Przejście od politeizmu do monoteizmu zmieniło świat na zawsze. Achenaten i Mojżesz – postać historyczna oraz postać poświadczana tylko tradycją – prezentują to przejście w jego początkowych, rewolucyjnych fazach. Reprezentują dwie cywilizacje, które weszły w ścisłe relacje już w czasach Księgi Wyjścia, gdzie Egipt symbolizuje stary świat, który musi zostać odrzucony by można było wejść do nowego. Jan Assmann podejmuje zagadnienie z nieco kontrowersyjnej perspektywy, cz...
Pośród imponujących budowli, które dokumentują wielkość antyku, archeolodzy na obszarach cesarstwa rzymskiego odnajdują także pozostałości toalet i latryn. Nie wspomina się o nich w opracowaniach typu „życie codzienne”, a przecież to właśnie grecko-rzymskie miasta, jako pierwsze w historii, zostały wyposażone w zadziwiająco zaawansowane systemy sanitarne, niedoścignione w swych wyrafinowanie skutecznych rozwiązaniach aż do XIX i XX wieku. Nie tylko innowacje technologiczne b...
W greckiej i łacińskiej „pogańskiej” literaturze okresu I-IV w. spotykamy kilka intrygujących scen przywrócenia do życia osoby uznanej za zmarłą. Najsłynniejszą zawiera fikcyjna biografia legendarnego mędrca i filozofa Apolloniosa z Tiany autorstwa Flawiusza Filostratosa. Wokół nich od dawna toczy się ożywiona dyskusja badawcza: czy i na ile można je opisać wypracowaną na gruncie tradycji biblijnej i chrześcijańskiej kategorią „zmartwychwstania”, a nawet, czy przypadkiem nie...
W tym numerze piszemy o fenomenie działkownictwa, na temat którego tekst Konrada Rokickiego otwiera numer. Jaka była idea przyświecająca twórcom ogródków działkowych? Jak to się stało że zaczęliśmy wyjeżdżać „na działki”? To są pytania, które stawia sobie okładkowy artykuł, i na które stara się wyczerpująco odpowiedzieć. Właściwa lektura na chłodny wieczór pełen tęsknoty do wiosennego słońca i relaksującej pracy w ogródku! Ale tym razem mamy także drugi temat numeru – polit...
W tym numerze piszemy o fenomenie działkownictwa, na temat którego tekst Konrada Rokickiego otwiera numer. Jaka była idea przyświecająca twórcom ogródków działkowych? Jak to się stało że zaczęliśmy wyjeżdżać „na działki”? To są pytania, które stawia sobie okładkowy artykuł, i na które stara się wyczerpująco odpowiedzieć. Właściwa lektura na chłodny wieczór pełen tęsknoty do wiosennego słońca i relaksującej pracy w ogródku! Ale tym razem mamy także drugi temat numeru – polit...
Ideą czasopisma jest niespotykane dotąd przekazywanie efektów najświeższych badań historycznych naukowców polskich i zagranicznych w formie dostosowanej do odbioru także czytelników niespecjalistów. Nasze badania staramy się upowszechniać równocześnie z otrzymaniem ich wyników, a do wspólnej refleksji nad przeszłością zapraszamy nie tylko profesjonalnych badaczy, ale także wszystkich innych zainteresowanych historią. Służy temu zarówno specyficzny układ treści (w tym powiększ...
Schyłek republiki rzymskiej (I w. przed Chr.) oraz początek i rozkwit Cesarstwa Rzymskiego (I w. po Chr.) to okres boomu gospodarczego, politycznego i militarnego; to czas spokojnego współistnienia – w ramach jednego imperium – wielu zróżnicowanych kulturowo społeczności. Ta sytuacja niewątpliwie sprzyjała ich rozwojowi na poziomie lokalnym. Książka poświęcona jest zjawisku, które nieodłącznie towarzyszyło kształtowaniu się takich społeczności – ciągłej ewolucji administracji...
Jan Głuchowski (zm. przed 1604), proboszcz płocki, o którym mamy nader skąpe wiadomości. Znany jest przede wszystkim jako autor wydanego w 1605 r. albumu Ikones książąt i królów polskich, zawierającego ryciny i wiersze przedstawiające w układzie chronologicznym władców polskich, oraz publicystycznego poematu Interregnum ... do wszystkich stanów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego 1572 po śmierci najaśniejszego książęcia Zygmunta Augusta. Do tej krótkiej list...
"Descriptio urbis Stetinensis, topographica, historica, cum icone" (Topograficzny i historyczny opis miasta Szczecina wraz z ryciną) Paula Friedeborna stanowi pochwałę miasta w kształcie organizacyjnym, jaki nadali mu rządzący nim od pokoleń patrycjusze, których przedstawicielem był i sam autor. Opis miasta zdradza bardzo dobrą znajomość teoretycznych reguł konstruowania tego typu wypowiedzi, których stosowania uczono w szkołach humanistycznych okresu renesansu i baroku. W dz...
Niniejszy tom ukazuje się równo czterysta lat po śmierci Andrzeja Boboli herbu Leliwa (1540–1616), królewskiego dworzanina, sekretarza i w końcu podkomorzego koronnego, wiernego współpracownika króla Zygmunta III, słynącego z żarliwości religijnej, ale różnie ocenianego przez swoich współczesnych. Wizerunk szlachcica prawdziwego to publikacja o charakterze parenetycznym, która ukazała się w 1629 r. na polecenie biskupa wileńskiego Eustachego Wołłowicza. Przypominając zmarłego...
Późnośredniowieczny romans o Meluzynie to opowieść genealogiczna ukazująca początki francuskiej dynastii Lusignanów, którzy swój rodowód powiązali z baśnią o tajemniczej pannie wodnej, zmieniającej się każdej soboty w smoka, by zażywać kąpieli w skrytym przed ludzkimi oczyma źródle. Kształt literacki nadało legendzie dwóch autorów działających na przełomie wieków XIV i XV w kręgu spadkobierców rodu, starających się legitymizować swe prawa do dziedzictwa Lusignanów. Jean d’Ar...
W miejscowości Afaka w Libanie, z jaskini w zboczu góry, wypływa rzeka Adonis (dziś Nahr Ibrahim), wpadająca do Morza Śródziemnego ok. 6 km na południe od Byblos (dziś Jebail). W starożytności w pobliżu groty był staw oraz świątynia Afrodyty. Autorzy antyczni donosili, że rzeka przybiera okresowo krwawy kolor, zaś w okolicy ukazują się ogniste kule lub raczej cudowna gwiazda zwana Uranią – Niebiańską Afrodytą. Żyjący na przełomie IV i V wieku historyk i dyplomata Olympiodoros...
Niniejsze opracowanie obejmuje lustrację królewszczyzn województwa podlaskiego z 1602 r. Jest to trzecia wydana lustracja tego województwa. W 1959 r. Jerzy Topolski i Jerzy Wiśniewski opublikowali zaledwie fragmentaryczną z 1570 i pełną z 1576 r. Ten tom ma stanowić kontynuację ich dzieła. Dzięki temu historycy będą mogli łatwiej prześledzić rozwój gospodarczy Podlasia na przełomie XVI i XVII w., co powinno w przyszłości zaowocować szeregiem prac opartych na tym materiale źró...
Pierwsze całościowe – i to w skali światowej - opracowanie poświęcone Pantherze: tajemniczemu mężczyźnie, który według niektórych autorów antycznych miał uwieść Marię i spłodzić z nią dziecko – Jezusa. W tekstach pisarzy antycznych oraz bizantyńskich pojawia się rzekomy, prawdziwy, biologiczny ojciec Jezusa, który zdaniem wrogów chrześcijan uwiódł jego matkę. Człowiek ów nosi imię, które w źródłach przybiera różną formę: Pantheras, Panther, Panthera, Pantera, Pandera (lub...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
