Nie wszystkie wydarzenia o znaczeniu rewolucyjnym mają charakter rewolucyjny. Czy upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej był rewolucją? Ralf Dahrendorf twierdził, że to pytanie akademickie, istotne dla naukowców, ale nie dla ludzi uwikłanych w wydarzenia. Było dokładnie odwrotnie. Spory dotyczące pojęć opisujących rok 1989 nabrały charakteru mitotwórczego. Wraz z upływem czasu coraz mocniej oddziaływały na świadomość i pamięć historyczną społeczeństw postkomunistyczny...
Żydzi polscy wyrzucani z domostw, przesiedlani, naznaczeni gwiazdą Dawida, poniżani i opuszczeni przez resztę społeczeństwa, którego tak znaczną przecież i głęboko zakorzenioną część stanowili. Żyd bezbronny i opuszczony, co "tylko oczy ku niebu wznosi w daremnej rozpaczy", patrzy na nas z każdej strony pozostawionych wyznań. Spojrzenie to tkwi cierniem w sumieniu historycznym każdego z nas, Polaków, nawet jeśli nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę.
Samobójstwo, dzieło z 1897 roku, należy do wielkiej klasyki socjologii. Durkheim odkrył, że natężenie samobójstw zależy od stanu więzi społecznych, integracji i kontroli społecznej. Wykazał, że nawet akt tak osobisty, jak samobójstwo, ostateczne odejście jednostki ze społeczeństwa, jest uwarunkowany społecznie. Przekonał, że istnieje swoista rzeczywistość społeczeństwa i że socjologia ma własny przedmiot. Samobójstwo jest pierwszą nowoczesną książką socjologiczną: Durkheim po...
„Ludy koczownicze są równie nieuchwytne w ich teoretycznej doniosłości jak i w rzeczywistem życiu. Choć dramatyczna, konieczna i nieunikniona ich rola dziejowa – nigdy trwałą nie była. Pojawiają się na widowni epok dziejowych, by zniknąć równie szybko jak przyszły. Rola ich – to podbój i asymilacja, w której zatracają swe kulturalne, narodowe oblicze. Zlewają się z podbitą przez siebie ludnością, po zapłodnieniu jej energją, z której rodzi się impet stworzenia nowej kultury. ...
Medialne „niusy” o terroryzmie, toczących się wojnach, zagrażających Polsce konfliktach zbrojnych czy wzrastającej przestępczości z pewnością utrudniają budowanie kultury zaufania i otwartości wobec innych ludzi. Czy jednak są szanse na stworzenie bardziej racjonalnej, pokojowej i odrzucającej prymat wydatków na zbrojenia polityki? Czy moda na paramilitaryzm w Polsce to tylko niewinna zabawa, czy też przejaw kultury autorytarnej? Czy w dobie dominacji „bezpieczeństwa” nad „wo...
Książka jest podręcznikiem metod i technik badań socjologicznych, a jednocześnie teorii socjologicznej. Autor prezentuje jedną z technik – wywiad rozumiejący. Zadaje sobie i czytelnikowi pytanie: „Czy i jak jest możliwe budowanie teorii wychodzące od badań terenowych?” Nawiązuje do teorii ugruntowanej Anzelma Straussa, etnometodologii, socjologii rozumiejącej Maxa Webera, prac Pierre’a Bourdieu. Polemizuje z klasycznym wykładem metod socjologicznych skupionym na metodach iloś...
Niniejszy zbiór tekstów ma udostępnić szerszej publiczności socjologiczne dzieło Simmla. Wybór uwzględnia nieznane teksty z kręgu prac socjologicznych, ale stara się też - przedstawiając teksty już znane - pokazać Simmla-teoretyka społeczeństwa, tak jak się przedstawia w pracach z teorii społecznego zróżnicowania i analizach nowoczesności. Ten wymiar socjologii Simmla bywa często przeoczany lub zapominany, do czego przyczyniła się etykietka "socjologii formalnej" i recepcja p...
Prezydent Rzeczypospolitej (1922-1926) i profesor pierwszej w Polsce Katedry Spółdzielczości wierzył, że w kooperatywach dokonuje się oddolna rewolucja moralna, z której wyłoni się nowe, sprawiedliwe i pracowite społeczeństwo. Niniejszy tom to pierwszy tak obszerny wybór pism spółdzielczych Wojciechowskiego. Wśród prezentowanych tekstów znalazły się m.in. rozprawy o źródłach idei kooperacji, artykuły dotyczące etycznego wymiaru spółdzielczości, a także publicystyka poświęcona...
Shmuel N. Eisenstadt (ur. 1923 w Warszawie) jest jednym z największych żyjących socjologów światowych. Jego prace przyczyniły się do reorientacji samego pojęcia teorii w socjologii, zawierają jedną z najważniejszych propozycji socjologii historycznej. Jego twórczość jest w Polsce mało znana, chociaż jej ranga akademicka przewyższa prace takich autorów, jak Huntington czy Fukuyama. W imponującej serii studiów opisał wielkie cywilizacje i orientacje ekonomiczne wielkich religii...
Czy jest możliwa naukowa synteza prozy niemieckojęzycznej przełomu XX i XXI wieku? Czy lektura i szczegółowe badania wybranych powieści takich autorów, jak Robert Schindel, Bernhard Schlink, Marcel Beyer, Norbert Gstrein, Christoph Ransmayr, W.G. Sebald, Josef Haslinger, Robert Schneider, Sten Nadolny, Robert Menasse, Michael Krüger, Daniel Kehlmann i Urs Faes, pozwalają ogarnąć krytycznym spojrzeniem kondycję tej prozy, jej ambicje poznawcze, postawy etyczne i uderzające cec...
Współczesność skłania nas do refleksji nad definicją biedy. Może być ona rozumiana jako brak lub niewystarczająca ilość środków pozwalających zaspokoić najpilniejsze potrzeby. To określenie zmusza do postawienia epistemologicznego pytania o metody definiowania biedy, wywołuje także kwestie etyczne, dotyczące związku między nierównością a niesprawiedliwością, co z kolei prowadzi do problemu usprawiedliwiania faktu istnienia ludzi biednych. Być może jednak nie da się uniknąć n...
W dziedzinie socjologii, socjologii kultury, socjologii sztuki Pierre Bourdieu jest niekwestionowanym autorytetem – we Francji, w Europie, w świecie. Także w Polsce. Korzystanie z jego inspiracji jest jednak utrudnione. Powodem jest brak przekładów, ale działają też inne przyczyny. Jedną jest rozproszenie wypowiedzi dotyczących socjologii sztuki w wielu różnych pracach Bourdieu i brak jednej, która by je syntetycznie prezentowała. Inną - ścisłe, integralne powiązanie założeń ...
Pojęcie wykluczenia wywołuje niejasności, dyskusje i pytania. Tą samą nazwą można objąć osoby długotrwale bezrobotne, ludzi mających złe warunki mieszkaniowe, osoby korzystające z zapomogi socjalnej, upośledzonych, imigrantów określanych jako nielegalni lub bez dokumentów tożsamości, a także młodych ludzi przesiedlonych i zamieszkujących dzielnice wrażliwe czy osoby bezdomne. Wykluczenie w znaczeniu ogólnym lub zdefiniowane jako społeczne czy miejskie jest mylone z biedą, ub...
„Z dzisiejszej perspektywy powszechnie wiadomo, co faszyzm i narodowy socjalizm, wsparte autorytaryzmem, przyniosły ludzkości. Podejście a posteriori nie docenia uwodzicielskiej siły faszyzmu i nazizmu, które pociągnęły za sobą miliony. Siła ta była indukowana przez retorykę, dekoracje, etos, które od czasów pierwszej wojny światowej tworzyły tło instrumentalnie wykorzystywane przez przemoc. Urok faszyzmu i nazizmu miał charakter zarówno intelektualny, jak i kulturalny. Fascy...
Książka Spotkania z utopią w XXI wieku "nie jest [...] tylko zbiorem informacji. Jest ona zarazem swego rodzaju manifestacją wiary w potrzebę tworzenia utopii i namiętną negacją wszelkich koncepcji "końca historii", które były tak modne pod koniec minionego stulecia. Książka nie tylko informuje o tym, że utopie pozostają ważnym wymiarem myśli społecznej, ale i dowodzi (vide: np. artykuł redaktora), że tak być musi i powinno. Jest to z pewnością próba uprawomocnienia utopii ja...
Janusz Mariański, znany socjolog religii i socjolog moralności z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, zwraca uwagę na wieloparadygmatyczność socjologii religii na tle krytyki tezy sekularyzacyjnej oraz na nowe formy religijności i duchowości domagające się nowych modeli interpretacyjnych w odniesieniu do współczesnych przemian religijności i duchowości (teza desekularyzacyjna). Jeśli nawet sekularyzacja jest jeszcze nie zakończonym procesem, to nie oznacza to ...
Książka Claude’a Jaeglégo jest pod wieloma względami pozycją wyjątkową. Zaproponowany przez autora portret Gilles’a Deleuze’a jest zarazem specyficzną interpretacją ważnych wątków myśli tego wybitnego filozofa. Jest to interpretacja jego wykładów. Autorowi udaje się w fascynujący sposób odtworzyć atmosferę i styl oratorski Deleuze’a. Wyjątkowość podejścia Jaeglégo polega na tym, że do interpretacji myśli Deleuze’a, a także tego kulturowego fenomenu, jakim jest wykład, używa ...
W książce: - Juliusz Gardawski i Maria Jarosz, "Znaki czasu" - Janusz Tazbir, "Korzenie współczesności" - Edmund Wnuk-Lipiński, "Dylematy transformacji" - Antoni Z. Kamiński, "Kryzysy państwa" - Andrzej Kojder, "Prawo w impasie" - Kazimierz M. Słomczyński i Krystyna Janicka, "Pęknięta struktura społeczeństwa" - Leszek Gilejko, "Przegrana większość" - Krzysztof Jasiecki, "Elity polityki i biznesu" - Mieczysław Kabaj, "Bezrobocie" - Marek W. Kozak, "Polska podzielona" - Kazimie...
Tom "Polesie" zawiera wydobyte ze spuścizny archiwalnej uczonego wszystkie studia poświęcone temu krajowi: artykuły z 1936 roku rozszerzone o nie drukowane dotychczas fragmenty, dwie monografie "Polesie archaiczne" i "Pańska szkoła i mużyckie dzieci", które od sześćdziesięciu lat czekały na publikację, oraz niedokończoną książkę "Dzisiejsza wieś poleska" zrekonstruowaną na podstawie zachowanych rękopisów.
Antoni Sułek jest absolwentem (1968) i profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1989-2009 kierował Zakładem Metodologii Badań Socjologicznych w Instytucie Socjologii UW. Zajmuje się metodologią i historią badań społecznych oraz teorią i badaniem opinii publicznej. Napisał książki Eksperyment w badaniach społecznych (1979), W terenie, w archiwum i w laboratorium (1990), Sondaż polski (2001), Ogród metodologii socjologicznej (2002) oraz wydał Socjologię na Uniwersytecie ...
Na poziomie lokalnym możemy obserwować te same procesy i problemy, z którymi współczesny świat boryka się na co dzień w skali globalnej: podziały na gorsze i lepsze obszary miast czy regionów, zanik sfery publicznej, komercjalizacja i prywatyzacja podstawowych usług publicznych (dostęp do kultury, ośrodków ochrony zdrowia), niepewność i rywalizacja w miejscu pracy, likwidacja bezpieczeństwa socjalnego. Stąd też w perspektywie socjologicznej pytanie o ramy polityki lokalnej i ...
Wydawałoby się, że pierwsze w Europie w roku 1989 pokojowe obalenie systemu komunistycznego — na którym wzorowały się inne kraje — będzie powodem do dumy także następnych pokoleń Polaków… Zamiast tego nowa władza PiS kwestionowała właściwie wszystkie dotychczasowe sukcesy Polski: transformację ustrojową, przemiany gospodarcze czy prawny „imposybilizm” demokratycznych instytucji. Rządzący przyznali sobie wyłączność na jedynie słuszną ocenę procesów historycznych i ludzkich w n...
Przedstawione tutaj myśli Leona Petrażyckiego są wyimkami z dwudziestu czterech jego prac, zarówno tych ogłoszonych drukiem, jak i ocalałych w rękopisie. Obrazują one rozległe obszary jego naukowych zainteresowań i dociekań, a także stanowisko, jakie zajmował w rożnych żywotnych kwestiach. Nie są jednakże konspektem, streszczeniem czy uogólnieniem jego poszukiwań, refleksji lub tez naukowych i nie należy ich tak traktować. W większości mają postać krótszych lub dłuższych stwi...
