W Postkolonialnej Europie refleksja nad sposobami przedstawiania mniejszości etnicznych łączy się z opisem globalnych ruchów migracyjnych, analizą funkcjonowania współczesnych diaspor i społeczeństw wielokulturowych. Przyjęta w książce perspektywa badawcza prowadzi do podważenia idei kultury jako spójnej całości, która posiada wyraziste granice oddzielające „nas” od „innych”. Zamiast niej pojawia się pojęcie kultur porowatych, przypominających zachodzące na siebie terytoria. ...
Książek Leszka Kołakowskiego prawie nikt już dziś nie czyta. Jego dzieło zostało zepchnięte na margines, przez grzeczność tylko odnotowane bywa kurtuazyjnym przypisem. Sam filozof stał się kimś w rodzaju nestora III RP, który nic nie ma nam już do powiedzenia. Zamiast o „obecności Kołakowskiego” należałoby mówić dziś raczej o jego obcości. Jan Tokarski próbuje spojrzeć na dzieło Kołakowskiego świeżym okiem. Analizuje zarówno przyczyny wejścia filozofa w komunizm, jak i jego f...
Zapomniana powieść Gabrieli Zapolskiej ukazująca zepsucie moralne na wielkomiejskim tle szarych ulic. Zapolska demaskuje obłudę mieszczańską, moralność małżeńską, ocierając się o delikatne tabu kobiecej natury. To, o czym się nawet myśleć nie chce, to prostytucja, choroby weneryczne i problemy małżeńskie.
Tomik wierszy laureata Konkursu Poetyckiego im. Anny Świrszczyńskiej – Książkowy Debiut Poetycki 2015 Te wiersze – niezwykle czyste, ascetyczne, skupione, niemal na krawędzi milczenia – z bezkompromisową, aż bezlitosną przenikliwością i precyzją stawiają (czy też: zbliżają się do nich) najtrudniejsze, podstawowe pytania, dotyczące sensu (a może bezsensu?...) naszej tu ziemskiej przygody. Skondensowane, a przez to tym mocniej nasycone emocjami, intensywne i istotne – istotne ...
Pracę pisarską Szymona Wróbla nazwałbym „pisaniem tryskającym”, „pisaniem błyskawicowym”. Terminu écriture sidérante użył swojego czasu Michel Deguy na określenie sposobu pisania Pascala Quignarda. Książka Polska pozycja depresyjna stanowi dowód na istnienie rozprawy naukowej, która jest dziełem sztuki pisarskiej, i dzieła sztuki pisarskiej, które jest rozprawą naukową ujawniającą mądrość w zawirowaniach sensu, w przyspieszeniach frazy, w energii nagłych i niespodziewanych ob...
Przedmiotem analizy książki Co rządzi obrazem?... są prace z obszaru szeroko pojętej sztuki audiowizualnej, która jawi się jako znaczący czynnik kształtujący naszą rzeczywistość kulturową, nacechowaną swoistą wszechobecnością obrazów. Cytat, pastisz, patchwork, remake, retake, seria, found footage itp. stały się dominującymi strategiami wielu współczesnych twórców. Wskrzeszając przewrotnie hasło Albertiego, zgodnie z którym „obraz jest oknem na świat” i odnosząc je do obrazów...
W dziejach teatru europejskiego nie ma bodaj drugiego zjawiska tak bardzo obciążonego bagażem błędnych wyobrażeń i interpretacji, jak komedia dell’arte. W obiegowej opinii funkcjonuje ona jako oparty na beztroskiej improwizacji teatr, w którym aktorzy noszą maski, robią salta i zmuszają widownię do śmiechu niewybrednymi gagami. (… ) Tymczasem komedia dell’arte powinna być postrzegana jako synonim teatru: różnorodnego, podlegającego ewolucjom i metamorfozom, raz opartego na te...
Czy słynna kronika Thietmara jest rzeczywiście wiarygodnym źródłem wiedzy o początkach organizacji Kościoła katolickiego w Polsce? Jaki był charakter zależności Kościoła polskiego od Magdeburga w latach 966-989? Czy rzeczywiście Jordan był pierwszym biskupem "poznańskim"? Na te i wiele innych fascynujących pytań, związanych z początkami polskiej państwowości i roli Kościoła katolickiego w niej, próbuje odpowiedzieć niniejsza praca.
Książka Władysława Semkowicza zalicza się do klasycznych dzieł polskiej historiografii – wykształciły się na niej liczne pokolenia polskich historyków. Jest niezastąpionym podręcznikiem dla wszystkich pragnących nabyć umiejętności nieodzownych dla studiowania i prowadzenia badań naukowych w dziedzinie historii, szczególnie w zakresie szeroko rozumianej mediewistyki. Encyklopedia nauk pomocniczych historii w sposób zwięzły podaje podstawowe wiadomości dotyczące poszczególnych ...
HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI. Tom 94
Kulturowa teoria literatury 2: poetyki, problematyki, interpretacje, pod red. Teresy Walas i Ryszarda Nycza – to druga część szerzej zakrojonego projektu, będącego rezultatem zespołowej pracy, a zmierzającego do restytuowania badań teoretycznoliterackich w horyzoncie współczesnej refleksji humanistycznej oraz obecnej sytuacji kulturowo-cywilizacyjnej.
Morze u stóp Tatr? Polskie góry jako miejsce, skąd przyjdzie wyzwolenie? Czy legenda o Królu Wężów i rycerzach śpiących we wnętrzu Giewontu mogą być prawdziwe? Tadeusz Miciński wpisuje swe koncepcje historiozoficzne w tak niezwykłą scenerię i przywołuje niemalże wszystkie, znane wówczas – a przez niego wnikliwie studiowane – mity, legendy i opowieści, że świat Nietoty rozciąga się poza czasem i przestrzenią realną. W tej scenerii rozgrywa się niezwykła w wielości kontekstów...
W baśniach Andersena widać, że świat ma naturę symbolu i że symbol ten odbija coś, co sięga głębin nieświadomości. Tak mniej więcej brzmi teza rozprawy naukowej Agnieszki Miernik, opartej na metodologii krytyki archetypowo-mitograficznej – Junga, Eliadego, Bachelarda. Autorka rozprawy w swoich porządkach badawczych wiąże twórczość bajkopisarza Andersena z ideami naukowymi twórcy psychologii głębi Junga. W prezentacjach utworów Andersena ujawnia się też siła wyrażania przeżyć ...
Z poświęconych dobie porozbiorowej pism Jerzego Łojka największy rezonans przyniosły mu Szanse powstania listopadowego, opublikowane po raz pierwszy w roku 1966, a wznawiane jeszcze dwukrotnie w dobie PRL (1980 i 1986). Nie tylko powstanie listopadowe wszakże zajmowało jego uwagę jako historyka. Będąc osiemnastowiecznikiem, wkroczył on w problematykę dziejów porozbiorowych Polski, skupiając się zasadniczo na rozmaitych zagadnieniach obejmujących 36 lat od zagłady państwa do k...
Pojęcia polityczne. Wspólnota, immunizacja, biopolityka to zbiór esejów prezentujących dziesięcioletni namysł Roberta Esposita nad najważniejszymi terminami z zakresu filozofii politycznej. Zamiast słownikowych definicji, autor proponuje genealogiczne przedsięwzięcie, ukazujące splot sensów kryjących się za pozornie oczywistymi znaczeniami przypisywanymi dziś prawu, wolności czy naturze ludzkiej. Trzy zawarte w podtytule książki pojęcia: wspólnota, immunizacja i biopolityka d...
Wirus mobilizacji to próba napisania oryginalnie pojmowanej historii tańca w nowożytnej Europie. Nie jest to historia dzieł choreograficznych, choć i one się w niej pojawiają. Nie jest to historia technik i stylów, choć i im oczywiście poświęcona jest część uwagi. Chodzi o to, by przyjrzeć się siłom, które powołują taniec do istnienia, odpowiedzieć w części na pytanie, dlaczego na danych etapach rozwoju kultury tańczono tak a nie inaczej. Jakie wartości były przy pomocy tańca...
Diabeł. O formach, historii i kolejach losu Szatana, a także o jego powszechnej a złowrogiej obecności wśród wszystkich ludów, od czasów starożytnych aż po teraźniejszość - to jedno z najgłośniejszych dzieł poświęconych obecności diabła w kulturze i dziejach ludzkości. Wygląda na to, że w ciągu ostatnich dwudziestu lat diabeł wydostał się z zamknięcia, w jakim trzymała go teologia zajmująca się demonami, i opuścił labirynt archaicznych roztrząsań doktrynalnych, aby niepokoj...
„[…] jest to studium bardzo potrzebne obecnej refleksji literaturoznawczej, nie istnieje bowiem w aktualnym stanie badań druga taka próba całościowego opisu problematyki metafizycznej i religijnej w poezji współczesnej, dająca uogólnione i wieloaspektowe, a zarazem pogłębione i zindywidualizowane spojrzeniem w głąb pojedynczych poetyk ujęcie tego, co we literaturze związane jest ze szeroko pojętą duchowością. […] Zadanie, które wyznaczyła przed sobą pani Sołtys-Lewandowska, w...
POLONICA LEGUNTUR. Literatura polska w krajach języka niemieckiego. Tom 17 W polu zainteresowania berlińskiego polonisty znajduje się literatura polska obydwu minionych stuleci, od Mickiewicza i Słowackiego po twórców nam współczesnych, z Tadeuszem Różewiczem na czele. Amerykański filozof i komparatysta Richard Rorty pisząc kiedyś, że jeżeli XXI wiek nie będzie wiekiem tłumaczy, to nie będzie go wcale, miał na myśli nie w pierwszym rzędzie mistrzów sztuki przekładu, lecz ...
Książka jest drugim, poprawionym wydaniem Filozoficznych podstaw idei praw zwierząt (Kraków 2013).
Celem książki jest przedstawienie jednego z najbardziej radykalnych i kontrowersyjnych kierunków w ramach etyki środowiskowej, jakim jest teoria praw zwierząt. Traktuje ona o moralnych powinnościach ludzi wobec zwierząt, łącząc je z tezą o istnieniu naturalnych i moralnych uprawnień wykraczających poza gatunek Homo sapiens.
Japoński teatr kabuki, przedstawiony w unikalnej pod każdym względem książce Igi Rutkowskiej, należy do skarbów światowego dziedzictwa kultury. Barwny, żywy, gwiazdorski, niegdyś bawił mieszczan i uliczną gawiedź, dziś - choć jest uznawany za formę klasyczną – nie stracił na swym kolorycie i sile oddziaływania. I taka też jest ta książka. Jej Autorka – z wykształcenia japonistka i antropolożka, co samo w sobie jest niespotykanym dotąd w Polsce naukowym melanżem, z pasji - ba...
W intelektualnej relacji Martina Heideggera i Hannah Arendt – jednych z najbardziej wpływowych myślicieli XX wieku – uwidaczniają się najistotniejsze zwroty w najnowszej filozofii oraz historii Zachodu: dramat totalitaryzmu, rozpad tradycyjnych kategorii metafizycznych i politycznych, konieczność mozolnego wykuwania nowego języka opisu rzeczywistości. Tezę książki wyraża przekonanie, że odpowiedź Arendt na filozofię Heideggera, udzielona w szerokim kontekście zmagań obojga my...
Ruch happeningowy, od swoich początków datujących się na przełom lat 50. i 60. XX w. przetrwał zaledwie dekadę. Pomimo to, wpływu happeningu na współczesną kulturę i sztukę nie da się przecenić. Twórczość Tadeusza Kantora zajmuje w tym ogólnoświatowym ruchu pozycję szczególną. Artysta, działając w pewnym oddaleniu od głównych ośrodków – oddzielony dodatkowo „żelazną kurtyną” – tworząc swoje realizacje nie poddawał się teoretycznie sformułowanym ograniczeniom „gatunku”, i być ...
Utworzenie uniwersytetów zawdzięczamy Średniowieczu. Były one wówczas traktowane jako ponadpaństwowe instytucje, charakterystyczne dla uniwersalnej europejskiej „republiki narodów chrześcijańskich”, stąd też o ich powstaniu mogła decydować wyłącznie jedna z tych dwu ówczesnych potęg: papież lub cesarz. Szczególną opieką powstające uniwersytety otoczył Kościół, nadając im szereg istotnych przywilejów łącznie z wyłączeniem scholarów i wykładowców spod sądownictwa władz świeckic...
Rozprawa dr Żanety Nalewajk poświęcona jest komparatystycznej lekturze dzieła Bolesława Leśmiana, co bez wątpienia stanowi bardzo istotne dopełnienie dotychczasowych rozpoznań, ponieważ zarysowuje ona zarówno obszerny kontekst tej twórczości, jak i przyczynia się do usytuowania tego pisarstwa nie tylko w przestrzeni literatury rodzimej, lecz także w obszarze dwudziestowiecznego piśmiennictwa europejskiego. Przy okazji rozprawa ta ukazuje znaczenie analizy kontekstowej jako me...
