Powieść historyczna Henryka Sienkiewicza, napisana w latach 1895-1896; kilkakrotnie filmowana. Akcja rozgrywa się w starożytnym Rzymie, za czasów Nerona (63-66 n.e). Głównym wątkiem powieści jest miłość możnego Rzymianina, Winicjusza do chrześcijanki Ligi.
Powieść z 1925 roku. Bohaterem jest młody Polak Cezary Baryka, który po zakończeniu I wojny światowej wraca do kraju. Geneza powieści jest ściśle związana z sytuacją społeczno-polityczną pierwszych lat niepodległości Polski.
