"Dionizos" Otta to bez wątpienia jedna z najważniejszych książek w humanistyce XX wieku. Popularność, jaką się obecnie cieszy, można zaś chyba tłumaczyć podobnym czynnikiem, jak ten, o którym pisał Kerényi: badania starożytnicze, jak i może cała współczesna humanistyka, znajdują się obecnie w stanie głębokiego kryzysu spowodowanego dezintegracją i atomizacją badań, ograniczonych zresztą do jakoby wyłącznie naukowego poszukiwania „materialnej prawdy”, co jest rzekomo możliwe t...
Wydanie 3 poprawione Ponad 1000 stron tekstów, ćwiczeń, wiedzy o literaturze i kulturze Grecji antycznej Podręcznik Moniki Mikuły i Magdaleny Popiołek może służyć do nauki starożytnej greki zarówno w liceum, jak i na studiach, może być również z powodzeniem stosowany przez samouków. Opiera się on na tekstach oryginalnych, z których nieliczne zostały nieco uproszczone. Teksty opatrzone są kompetentnymi wprowadzeniami i objaśnieniami, dzięki którym użytkownik może w pełni zr...
"Arystofanes w Oxfordzie" to dramat opublikowany w 1894 roku. Jego autorzy, wykorzystując cechy gatunkowe komedii staroattyckiej, napisali satyrę na postać Oscara Wilde’a. Z czasem udało się zidentyfikować, że tajemnicze inicjały: Y.T.O. – to ostatnie litery nazwisk trzech autorów: Amery, Hirst oraz Cruso. (Leopold Stennett Amery po ukończeniu studiów zaangażował się w politykę z ramienia Partii Konserwatywnej, Francis Wrigley Hirst zasłynął jako biograf Thomasa Jeffersona or...
Pośród imponujących budowli, które dokumentują wielkość antyku, archeolodzy na obszarach cesarstwa rzymskiego odnajdują także pozostałości toalet i latryn. Nie wspomina się o nich w opracowaniach typu „życie codzienne”, a przecież to właśnie grecko-rzymskie miasta, jako pierwsze w historii, zostały wyposażone w zadziwiająco zaawansowane systemy sanitarne, niedoścignione w swych wyrafinowanie skutecznych rozwiązaniach aż do XIX i XX wieku. Nie tylko innowacje technologiczne b...
Teatr to ważny element rzymskiej rzeczywistości, ale znakomita część związanych z nim zagadnień pozostaje nie do końca zgłębiona. Prezentowana publikacja stara się jednoznacznie rozwiązać pewne kwestie albo postawić najbardziej prawdopodobne hipotezy dotyczące sposobu organizacji ludi scaenici za czasów Plautusa i Terentiusa. Analiza źródeł, którymi jest dwadzieścia jeden dzieł Plautusa oraz sześć utworów Terentiusa, ma wykazać gdzie, kiedy i w jaki sposób inscenizowano wspom...
Historia Calandra, jedyna sztuka kardynała Bernarda Doviziego, wystawiona po raz pierwszy na dworze w Urbino w roku 1513, uważana jest za jedną z najlepszych XVI-wiecznych włoskich komedii. Cieszyła się wielkim powodzeniem, ucieleśnia bowiem typową dla utworów renesansowych misterną grę między tradycją a współczesnością. Historia Calandra, uznana przez współczesnych za modelowy przykład komedii renesansowej, odwołuje się do komedii antycznej, łącząc ją z włoską tradycją nowe...
Niniejsza monografia została opracowana w ramach projektu badawczego Ofiara krwawa w Grecji starożytnej w świetle danych filologicznych, zrealizowanego w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jedenaście rozdziałów poświęconych jest zachowanym komediom Arystofanesa, zaczynając od Ptaków i Pokoju – dwóch najistotniejszych utworów z punktu widzenia badań nad ofiarą krwawą. Pozostałe teksty cytowane są z zachowaniem kryterium chronologicznego...
Niniejsza monografia została opracowana w ramach projektu badawczego Ofiara krwawa w Grecji starożytnej w świetle danych filologicznych, zrealizowanego w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Przedmiotem zawartych w niniejszym tomie komentarzy są wzmianki o rytuałach ofiarniczych w dziełach pochodzących ze zbioru określanego tradycyjnie jako Corpus Platonicum, zawierającego pisma Platona i anonimowych naśladowców jego myśli i stylu....
Table of Contents Robert Parker (University of Oxford) Introductory Remarks Scott Scullion (University of Oxford) Penal Sacrifice Włodzimierz Lengauer (University of Warsaw) Piety and Sacrifice in Greek Religion Gunnel Ekroth (Uppsala University) Holocaustic sacrifices in ancient Greek religion: Some comments on practice and theory Vinciane Pirenne-Delforge (University of Liege) Pure and Impure Ancestors at Selinous: a note on Greek theology Richard...
Jan Aleksander Koreywa herbu Dębno (ur. po 1610) pochodził z Wileńszczyzny, studiował w Akademii Krakowskiej (od 1630), a następnie był podstarościm i sędzią grodzkim oszmiańskim. Pozostawił po sobie jedynie dwa druki okolicznościowe, w których upamiętniał rocznicę śmierci królowej Konstancji Habsburżanki i zgon Zygmunta III Wazy oraz koronację Władysława IV Wazy. Utwory te dowodzą nie tylko dobrego obeznania z konwencjami poezji okolicznościowej, ale i pomysłowości w ich prz...
Wierny pasterz Battisty Guariniego (1538-1612) to dzieło życia włoskiego akademika i dyplomaty przebywającego także w Polsce (jako ambasador księcia Alfonsa II d’Este, który starał się o tron Rzeczypospolitej po ucieczce Henryka Walezego). Utwór powstawał przez 10 lat i jeszcze przed ogłoszeniem drukiem (1590) stał się przedmiotem ostatniej wielkiej dyskusji teoretycznej XVI w. o tragikomedii. Udostępniamy przekład Wiernego pasterza (autorstwa Marty Wojtkowskiej-Maksymik) n...
Przejście od politeizmu do monoteizmu zmieniło świat na zawsze. Achenaten i Mojżesz – postać historyczna oraz postać poświadczana tylko tradycją – prezentują to przejście w jego początkowych, rewolucyjnych fazach. Reprezentują dwie cywilizacje, które weszły w ścisłe relacje już w czasach Księgi Wyjścia, gdzie Egipt symbolizuje stary świat, który musi zostać odrzucony by można było wejść do nowego. Jan Assmann podejmuje zagadnienie z nieco kontrowersyjnej perspektywy, cz...
Toruńskie nocy (1610) to nieduży zbiór seniliów Grochowskiego. Tom zawiera skierowaną do Piotra Skargi dedykację, pieśń poranną, listy poetyckie do różnych osób, pouczenia dla synów opiekuna pisarza, utwory funeralne, paszkwile na autora protestanckiego dzieła polemicznego oraz jego chwalcę itp. Całość uznać należy za sylwę poetycką. Swoboda, z jaką autor zmienia formy podawcze, łącząc laudacje z celami dydaktycznymi i polemicznymi oraz informacjami autobiograficznymi, w spos...
Theophania jest otwartym i szczerym wyznaniem pobożności pogańskiej; pobożności, która nie potrzebuje żadnych świętych pism, ma charakter niedogmatyczny, nie zajmuje się kwestiami zbawienia i zmartwychwstania oraz nie zna żadnego wszechmogącego boga-stwórcy, a jedynie rzeszę boskich i półboskich istot. Z tego powodu była i jest ona dla wielu czymś wielce gorszącym. Nie tylko dla pierwszych chrześcijan i ich teologów, dla których pogaństwo, uznawane za sferę działania demonicz...
Acrostichis (1581), pierwszy polskojęzyczny druk, jaki ukazał się w Toruniu, to najosobliwszy utwór reprezentujący antymoskiewską literaturę propagandową z czasów Stefana Batorego. Jest on blisko w połowie swej objętości wierszowaną, dialogiczną adaptacją najsłynniejszego łacińskiego pamfletu na cara Iwana Groźnego: De magni Moschoviae ducis Ioannis Basiliadis tyrannide (Srogie i niesłychane okrucieństwo Iwana Wasilewicza, wielkiego kniazia moskiewskiego) Aleksandra Gwagnina ...
Trzy mowy gratulacyjne z okazji zwycięstwa nad Moskwicinami (Gratulationum triumphalium ex Moscovitis orationes III) to wydany w 1582 lub 1583 r. zbór oracji wygłoszonych przez Nideckiego w katedrze św. Jana w Warszawie po kolejnych kampaniach Stefana Batorego przeciw Iwanowi IV Groźnemu: 21 listopada 1579 r. w imieniu kleru witał humanista króla powracającego po odzyskaniu Połocka, 18 stycznia 1581 r. po wyprawie wielkołuckiej, wreszcie 8 sierpnia 1582 r. po oblężeniu Pskowa...
Poetycki przekład utworu Jana Kochanowskiego na język angielski. Barry Keane jest wykładowcą Uniwersytetu Warszawskiego i uznanym tłumaczem polskiej literatury dawnej. Dzięki jego pracy w języku angielskim dostępne są m.in. "Treny" Jana Kochanowskiego i utwory Anny Stanisławskiej. A country that once dominated central Europe, and led the European resistance to Ottoman invasions in the sixteenth and seventeenth centuries, Poland later suffered terrible reversals: it was obli...
Schyłek republiki rzymskiej (I w. przed Chr.) oraz początek i rozkwit Cesarstwa Rzymskiego (I w. po Chr.) to okres boomu gospodarczego, politycznego i militarnego; to czas spokojnego współistnienia – w ramach jednego imperium – wielu zróżnicowanych kulturowo społeczności. Ta sytuacja niewątpliwie sprzyjała ich rozwojowi na poziomie lokalnym. Książka poświęcona jest zjawisku, które nieodłącznie towarzyszyło kształtowaniu się takich społeczności – ciągłej ewolucji administracji...
Wiek XVI był czasem polemik i potyczek nie tylko politycznych czy religijnych, lecz także literackich. Wśród tych ostatnich ważne miejsce zajął „spór o kobiety” (querelle des femmes), w którym uczestniczył Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim, niemiecki filozof, znawca magii i sztuk tajemnych, całe życie przemierzający Europę w poszukiwaniu pracy i stabilizacji. W 1529 r. ogłosił on w Antwerpii De nobilitate et praecellentia foeminei sexus, utwór będący zarówno pochwałą ...
Rozprawa Agnieszki Kuniczuk-Trzcinowicz poświęcona rękopisom Sienkiewiczowskiej nowelistyki, należy do prac, które łączą dokładną wiedzę o pisarzu z wysoką świadomością metodologiczną (…). Otrzymaliśmy wnikliwą, kompetentną i oryginalną rozprawę pod wieloma względami odkrywającą zupełnie nowe aspekty twórczości Sienkiewicza i jego pracy nad tekstem. Co więcej, potwierdzającą – dotychczas raczej intuicyjne i jednostronne – przekonania o warsztacie twórcy, w którym na plan pi...
Jan Głuchowski (zm. przed 1604), proboszcz płocki, o którym mamy nader skąpe wiadomości. Znany jest przede wszystkim jako autor wydanego w 1605 r. albumu Ikones książąt i królów polskich, zawierającego ryciny i wiersze przedstawiające w układzie chronologicznym władców polskich, oraz publicystycznego poematu Interregnum ... do wszystkich stanów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego 1572 po śmierci najaśniejszego książęcia Zygmunta Augusta. Do tej krótkiej list...
"Descriptio urbis Stetinensis, topographica, historica, cum icone" (Topograficzny i historyczny opis miasta Szczecina wraz z ryciną) Paula Friedeborna stanowi pochwałę miasta w kształcie organizacyjnym, jaki nadali mu rządzący nim od pokoleń patrycjusze, których przedstawicielem był i sam autor. Opis miasta zdradza bardzo dobrą znajomość teoretycznych reguł konstruowania tego typu wypowiedzi, których stosowania uczono w szkołach humanistycznych okresu renesansu i baroku. W dz...
Postać Grzegorza Palamasa, najwybitniejszego teologa i filozofa Bizancjum, którego wpływu na współczesną filozofię rosyjską oraz teologię prawosławną nie sposób przecenić, jest polskim odbiorcom prawie nieznana. Pseudo-Dionizy Areopagita, druga z postaci, którym książka jest poświęcona, to również sylwetka tajemnicza do tego stopnia, że po dzień dzisiejszy trwa spór, kim był ten wyjątkowy teolog i mistyk. Natomiast bez jego Corpus Areopagiticum trudno sobie wyobrazić szeroko ...
"O wegetarianizmie" jest jedynym zachowanym starożytnym traktatem o wegetarianizmie w starożytności. Autor omawia praktyki żywieniowe i ofiarnicze poszczególnych ludów, między innymi Greków, Egipcjan, Żydów, Syryjczyków, Persów, Hindusów i Scytów. Zajmuje się dietą sekt religijnych, takich jak pitagorejczycy w Wielkiej Grecji, esseńczycy w Palestynie, gnostycy w Rzymie, bramini i samani w Indiach. Podaje restrykcje pokarmowe obowiązujące w świątyniach egipskich, w misteriach ...
