Anna Cieplak

Anna Cieplak urodziła się w 1988 roku. To polska pisarka, publicystka, aktywistka miejska i animatorka kultury. Przez wiele lat związana była z Krytyką Polityczną. Jest autorką pięciu książek – „Zaufanie” (2015), „Ma być czysto” (2016), „Lata powyżej zera” (2017), „Lekki bagaż” (2019) i „Rozpływaj się” (2021). Cieplak wielokrotnie nominowana była do prestiżowych nagród literackich. W 2017 roku otrzymała Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza oraz Nagrodę Conrada za powieść „Ma być czysto”. Ponadto otrzymała nominacje do Paszportów Polityki w kategorii literatura, Nagrody Literackiej „Nike”, Nagrody Literackiej Gdynia oraz European Union Prize for Literature.

Anna Cieplak - życiorys 

Anna Cieplak pochodzi z Górnego Śląska. Urodziła się w Dąbrowie Górniczej i tam ukończyła szkołę średnią. Następnie studiowała na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W 2011 roku Cieplak otrzymała wyróżnienie od Rektora Uniwersytetu za działalność na rzecz lokalnej społeczności. Od 2009 roku pisarka była jedną z koordynatorek i organizatorek projektów kulturalno-edukacyjnych w Świetlicy Krytyki Politycznej i Księgarnio-Czytelni „Na granicy” w Cieszynie. Jednym z działań było organizowanie korepetycji i warsztatów dla cieszyńskich dzieci i młodzieży. W trakcie zajęć uczestnicy uczyli się posługiwać różnymi środkami komunikacji artystycznej.

W 2014 roku Anna Cieplak otrzymała kolejne wyróżnienie. Tym razem została doceniona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za "wzmacnianie cieszyńskiej tożsamości lokalnej oraz wypracowanie wzorcowych rozwiązań współpracy z wolontariuszami". Rok później autorka otrzymała stypendium programu „Aktywność obywatelska”.

Debiut literacki autorki

Cieplak debiutowała w 2015 roku książką „Zaufanie” napisaną wspólnie z Lidią Ostałowską. To dłuższe opowiadanie, które powstało w ramach projektu ufundowanego przez Fundację Orange. Wydanie zostało wzbogacone ilustracjami z życia 13-letniej Elizy.

Pierwszą samodzielną książką autorki była powieść „Ma być czysto”, która przyniosła jej nominacje do najważniejszych polskich nagród literackich. Debiut ukazał się w 2016 roku nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Cieplak pisząc swoją debiutancką książkę, wykorzystała doświadczenie wyciągnięte z pracy z młodzieżą. Głównymi bohaterkami książki są Oliwka, nastolatka z „gorszego osiedla”, mieszkająca z ojczymem i opiekująca się przyrodnim rodzeństwem; koleżanka Oliwki – Julka, która mieszka na „lepszym osiedlu”; macocha Julki – Magda. Książka nie posiada jednolitej fabuły.

W „Ma być czysto” Cieplak kreśli fragmenty z życia codziennego swoich bohaterek. Opowiada o ich problemach, „patologii” i „niepatologii”, systemie, starciach młodych ludzi z dorosłymi. Autorka pisze o „instytucjonalnym podejściu” do rozwiązywania problemów „trudnej młodzieży”. Przedstawione w powieści nastolatki znacznie różnią się statusem – różni je nie tylko miejsce zamieszkania, ale również sytuacja materialna. Cieplak w „Ma być czysto” pisze o stereotypizacji, której bardzo ciężko jest stawić czoło. Za swój znakomicie przyjęty debiut Anna Cieplak otrzymała Nagrodę Conrada oraz Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza.

Twórczość Anny Cieplak

W 2017 roku, nakładem Wydawnictwa Znak, ukazała się druga powieść Cieplak pt. „Lata powyżej zera”. To opowieść o pierwszym pokoleniu, które nie pamięta PRL-u, ale jednocześnie ostatnim, które pamięta czasy bez smartfonów i nieograniczonego dostępu do internetu. Fabuła powieści rozgrywa się w Będzinie, mieście znajdującym się na pograniczu Zagłębia i Śląska. „Lata powyżej zera” to manifest pokolenia, które zaczyna chodzić własnymi ścieżkami, wolne od świata znanego sprzed transformacji ustrojowej.

Trzecia powieść Cieplak, „Lekki bagaż”, miała swoją premierę w 2019 roku. Akcja powieści rozgrywa się w Cieszynie – mieście dobrze znanym pisarce z czasów pracy z młodzieżą. Bohaterami książki są ludzie pracujący w mieście – Wera, pracowniczka fundacji, Olkowy, nauczyciel i Baśka, dziennikarka lokalnej gazety. Autorka opisuje życie ludzi w małym przygranicznym miasteczku.

Najnowszą książką laureatki Nagrody Conrada jest powieść „Rozpływaj się”, która ukazała się w 2021 roku nakładem krakowskiego Wydawnictwa Literackiego. Fabuła powieści rozgrywa się na trzech płaszczyznach czasowych – w 1999, 2009 i 2019 roku. To opowieść o czwórce znajomych, Aliny, Roberta, Janka i Marcy, których drogi co rusz się przecinały. W młodości mieszkali w jednym familoku, przeżywali pierwsze miłości, pili pierwszy alkohol, mieli głowy pełne marzeń. Dziesięć lat później bohaterowie muszą podjąć pierwsze poważne decyzje, aby umożliwić sobie wyrwanie do lepszego świata. W 2019 roku spotykają się na tzw. „reunion”. To czas podsumowań, konfrontacji z rzeczywistością, czas rozpaczliwych prób naprawienia relacji. To jednocześnie moment na powrót myślami do bezpiecznej, niewinnej i naiwnej młodości. „Rozpływaj się” to opowieść o współczesnej Polsce i pokoleniu wychowanym w Unii Europejskiej – pokoleniu zmuszonym do dorastania bez dorosłych, którzy za chlebem wyjechali na upragniony i wreszcie otwarty Zachód.

Jeden z tekstów Anny Cieplak znalazł się również w antologii opowiadań pt. „Silna”. To zbiór opowiadań napisanych przez kobiety – bardzo różne autorki, które w swoich książkach poruszają się w zupełnie innych sferach literackich – od prozy zaangażowanej, przez kryminał, po fantastykę i science-fiction. Wspólnym mianownikiem opowiadań, które znalazły się w zbiorze, jest obecność silnej bohaterki, która musi mierzyć się z wyzwaniami losu. W antologii znalazły się teksty Anny Cieplak, Natalii Fiedorczuk-Cieślak, Anety Jadowskiej, Katarzyny Bereniki Miszczuk, Agnieszki Płoszaj i Dominiki Słowik.

Książki Anny Cieplak na Woblinku

W księgarni internetowej Woblink znajdziecie książki Anny Cieplak we wszystkich trzech formatach – ebook, audiobook i książka papierowa. Dostępne są „Lata powyżej zera”, „Ma być czysto”, „Lekki bagaż”, „Rozpływaj się” oraz antologia „Silna”.