Mikołaj Grynberg

Mikołaj Grynberg urodził się w 1966 roku. To polski fotograf, dziennikarz, reporter i pisarz. Ukończył Uniwersytet Warszawski,z wykształcenia jest psychologiem, Zdjęcia Grynberga były prezentowane na wystawach na całym świecie. Jest autorem trzech zbiorów rozmów „Ocaleni z XX wieku”, „Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne” i „Księga Wyjścia”oraz dwóch zbiorów opowiadań – „Rejwach” i „Poufne”. Ponadto na rynku ukazały się dwa albumy z fotografiami Grynberga – „Dużo kobiet” i „Auschwitz – co ja tu robię?”. Autor wielokrotnie nominowany był do prestiżowych nagród literackich, w tym do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima. Oprócz pisania i robienia artystycznych zdjęć, Mikołaj Grynberg prowadził wykłady w Leica Acadmy oraz w Związku Polskich Artystów Fotografików. Pisarz traktuje swoją pracę jako dialog z rzeczywistością, która go otacza. Szczególnie interesuje się ludzkimi emocjami. To właśnie emocje łączą dwie jego największe pasje – pisanie i fotografię. Grynberg porusza w swoich książkach głównie tematy związane z relacjami polsko-żydowskimi, II wojną światową, emigracją i traumie Zagłady przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

Rozmowy-książki Mikołaja Grynberga

W 2012 roku swoją premierę miała pierwsza z trzech książek-rozmów Mikołaja Grynberga pt. „Ocaleni z XX wieku”. To efekt rozmów z Żydami polskiego pochodzenia, którzy zdecydowali się lub zostali zmuszeni do emigracji do Izraela. Celem Grynberga było zapisanie spotkań z polskimi Żydami, tak by stanowiły przeciwwagę do akademickiej i naukowej narracji o Zagładzie i stosunkach między Polakami i Żydami. Bohaterowie książki Grynberga opowiadają o traumach związanych z Holokaustem, tragicznych wspomnieniach i niezabliźnionych ranach. Mówią o relacjach polsko-żydowskich, zarówno w czasie wojny, jak i przed jej wybuchem.

Chcąc lepiej zgłębić temat traumy związanej z doświadczeniem Holokaustu, Mikołaj Grynberg swoją kolejną książkę poświęcił dzieciom „ocaleńców”. „Oskarżam Auschwitz” to zbiór rozmów z dziećmi ludzi, głównie Żydów, doświadczonych przez Zagładę. Drugie pokolenie naznaczone jest cieniem obozów koncentracyjnych przekazanym przez rodziców. Rozmówcy Grynberga opowiadają jak silny Holokaust miał wpływ na ich życie, mimo że bezpośrednio nie doświadczyli horroru wojny. Bohaterzy dzielą się cierpieniem, smutkiem oraz lękiem stale obecnym w rodzinnym domu.

Trzecią książką-rozmową Grynberga jest wydana w 2018 roku „Księga Wyjścia”. Książka została przygotowana przez Wydawnictwo Czarne we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Tym razem rozmówcami Grynberga są ludzie doświadczeni przez wydarzenia Marca 1968 roku. Wówczas wielu Żydów wyjechało bądź zostało zmuszonych do wyjechania z Polski. Na przestrzeni 2016 i 2017 roku Grynberg przeprowadził blisko 80 wywiadów, z ludźmi którzy po zakończeniu wojny sześciodniowej w Izraelu i marcowych wydarzeniach w Polsce zmienili miejsce zamieszkania lub postanowili pozostać w kraju. Autor książki stara się znaleźć odpowiedź na to, dlaczego dwadzieścia trzy lata po zakończeniu II wojny światowej po raz kolejny eskalowały nastroje antysemickie.

Opowiadania Mikołaja Grynberga

Oprócz zapisów rozmów, Mikołaj Grynberg wydał dwa zbiory opowiadań. Ciężko je zaszufladkować gatunkowo. Sam autor przyznał w wywiadzie, że pisząc fikcję, wyszła mu prawda. Wydany w 2017 roku „Rejwach” to krótkie opowieści, które powstały w oparciu o doświadczenia wyciągnięte z setek wywiadów, które Grynberg przeprowadził w swoim życiu. Słychać tu zatem echa Marca ‘68, Zagłady, emigracji i relacji polsko-żydowskich. Za „Rejwach” Mikołaj Grynberg otrzymał nominację do Nagrody Literackiej Nike. W październiku 2018 roku Teatr Żydowski w Warszawie wystawił inscenizację książki. Za reżyserię spektaklu odpowiedzialny był Andrzej Krakowski.

Najnowszą książką Mikołaja Grynberga jest zbiór opowiadań „Poufne”. Podobnie, jak w przypadku „Rejwachu”, próba zaszufladkowania tekstów zebranych w tym tomie wydaje się być zbędna, bowiem wymyka się ramom gatunkowym. To zbiór krótkich, czasem jednostronicowych scen z życia rodziny. Czytelnik nie wie czy mowa o jednej, czy wielu rodzinach. Z czasem, niczym zza mgły, zaczynają wyłaniać się powiązania i punkty łączące poszczególne historie. Jednocześnie są to niezwykle spójne, z drugiej zaś osobne opowieści. Na dodatek na tyle uniwersalne i powszednie, że mogłyby zdarzyć się każdemu z nas.

Książki autorstwa Mikołaja Grynberga we wszystkich formatach ebook, audiobook, książka papierowa) znajdziesz w księgarnii internetowej Woblink.