Żyjemy doprawdy w ciekawych czasach. Ani język tradycyjnych nauk społecznych, ani polityczny dyskurs liberalizmu czy konserwatyzmu, ani lewicowe teorie XX wieku nie pozwalają zrozumieć współczesnych zjawisk, które zaskakują nas swoją gwałtownością, skalą i jednocześnie pozornym brakiem racjonalności. Stąd może popularność języka ekonomii, którego pojęcia i metafory atakują nas z każdej strony i są używane do opisu nawet dziedzin pozornie od ekonomii odległych.Andrzej Leder za...
Andrzej Leder (ur. 1960), zarówno filozof, jak i psychiatra, miał znakomite przygotowanie do napisania tej przełomowej w polskiej humanistyce interpretacji dzieła Freuda. Zamierzył uwolnić go od tradycyjnej filozofii i nawet od niego samego, by spojrzeć na jego dokonania z perspektywy „epoki Sein und Zeit”, która, jak twierdził Jacques Derrida, trwa do dzisiaj. Jest to więc raczej Freud w epoce Lacana, Ricouera, Derridy, Lévinasa czy Foucaulta. Zdaniem autora Freud jest zwykl...
Najnowsza książka autora bestsellera Prześnionej rewolucji. Ćwiczeń z logiki historycznej. Żyjemy doprawdy w ciekawych czasach. Ani język tradycyjnych nauk społecznych, ani polityczny dyskurs liberalizmu czy konserwatyzmu, ani lewicowe teorie XX wieku nie pozwalają zrozumieć współczesnych zjawisk, które zaskakują nas swoją gwałtownością, skalą i jednocześnie pozornym brakiem racjonalności. Stąd może popularność języka ekonomii, którego pojęcia i metafory atakują nas z każdej ...
14. numer rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” przynosi tekst prof. Jehudy Bauera, jednego z największych historyków Zagłady, napisany specjalnie dla naszego pisma z okazji 75. rocznicy powstania w getcie warszawskim. W numerze znalazły się studia poświęcone zwalczaniu szmalcownictwa (Dariusz Libionka), akcji pomocy Żydom prowadzonej przez PPR (Barbara Engelking), polskich artystach - świadkach Zagłady (Luiza Nader), powojennej przemocy antyżydowskiej (Adam Kopciowski...
Książka, którą Czytelnik ma przed sobą, traktuje o tym, jak „społeczeństwo ryzyka”, by posłużyć się efektowną formułą Ulricha Becka, ustępuje przed ryzykiem życia w społecznościach opartych na reaktywności i resentymencie. Można wzruszyć ramionami i powiedzieć: nic nowego. Wszak pojęcie kryzysu i jego doświadczenie jest wpisane w kulturę Zachodu (dla niektórych myślicieli było i jest jej stanem organicznym), zawsze jednak poczuciu przesilenia towarzyszyły środki zaradcze, daj...
Jak napisać historię filozofii XX wieku? Jak powiązać zróżnicowane prądy intelektualne tego stulecia z historią pełną wojen, konfliktów i przemocy? Andrzej Leder proponuje ująć XX wiek tak, jak psychoanaliza ujmuje osoby poddawane terapii, i odczytać formułowane w zeszłym stuleciu stanowiska filozoficzne jako wyrazy głębokich traum, których to stulecie było pełne. To właśnie kategorię traumy Leder czyni podstawą kreślonej przez siebie „teorii w polu psychoanalitycznym” i to j...
Czy można mówić o szaleństwie XX wieku? Na wzór Freuda, zastanawiającego się nad teoriami sędziego Schrebera, w wypowiedziach filozoficznych tej zbiorowej postaci, jaką jest stulecie, Andrzej Leder tropi wzloty i upadki, rozpacz i nadzieję. Kamieniem szczytowym konstrukcji, nazwanej przez niego „teorią w polu psychoanalitycznym", czyni kategorię traumy. To ją będzie stosował w swojej lekturze fenomenologii Husserla, filozofii Koła Wiedeńskiego, egzystencjalizmu Sartre'a, myśl...
W Polsce w latach 1939–1956 dokonała się rewolucja społeczna. Okrutna, brutalna, narzucona z zewnątrz, ale jednak rewolucja. Ta rewolucja niesłychanie głęboko przeorała tkankę polskiego społeczeństwa, tworząc warunki do dzisiejszej ekspansji klasy średniej, czyli mieszczaństwa, do najgłębszej być może od wieków zmiany mentalności Polaków: odejścia od mentalności określonej przez wieś i folwark ku tej zdeterminowanej przez miasto i miejski sposób życia. Ta rewolucja pozostaje ...
Najciekawszy jest jednak efekt, ogólna wymowa tej książki. Postmodernizm, uznawany dość powszechnie za nieistotny zaułek (by nie powiedzieć: ślepa uliczka) współczesnej myśli i stylu życia, o historycznym już tylko znaczeniu, okazuje się – w lekturze Andrzeja Ledera – prawdziwą puszką Pandory, w której gromadziły się, nabrzmiewały, rozrastały się symptomy, zjawiska i tendencje, które współcześnie wydostały się na zewnątrz, przerwały słabe tamy i ogrodzenia i teraz przejmują w...
Kluczowe będzie dla nas pytanie o charakter popędu, którego rozumienie zakorzenić chcemy poza wszelkim porządkiem naturalistycznym. Jeżeli uznajemy, że popędy są ostatecznym, najbardziej źródłowym warunkiem genezy wszelkich znaczeń, to jaki jest sposób istnienia tego warunku? Tutaj właśnie najważniejsza będzie bezpośrednia inspiracja Heideggerowska. Spróbujemy zobaczyć popęd jako swoisty egzystencjał, określenie najbardziej fundamentalnej relacji przekraczania, wyjścia z imma...
