Edycja źródłowa ksiąg ławniczych Starej Warszawy z lat 1453-1535 została przygotowana przez Agnieszkę Bartoszewicz, profesora w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, oraz grono jej uczniów: Krzysztofa Mrozowskiego, Macieja T. Radomskiego, Katarzynę Wardę i Urszulę Zacharę-Związek. Publikacja obejmuje cztery księgi warszawskiego sądu ławniczego zawierające protokoły działalności tego urzędu i dokumentujące życie mieszkańców Starej Warszawy u schyłku średniowiecz...
Książka wszechstronnie i całościowo przedstawia problem emigracji zarobkowej z Polski na Łotwę i do Estonii w okresie międzywojennym. Autor przygląda się temu zagadnieniu przez pryzmat procesów politycznych, gospodarczych, społecznych, demograficznych i narodowościowych zachodzących wówczas w Europie Środkowo-Wschodniej. W pracy zostały ukazane geneza i istota ruchu emigracyjnego ze wskazaniem jego najważniejszych determinantów zarówno wewnątrzkrajowych, jak i międzynarodowyc...
Kategoria życia codziennego oraz łączące się z nią zagadnienie obyczajowości stanowią dla interdyscyplinarnych rozważań humanistycznych niezwykle ciekawe pole badawcze, które może obejmować szeroki zakres problemów. Analizując codzienność, stawiamy pytania o rutynę, przyzwyczajenia i rytuały, które mogą mieć zarówno wymiar historyczny, socjologiczny, jak i filozoficzny. Nie tylko towarzyszą one dużym i małym społecznościom, ale również wiążą się nieodzownie z kreowaniem własn...
Książka, będąca pokłosiem wieloletnich badań w archiwach i bibliotekach w kraju i za granicą (Białoruś, Litwa, Serbia, Wielka Brytania, USA), przedstawia losy arcybiskupa generała brygady Sawy (Sowietowa), hierarchy Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Autor omawia kolejne etapy życia i działalności władyki: młodość w okresie I wojny światowej, kapłaństwo w II Rzeczypospolitej, tułaczkę wojenną, służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w charakterze nacze...
Prezentowana monografia, powstała na bazie pracy magisterskiej obronionej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w 2017 roku, poświęcona jest polityce pamięci Drugiej Rzeczypospolitej wobec powstań narodowych i walk zbrojnych z lat 1794-1864 oraz postaci z nimi związanych. Autor dowodzi, że wpisywała się ona w szerszy kontekst polityczny, społeczny i kulturowy oraz pokazuje zależność interpretacji historii dokonywanej przez ówczesne elity państwa od sytuacji tak...
Clearly, wherever myth forms part of an educational syllabus, value judgements have been made by those who chose the texts, with regard to content, approach, usage, emphases, purpose and many other elements. [...] the present volume examines the reception of such myth within formal education in the twentieth and twenty-first centuries […]. It focuses for the most part on school education, but with forays into post-high school where relevant, and includes a wide geographical a...
Prezentowana monografia stanowi pierwszą w polskiej historiografii próbę całościowego omówienia pożarów i ich następstw w Rzeczpospolitej Obojga Narodów od XVI do XVIII wieku. Opierając się na bardzo zróżnicowanych i rozproszonych źródłach rękopiśmiennych i drukowanych oraz starszej i nowszej literaturze przedmiotu, Andrzej Karpiński omawia kolejno: przyczyny wczesnonowożytnych miejskich pożarów (wojna, podpalenie, wyładowania atmosferyczne, nieostrożne obchodzenie się z ogni...
Powstała na stulecie Bitwy Warszawskiej publikacja ukazuje tę największą w dziejach Polski batalię w szerokim kontekście historycznym i kulturowym. Jej motywem przewodnim jest triumf militarny, na który złożyły się gigantyczny wysiłek całego narodu, geniusz militarny naczelnego wodza i jego generałów, dokonania oficerów wywiadu radiowego oraz ogromne wsparcie Kościoła. Wypowiedziom wybitnych historyków towarzyszą rozważania historyków sztuki prezentujących szeroką panoramę ik...
Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych (XVI-XIX wiek). Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. historii oddolnej (history from below), tradycje badań subaltern studies oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor anal...
W monografii została ukazana wizja społeczeństwa, pojawiająca się w dokumentach powstania styczniowego, a przede wszystkim wyobrażenia o roli, jaką miało ono odgrywać w trakcie prowadzonej walki. Znalazły się w niej także refleksje o reprezentacyjności społecznej władz spiskowych i powstańczych. Omówiono również takie zagadnienia, jak: wizja przyszłego państwa, administrowanie ruchem spiskowym i powstańczym, podatki i inne świadczenia finansowe, powinności wojskowe, społeczne...
Od prostych wież mieszkalnych, które służyły jednej rodzinie czy niewielkiej grupie, do dużych założeń obronnych z bastionami i bastejami, strzegących granic imperiów i szlaków handlowych. Od nieinwazyjnych metod badawczych, jak fotografia, analiza zobrazowań satelitarnych czy skaning laserowy, po badania powierzchniowe i wykopaliska archeologiczne. Książka ta przybliża fascynujący świat niezwykle zróżnicowanych budowli obronnych wznoszonych przez wiele stuleci w rejonie Gór...
Książka przedstawia wyniki badań z zakresu studiów nad negatywnymi wizerunkami kobiet w różnych epokach historycznych. Autorzy zastanawiają się, czy postawy przypisywane „złym” kobietom zmieniają się na przestrzeni dziejów i czy takie same działania podejmowane przez mężczyzn i kobiety wartościowane są w taki sam sposób. W swych badaniach sięgają po różnorodne źródła – od filozofii starożytnej po współczesną prasę.
Monety antyczne (tj. greckie, celtyckie i rzymskie, wyemitowane do początku VI w. po Chr.) stanowią niewielką część datowanych na średniowiecze i epokę nowożytną skarbów i innych zespołów zabytków znajdowanych w Europie Środkowej, Wschodniej i Północnej. Monety takie były również odnotowywane w kontekstach grobowych i osadniczych z tego samego okresu. W znaleziskach trafiały się m.in. monety zaopatrzone w otwór, co sugeruje, że były one wykorzystywane jako amulety lub ozdoby....
Autorzy przedstawiają dzieje Białorusi od czasów najdawniejszych do 1991 roku, kiedy to na mapie świata pojawiło się niezależne państwo białoruskie. Celem ich publikacji jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi historii ziem białoruskich w aspekcie politycznym, etnicznym, kulturowym i ekonomicznym. Uwadze autorów nie uszły także kwestie sporne, budzące niesłabnące zainteresowanie w Polsce i Białorusi. Novum tej publikacji polega na zamyśle jej budowy. W prezentowaniu wydarzeń...
Zniszczenia dokonane przez wojska – zarówno szwedzkie, jak i własne – na terytorium Rzeczypospolitej w czasie tzw. potopu uchodzą za wyjątkowo dotkliwe w dziejach kraju. Czarna legenda głosi, że rabunki i zniszczenia tego okresu przyczyniły się do załamania gospodarki i ostatecznego upadku miast Rzeczypospolitej. Sceptycy nie kwestionują kryzysu gospodarczego i ustrojowego państwa, ale zauważają, że nawet po klęsce połowy stulecia w wielu koronnych ośrodkach miejskich trwało ...
Księga jubileuszowa ofiarowana przez przyjaciół i współpracowników znakomitemu warszawskiemu mediewiście, od lat związanemu z Instytutem Historycznym UW. Jak piszą we wstępie członkowie komitetu redakcyjnego, profesor Sławomir Gawlas, „żywiołowo wręcz zainteresowany przeszłością we wszelkich jej wymiarach podejmuje coraz to nowe tematy badawcze, a jednocześnie pilnie obserwuje i krytycznie analizuje współczesność, zasługując tym samym na miano prawdziwego polihistora”. Stąd ...
Od ponad dwustu lat toczą się w Polsce dyskusje o nowoczesności. Przeradzają się często w gwałtowne spory, dotyczą bowiem najistotniejszych zagadnień polskiego życia zbiorowego, w tym także tego, czym jest i czym powinna być polskość. Kształtowanie się nowoczesnej kultury było na gruncie polskim od początku naznaczone poczuciem rozwojowego zapóźnienia. Problemy modernizacyjne, wśród których na pierwszy plan wysuwała się kwestia agrarna, w znacznej mierze określały kierunek dz...
Dzieje nauk humanistycznych w Uniwersytecie Warszawskim zaprezentowane w dwóch woluminach zostały podzielone na pierwsze (1816–1915) oraz drugie (1915–2016) stulecie. Tom pierwszy, autorstwa wybitnej znawczyni dziejów nauki XIX wieku, profesor Joanny Schiller-Walickiej, opowiada o historii uniwersyteckiej humanistyki od powstania uczelni, poprzez wszystkie zmiany jej tożsamości (Królewski Uniwersytet, Szkoła Główna, Uniwersytet Cesarski), aż do odnowienia polskiego uniwersyt...
Dzieje nauk humanistycznych w Uniwersytecie Warszawskim zaprezentowane w dwóch woluminach zostały podzielone na pierwsze (1816–1915) oraz drugie (1915–2016) stulecie. Tom pierwszy, autorstwa wybitnej znawczyni dziejów nauki XIX wieku, profesor Joanny Schiller-Walickiej, opowiada o historii uniwersyteckiej humanistyki od powstania uczelni, poprzez wszystkie zmiany jej tożsamości (Królewski Uniwersytet, Szkoła Główna, Uniwersytet Cesarski), aż do odnowienia polskiego uniwersyt...
Prezentowany tom zawiera wyniki badań historycznych oraz historyczno-artystycznych nad problematyką śmierci, pochówków i upamiętnienia władców oraz władczyń (nie tylko polskich) od późnego średniowiecza do początku XX wieku. Publikowane artykuły dotyczą, z jednej strony, prywatnej sfery życia monarchów, ich religijności i stosunku do śmierci, z drugiej zaś – organizacyjnego, politycznego i symbolicznego wymiaru ich zgonów oraz pogrzebów. Prace o charakterze syntetycznym przed...
Książka omawia historię dwóch najważniejszych samorządnych miast handlowych Japonii – Hakaty i Sakai – oraz przedstawia charakterystykę i etos elit kupieckich stojących na ich czele w drugiej połowie XVI w. Licząc na umocnienie własnej pozycji społecznej, kupcy budowali relacje z wojownikami walczącymi o władzę nad krajem. Korzystali przy tym nie tylko ze swoich majątków i wpływów w handlu, lecz także z ceremonii herbaty ("chanoyu") i jej języka symboli. Słynne utensylia herb...
Ernst Bernheim (1850-1942) – badacz średniowiecznych doktryn historiozoficznych i właściwy twórca współczesnej metodyki historycznej, na którego dorobku – świadomie bądź nie – opiera się praca zawodowych historyków. Edycja, zawierająca głównie jego listy do rodziców – ale też innego rodzaju źródła z okresu dorastania – stara się odpowiedzieć m.in. na pytanie o wpływ, jaki na tożsamość studenta i wreszcie karierę młodego badacza miał jego dom rodzinny. Daje też wyjątkowy wgląd...
Prezentowana książka zawiera zbiór artykułów, których wspólnym celem jest zbadanie, na ile kultura polska X–XIII wieku nosiła cechy oryginalne, na ile zaś była wtórna. Powszechnie wiadomo, że chrześcijaństwo – religia panująca w Polsce tamtych czasów – uformowało się poza jej granicami. Jego recepcja nie miała jednak charakteru mechanicznego. Przy bliższym przyjrzeniu okazuje się, że w Polsce niektóre elementy duchowości katolickiej zadomawiały się szybciej, inne zaś wolniej,...
Prezentowany katalog jest pierwszą w polskiej historiografii próbą całościowego zebrania wiadomości o pożarach miast i miasteczek Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XVIII w. Zawiera informacje o blisko pięciu tysiącach pożarów, z których około dwa tysiące zostało dokładniej opisanych. W szczegółowych notach uwagę zwrócono m.in. na przyczyny poszczególnych klęsk ognia, czas ich trwania, skutki, jakie za sobą pociągnęły, śmiertelne ofiary. Wszystkie zapisy dotyczące ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
