Artykuły zawarte w zbiorze tworzą trzy grupy tematyczne: tragiczne losy ludzi przesiedlonych z Kresów na ziemie zachodnie i ich dawnych mieszkańców, opowieści o bohaterskich żołnierzach z AK, walczących z hitlerowskim okupantem, oraz sylwetki żołnierzy wyklętych, którzy stanęli do nierównego boju z sowieckimi „oswobodzicielami”. Bohaterami tych historii są – obok takich postaci jak Baczyński, Krahelska czy Fieldorf – także mniej znani bojownicy o wolność ojczyzny, a nawet ci ...
„Starostowie w Drugiej Rzeczypospolitej byli urzędnikami państwowymi, z czego wynikało, że o miejscu ich służby formalnie decydowały władze centralne, a dokładniej – minister spraw wewnętrznych. Jednocześnie kompetencje starostów powiatowych jako stojących na czele administracji samorządowej szczebla powiatowego były ściśle związane ze środowiskami lokalnymi – mieli oni w swym ręku podstawowe instrumenty wpływu na życie społeczno-ekonomiczno-polityczne podległego powiatu, roz...
Oddajemy do rąk czytelników opowieść o pułkowniku Ignacym Matuszewskim (ur. 10 września 1891 r. – zm. 3 sierpnia 1946 r.) – niepospolitej i niezwykłej postaci polskiej polityki kilkudziesięciu zaledwie lat pierwszego półwiecza XX w. Niezwykłej, bo renesansowej, w dodatku niepodpartej pełną edukacją akademicką, ale ulepionej z gliny wielu kompetencji i zainteresowań, od poezji, prozy, muzyki, teatru i malarstwa, przez sport, ezoterykę, wojskowość i tajne służby, aż po ekonomię...
Na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej oprócz Niemców i Czechów pojawiła się przesiedlana ze wschodu i napływająca z centralnej części kraju ludność polska. Od połowy 1945 r. rozpoczęło się także osadnictwo żydowskie, w 1947 r. przybyli Ukraińcy i Łemkowie, a na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych uchodźcy greccy i macedońscy. Dla dzieci różnych narodowości organizowano szkoły, oddziały, komplety lub punkty nauczania prowadzące edukację w ich językach ojczystych. ...
Na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej oprócz Niemców i Czechów pojawiła się przesiedlana ze wschodu i napływająca z centralnej części kraju ludność polska. Od połowy 1945 r. rozpoczęło się także osadnictwo żydowskie, w 1947 r. przybyli Ukraińcy i Łemkowie, a na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych uchodźcy greccy i macedońscy. Dla dzieci różnych narodowości organizowano szkoły, oddziały, komplety lub punkty nauczania prowadzące edukację w ich językach ojczystych. ...
Niniejsza praca to studium średniowiecznego osadnictwa w dorzeczu górnej i środkowej Oławy, a zatem obszaru południowo-wschodniego (Dolnego) Śląska. Jest to teren z trzema niewielkimi miastami – Strzelinem, Ziębicami i Wiązowem, które leżą w nieznacznym od siebie oddaleniu. Rzeka Oława – oś bogatego systemu hydrologicznego – stanowiła przez wieki istotny element tutejszego krajobrazu, który zalesieniem, urodzajnością gleb, zasobami surowców naturalnych oraz rzeźbą terenu sprz...
„Ostatnia kampania konna" to wspomnienia dotyczące działań podczas wojny polsko-bolszewickiej na froncie południowo-wschodnim. Zwieńczeniem walk przeciwko 1 Armii Konnej Budionnego był bój pod Komarowem 31 sierpnia 1920 r., który „nie miał sobie równego od czasu wojen napoleońskich”. Nim jednak zwarły się z sobą nieprzyjacielskie szwadrony w tej największej bitwie konnicy tamtych czasów, wiele innych miejsc stawało się placem zaciekłego boju i wielu doń ruszało mężnych kawale...
Chęć dzielenia się swoimi zainteresowaniami naukowymi i wynikami prowadzonych badań zainspirowała doktorantów UKSW do napisania wspólnej książki, stanowiącej zbiór artykułów dotyczących rozmaitych zagadnień z zakresu najnowszej – w szerokim tego słowa znaczeniu – historii Polski. Tym, co łączy teksty o tak szerokim spektrum tematycznym, jest pasja młodych naukowców i chęć wniesienia czegoś nowego do dotychczasowej wiedzy.
Książka przedstawia akcje zbrojne AK i WiN mające na celu uwolnienie więźniów politycznych przebywających w zakładach karnych w Kielcach, Radomiu i Krakowie w latach 1945-1946. Ryszard Terlecki pisał, że jest to "rodzaj filmu dokumentalnego, którego bohaterowie zmuszani są do odtwarzania szczegółów o których znaczeniu oni sami nie byli przekonani. Opisy zyskują przez swoją wielostronność, gdy o odbiciu więźnia opowiadają zarówno członkowie atakującego oddziału jak i czekający...
„Powstała z tego książka, która nie mając żadnych pretensji literackich, jest reportażem, jest czymś w rodzaju pamiętnika, jest dziennikarską impresją, starając się w sposób beznamiętny opisać etapy opadania pewnego Europejczyka na dno dna. A więc jest zeznaniem” – pisze autor, podsumowując swoją pracę nad "Książką o Kołymie". Zeznanie to czyni człowiek, który powrócił z łagru, gdzie walczył o życie nie tylko ze srogą naturą Północy, ale także z głodem, chorobami, niewolniczą...
Niniejsza książka jest próbą wypełnienia białej plamy w zakresie działalności Obozu Narodowego i działalności podziemia antykomunistycznego. Autor przekazuje naukową prawdę oraz ukazuje postawy ludzi, którzy z patriotycznych pobudek walczyli o niepodległą Polskę, za co często skazywani byli na długoletnie więzienie albo nawet śmierć.
Druga połowa lat trzydziestych XX w. w Związku Sowieckim to okres, kiedy reżim sowiecki przeprowadził szereg antypolskich akcji. W latach 1935–1936 miały miejsce deportacje ludności polskiej, zamieszkałej na Ukrainie i Białorusi, z graniczących z Polską obwodów, na wschód Ukrainy lub w głąb ZSRS – do Kazachstanu albo Syberię. Kulminacją antypolskiej polityki była operacja polska (antypolska) NKWD z lat 1937–1938, w wyniku której represjonowano ponad 144 tys. osób, z czego 11...
Mimo trudności związanych z bardzo niejednoznacznym definiowaniem pojęć „mason” i „masoneria”, autor niniejszej pracy z powodzeniem podjął trud wskazania konkretnych problemów związanych z wolnomularstwem i jego społecznym oglądem, występujących w omawianym przezeń środowisku. Uznanie tym większe, że pisząc o „niejawnym” wolnomularstwie postrzeganym z punktu widzenia także „niejawnej” struktury środowisk katolickich, bazuje on w dużej mierze na materiałach działającej w sposó...
„Rewolucja Stalina” to skomplikowany proces głębokich zmian we wszystkich sferach funkcjonowania państwa i społeczeństwa radzieckiego. Jego skala charakter uzasadniają zastosowanie wobec niego pojęcia rewolucji. Rozległość, wewnętrzna złożoność i nierównomierność przemian w poszczególnych sferach życia społecznego uniemożliwiają ustalenie ścisłych granic chronologicznych „rewolucji Stalina”. Za jej początek można uznać zjawiska z końca lat dwudziestych XX w.: zainicjowanie i...
Drugi tom trylogii, której akcja rozgrywa się w Mińsku Litewskim od wiosny 1918 do lata 1919 roku. Powieść ta opisuje życie codzienne mińskiego półświadka. Jak autor pisał we wstępie do książki: "Bohater powieści, Aleksander Baran, to postać autentyczna. Pochodził z Wilna i takie miał nazwisko. Został rzeczywiście rozstrzelany latem 1919 roku w Mińsku na Komarówce. Meliny, złodzieje - są przeważnie autentyczni. Przygody w 50% rzeczywiste. Jest tam sporo fantazji, lecz nie ma ...
Niniejsza książka rozpoczyna cykl publikacji poświęconych schyłkowi istnienia Związku Radzieckiego i budowaniu na jego gruzach nowego układu geopolitycznego. Stanowi ona zbiór opracowań skupionych wokół zagadnień genezy i przebiegu upadku ZSRR. W centrum uwagi badaczy znalazła się Litwa – jako ta republika, która w ostatnim okresie istnienia Związku Radzieckiego szczególnie mocno akcentowała swoją wolę odzyskania suwerenności. Wydarzenia na Litwie zostały skonfrontowane z tym...
Prezentowana praca stanowi zapis rozmów, które przeprowadził Błażyński ze zbiegłym z PRL zastępcą dyrektora X Departamentu MBP Józefem Światłą. Informacje Światły ujawnione na falach RWE doprowadziły do zmian w kraju i stały się drugim po śmierci Stalina i likwidacji Berii wydarzeniem, które umożliwiło odwilż i otworzyło drogę do polskiego Października.
W aneksie przedstawiono wybór dokumentów dotyczących J. Światły znajdujących się w zbiorach IPN.
Obszerny tom Śladami bezpieki i partii jest niejako kontynuacją zbioru Oczami bezpieki (Kraków 2004). Przyświeca jej ten sam pomysł – chęć zebrania w jednym tomie najważniejszych tekstów autora z ostatnich lat, rozproszonych po różnych czasopismach naukowych, pracach zbiorowych oraz gazetach i tygodnikach. Zostały one jednak poprawione i uzupełnione, przez co stały się bardziej aktualne. Jak napisał we wstępie Sławomir Cenckiewicz „Śladami bezpieki i partii to kolejny mały kr...
Autor niniejszej książki był jedynym ocalałym polskim oficerem, który w czasie dokonywania masowych egzekucji przez NKWD w 1940 r. znalazł się w pobliżu lasu katyńskiego, a także pierwszą osobą, która właściwie wskazała okolicę, gdzie urywał się ślad po polskich wojskowych. Opisuje on ciąg zdarzeń, które sprawiły, że trafił do obozu w Kozielsku, więzienia w Smoleńsku i Moskwie, a następnie do sowieckich łagrów. Z perspektywy trzydziestolecia podsumowuje stan wiedzy na temat K...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
