Rosyjski imperializm był (i jest) wielowymiarowy. Wyrażał się przez stulecia w skłonności do ciągłego poszerzania własnego terytorium. Idea Trzeciego Rzymu, która powstała na przełomie wieku XV i XVI, nadała rosyjskości wymiar sakralny, mesjanistyczny. Z kolei Piotr I wyposażył ją w cechy uniwersalistyczne, a w drugiej połowie XIX stulecia pojawił się rosyjski nacjonalizm. Tendencje misjonistyczne Rosji carów wzmogły się w ZSRS upowszechniającym na świecie ideologię klasowego...