna totalitaryzmów, wojen, ludobójstw. O jednej z największych zbrodni – Hołodomorze (1932–1933) – przez dziesięciolecia nie wolno było wspominać w Związku Radzieckim. Ofiary pozostawały nieupamiętnione, kaci spokojnie dożywali swoich lat. Równolegle toczyła się walka o ujawnienie prawdy. Powieść Żółty książę odegrała w tym procesie znaczącą rolę. To jedno z pierwszych i do dziś nielicznych dzieł, które językiem literatury starają się op...
Pieśń o Cimurze to białoruski thriller psychodeliczny. Akcja rozgrywa się w Warszawie. Do stolicy Polski przyjeżdża agent KGB Paweł Kopiejkin, aby rozpracować mitycznego białoruskiego wieszcza Cimura Chomicza. Próbuje przeniknąć do hermetycznych środowisk emigracyjnej inteligencji, odkrywa piękno metropolii i przeżywa prawdziwą miłość. Powieść Andreja Adamowicza jest pełnym ironii przewodnikiem po współczesnej kulturze białoruskiej i geograficznie nieokreślonym pogranic...
Kiedy rozum śpi, eksplodują wielkie talenty. Donbas, dramatyczne wypadki wiosny i lata 2014 roku. Po wojennej szachownicy zręcznie porusza się drobna kobieca sylwetka, niesie nadzieję na rychłe zwycięstwo światła nad ciemnością. Córeczka Tamary Dudy wciąga, frapuje, wzrusza i bawi do łez. To najpiękniejszy hołd złożony wielu bezimiennym bohaterom wojny na wschodzie Ukrainy. „Wtedy po raz pierwszy usłyszeliśmy to słowo. Nie wymawiano go na ra...
Kiedy rozum śpi, eksplodują wielkie talenty. Donbas, dramatyczne wypadki wiosny i lata 2014 roku. Po wojennej szachownicy zręcznie porusza się drobna kobieca sylwetka, niesie nadzieję na rychłe zwycięstwo światła nad ciemnością. Córeczka Tamary Dudy wciąga, frapuje, wzrusza i bawi do łez. To najpiękniejszy hołd złożony wielu bezimiennym bohaterom wojny na wschodzie Ukrainy. Wtedy po raz pierwszy usłyszeliśmy to słowo. Nie wymawiano go jak dotąd przed telewizyjnymi kamerami, ...
Król Asine i inne wiersze Jorgosa Seferisa to wybór poezji jednego najważniejszych poetów XX wieku, który miał niebywały wpływ na rozwój literatury europejskiej. Niewiele jest postaci w dwudziestowiecznej literaturze greckiej, których unikatowy głos, połączony z niepowtarzalnym kunsztem słowa, odcisnęły tak znaczące piętno na kulturze Grecji nowożytnej, jak Jorgos Seferis (1900-1971), pierwszy grecki laureat literackiej Nagrody Nobla z 1963 r. Seferis odwraca b...
Wilno – to miasto ducha, miasto halucynacji. Nie można go sobie wyśnić albo wyobrazić – samo jest snem albo tworem wyobraźni. Po Wilnie chodzą duchy litewskich książąt, witają się ze znajomymi, zagadują dziewczyny i ponuro tłoczą się na przystankach trolejbusowych. Unoszą się tutaj i mieszają zapachy z czasów polskich, zapachy pożarów i epidemii oraz najbardziej banalny wyziew zwykłej benzyny. Tu nocami Żelazny Wilk wyje strasznie i woła o pomoc. Tu możesz nieoczekiwanie...
Pierwszą wersję świadectwa Dalia Grinkevičiūtė spisała w latach 1949–1950 na Litwie, po ucieczce z Jakucji. Pozbawiony tytułu tekst, obecnie zwany Wspomnieniami, zamknęła w słoiku i zakopała. Wkrótce została aresztowana i ponownie zesłana na Północ, a kiedy z niej powróciła, nie udało się jej odnaleźć zapisków. W różnych latach podejmowała próby ich odtworzenia, wierząc, że mogą mieć znaczenie nie tylko dla niej. Ślady tych prób to liczne notatki, fragmenty, wreszcie min...
