Czwarty tom „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego, obejmujący prace z lat 1902-1903, zawiera dwie ważne popularyzatorskie publikacje – „Dzieje Polski” oraz „Dzieje Polski za Piastów”. Pisząc je Feliks Koneczny miał na celu upowszechnienie wiedzy o chwalebnej przeszłości Polski oraz uświadomienie narodowe niższych warstw społeczeństwa. Ponadto w niniejszym tomie można odnaleźć artykuły Konecznego, w których podejmuje wątek czeskiego odrodzenia narodowego. Krakowski historyk w b...
Autor wspomnień – Adam Morawski – urodził się w 1842 r. w Warszawie. Wziął czynny udział w Powstaniu Styczniowym jako porucznik najpierw w oddziale Teodora Cieszkowskiego, następnie Józefa Jankowskiego i Adama Zielińskiego. Po upadku powstania udał się na emigrację do Paryża. Wstąpił tam do szkoły wojskowej. Stamtąd powędrował do Rzymu, by wstąpić do żuawów papieskich – ochotniczej formacji, mającej bronić Państwo Kościelne przed rewolucjonistami. Za udział w walkach z rąk Oj...
Rozprawka niniejsza, polegająca na listach Hozjusza, wydanych przez prof. Zakrzewskiego, nie ma pretensji do wyczerpania przedmiotu. Fragmentaryczność przygodnych wiadomości źródłowych nie zezwala na wszechstronne opracowanie i wyrobienie sobie należytego sądu o działalności Hozjusza wobec szkół pruskich. Wiadomości, którymi dziś rozporządzamy, stanowią disiecta membra; pragnę zebrać te porozrzucane członki i uszykować je, o ile się da.
Franciszek Palacky urodził się 14 czerwca 1798 w Hodslavicach. Był czeskim historykiem i politykiem, jednym głównych przedstawicieli czeskiego odrodzenia narodowego, nazywanym przez Feliksa Konecznego jego wskrzesicielem. Organizator Zjazdu Słowiańskiego (1848), autor wielotomowego dzieła Dzieje narodu czeskiego w Czechach i na Morawach, którego tom I wyszedł po niemiecku (1836), a dopiero piąty (1867) pisany był oryginalnie w języku czeskim. Zmarł 26 maja 1876 w Pradze....
Feliks Koneczny: Kiedy i wśród jakich okoliczności zjawiło się po raz pierwszy przekonanie, że chłopski konserwatyzm jest pewnego rodzaju ilością stałą, z takim tylko trudem podlegającą zmianom, że niemal nie wchodzą one całkiem w rachubę, tego już dziś dojść nie sposób. Niebaczny twórca tej hipotezy wyrządził ciężką krzywdę tak nauce, jako też polityce, życiu społecznemu i całemu umysłowemu ruchowi. Mylne pojęcia wiodą do fałszywego zachowania się i do mylnych czynów, zupełn...
Wczoraj czytałem Pamiętnik Karola Różyckiego, a dziś jeszcze pełen jestem tego pamiętnika; myśli moje nie wróciły jeszcze z podróży na Wołyń; ciągle jeszcze krążą koło obozowych ognisk pułku wołyńskiego, błąkają się po krętych drogach między Cudnowem i Zamościem, w uszach jeszcze mnie brzmi jego hasło „sława Bogu!”. Bo opisy Różyckiego są tak żyjące, tak malownicze, tak prawdziwe, że czytającemu zdaje się, iż nie na książkę patrzy, ale na kraj wołyński; że z kart wychodzą ko...
Pamiętniki niniejsze zawierają opis działań korpusu generała Dwernickiego w wojnie r. 1831. Znajdzie w nich czytelnik wiernie i treściwie, z żołnierską prostotą i skromnością, właściwą ludziom prawdziwej zasługi, opisane szczegółowo ruchy tego walecznego korpusu, który ożywiony rycerskim duchem swego wodza, prawdziwie bohaterskich dokonywał czynów i ważną w rzeczonej kampanii odegrał rolę. Rzucają one dokładne światło na przyczyny nieszczęśliwego obrotu sprawy wołyńskiego pow...
W książce przedstawione są nieznane karty drugiej konspiracji na terenach od Babiej Góry, poprzez Maków Podhalański i okolice, gminę Budzów, okolice Woli Radziszowskiej, Radziszowa, Wielkich Dróg nad Wisłą w gminie Skawina aż po Myślenice. To portret zbiorowy oddziałów i jednocześnie każdego z żołnierzy. Książka zawiera około 450 biogramów. Struktura oddziałów oraz podległość nie została dotychczas w odpowiednim stopniu zbadana. Chaos i mętlik pojęciowy wywołują częste zmiany...
Władysław Zapałowski (1839-1923) przed wybuchem Powstania Styczniowego był członkiem konspiracyjnej organizacji cywilnej województwa sandomierskiego. Po upadku dyktatury Mariana Langiewicza mianowany został rewidentem organizacji cywilnej i wojskowej na województwo krakowskie i sandomierskie. 1 marca 1864 r. na skutek donosu został aresztowany podczas pełnienia swoich obowiązków. Był więziony w Radomiu, potem w Cytadeli Warszawskiej, gdzie skazano go na zesłanie do Rosji. Zos...
Tak strzelcy jak kosynierzy cudów dokazywali. Odwrót zaczęty w porządku, zmienił wkrótce w bezładną ucieczkę. Kawaleria składająca z kozaków i dragonów w liczbie około 600 koni, rzuciła z boku na naszych, aby swoją piechotę ratować, przywitana z dubeltówek rezerwowej kompanii strzelców pozostawionej w ukryciu, skłębiła się na miejscu i rzuciła do ucieczki przez most. Nasza kawaleria z okrzykiem: bij! zabij! wypadła z lasu i nuże dźgać lancami uciekających. Przyszedł czas i...
Autor mając piętnaście lat aktywnie uczestniczył w Powstaniu Styczniowym. Będąc uczniem krakowskiego Instytutu Technicznego uciekł do obozu powstańczego. Służył w oddziale Antoniego Jeziorańskiego należącym do partii powstańczej Mariana Langiewicza. Po klęsce oddziałów Langiewicza przedostał się do Galicji i przebywał u swego wuja Ignacego Suchorzewskiego, właściciela Mielca. W kwietniu 1863 r. zaciągnął się do oddziału i brał udział w walkach pod rozkazami Dionizego Czachows...
Tom trzeci „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego zawiera prace z lat 1898-1902. Wśród nich można znaleźć pokaźny zasób recenzji sztuk teatralnych. Autor wyrażał niekiedy krytyczne sądy o stanie ówczesnego dramatopisarstwa oraz krakowskiej sceny, nie wahając się wskazywać błędy nawet w utworach Stanisława Wyspiańskiego. Potrafił wszelako docenić atuty prezentowanych dzieł oraz sprawną grę aktorską. W recenzjach teatralnych widać u autora głębokie poczucie odpowiedzialności. Kon...
Wydawnictwo Miles wznawia przełomową pracę płk. prof. Wacława Tokarza, historyka wojskowości powstań narodowych, na temat Powstania Listopadowego i wojny polsko-rosyjskiej z lat 1830-1831. Autor w publikacji podjął polemikę z ówczesnym stanem wiedzy na temat tamtych wydarzeń, przede wszystkim sformułowanym przez rosyjskich historyków. Książka stanowi syntezę wiedzy na temat Powstania Listopadowego.
Słynna monografia historyczna poświęcona kresowej twierdzy Kudak: określanej jako „klucz do Zaporoża”, potężnej fortyfikacji, wzniesionej w 1635 roku z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego. Bogata w barwne szczegóły, nagrodzona przez Akademię Umiejętności, praca pióra Mariana Karola Dubieckiego przenosi czytelnika nad Dniepr, w czasy rosnącej w siłę swawoli kozackiej i niespokojnych Dzikich Pól. Tłem dla opisu założeń architektonicznych czy ważnych postaci, które zap...
Niewielki, zaledwie dwustuosobowy oddział polskich ochotników w armii francuskiej, zwanych bajończykami i walczących na froncie zachodnim w latach 1914-1915, zapisał się w narodowej historii jako wyjątkowy. Bajończycy byli jedyną przed utworzeniem słynnej Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera zorganizowaną formacją wojskową, która toczyła boje z Niemcami pod polskim sztandarem. Tragiczne dzieje oddziału, który ostatecznie rozwiązano z powodu zbyt wielu poniesionych strat, najpe...
Odnaleziony po latach i opracowany przez historyka Wacława Lipińskiego żołnierski dziennik z czasów działań wojskowych prowadzonych przez kompanię Bajończyków we Francji. Jego autorem był Marian Himner, pochodzący z kielecczyzny, dwudziestokilkuletni doktor archeologii na Sorbonie. Himner podobnie jak dwustu innych członków paryskiej Polonii, wstąpił po wybuchu wojny do francuskiej armii, by w szeregach Legii Cudzoziemskiej walczyć pod polskim sztandarem. Jego prowadzone nieo...
Drugi tom „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego obejmuje prace z lat 1896-1898. Do najistotniejszych z nich należą „Dzieje Śląska” adresowane do polskiego ludu znajdującego się pod zaborem niemieckim i austriackim. Kwestiom teoretycznym dotyczącym problematyki rozwijania polskości wśród niższych warstw społeczeństwa Koneczny poświęcił z kolei pracę „Głos w sprawie ludowej”. Drugi tom „Dzieł zebranych” zawiera ponadto recenzje sztuk wystawianych na deskach krakowskiego teatru, ...
Wypadki z r. 1863 zastały Rayskiego na szerokiej pracy obywatelskiej wśród ludu i sfer mieszczańskich w Studziankach i w ich najbliższej okolicy. W przededniu wybuchu powstania styczniowego wszedł on jako członek Towarzystwa Rolniczego w wir wypadków i manifestacji marcowych i kwietniowych z r. 1861, w których niejedno głębsze przejście było jego udziałem. Siedział cztery razy w kazamatach, z czego trzykrotnie w Zamościu, raz był skazany na Sybir, raz na powieszenie. W Zamośc...
Fragment: Kościół, jako najwyższy stróż moralności, od początku istnienia swego ma w swoim skarbcu odwieczne zasady, określające odpowiedzialność moralną i obowiązki moralne wszystkich czynników w życiu publicznym i społecznym. Działalność gospodarcza i społeczna człowieka, niemniej jak i jego praca zawodowa i życie prywatne kierować się powinny zawsze pewnymi zasadami moralnymi. Tak samo ma się z działalnością polityczną każdego obywatela. Patrząc na te sprawy pod tym kątem ...
Fragment: Urzędników jest legion w naszych państwach współczesnych. Szczególnie u nas jest prawie niemożliwością podać ściśle dokładną cyfrę z powodu nieokreśloności charakteru danych funkcjonariuszy tej, czy innej kategorii. Samo państwo nie wie z całą pewnością, czy niektórych należy traktować jako urzędników, czy też nie. W każdym razie ogólna cyfra urzędników państwa, urzędów wojewódzkich, powiatów i gmin jest olbrzymia. Zresztą urzędnika znajdziemy wszędzie. Nie ma an...
Fragment:
Z życiem moim związany jest nierozłączalnie jeden z najważniejszych rozdziałów dziejów ludu górnośląskiego i Polski. Nastały czasy i okoliczności, że muszę zabrać głos publicznie w własnej sprawie. Czytelnicy wybaczą mi, że sięgam w daleką przeszłość, ale nie zaszkodzi przypomnieć stare dzieje.
Fragment:
Wolni jesteśmy! I padły słupy graniczne, które sztuczne wyżłobiły miedze i krwawe poczyniły działy między nami; a wraz z nimi padły też i nazwy, w które się zaklęły widma naszych ciemięzców. Już nie będziemy więcej mówili o zaborach; odtąd wywołujemy pełną piersią słowo, za które tylu cierpiało męczeństwo, a do którego tylko skrycie wzdychać było wolno: wolna ojczyzna!
