Baczko twierdzi jak najsłuszniej, iż pytanie, czy utopia jest „prawdziwym światłem czy tylko błędnym ognikiem?”, bynajmniej nie straciło na znaczeniu. Co więcej, „może nigdy nie dyskutowano nad tym bardziej zaciekle niż w naszych czasach, które nie mogą ani żyć ze swymi utopiami, ani obyć się bez nich”. To dobry powód, aby do tematu wracać i zastanawiać się poważnie, dlaczego tak jest. „Światła utopii” to zatem coś więcej niż tylko przyczynek do historii XVIII wieku. (…) Zapr...
Rewolucji od samych jej początków towarzyszy wyobrażenie o jej końcu. Dla jednych cele rewolucyjne miały być osiągnięte szybko i to dzięki wyzwoleniu i zmobilizowaniu ogromnych energii. Dla innych natomiast koniec miałby być bliski, ponieważ obietnice rewolucyjne są niespełnialne, a namiętności rozpalone przez demagogów szybko wygasną. Obie przeciwstawne retoryki, rewolucyjna i kontrrewolucyjna, przyrównują rewolucję do gigantycznej katastrofy naturalnej: burzy, huraganu, wyb...
Dzieło Rousseau było – i jest – szczególnie otwarte na różnorodne ludzkie sprawy, myśli, postawy i konflikty, przenika je bowiem pełne dramatycznego napięcia bolesne dążenie do uzyskania jednoznacznego stosunku wobec świata, który jawi się jako niejednoznaczny i nieprzejrzysty, jako zarazem własny i obcy. Równocześnie zaś przenika je świadomość, iż jak długo świat zachowuje taki właśnie charakter, każde samookreślenie pozostanie wieloznaczne i paradoksalne, a „istnienie człow...
