Stanisław Lem uważany jest za jednego z najważniejszych na świecie pisarzy science-fiction, jest także najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem w historii. Jego książki ukazały się na całym świecie w przeszło 40 językach, a sprzedano ich ponad 30 milionów egzemplarzy. Dzięki licznym wznowieniom proza Lema cieszy się niesłabnącą popularnością. W ostatnim dziesięcioleciu w Polsce sprzedano ponad milion egzemplarzy powieści i zbiorów opowiadań Lema.
Większość dzieł Stanisława Lema stanowią książki z pogranicza fantastyki i science-fiction. Pisarz debiutował powieścią „Astronauci”, która ukazała się w 1951 roku. Następnie spod jego pióra wyszły „Obłok Magellana” (1955), „Eden” (1959), „Pamiętnik znaleziony w wannie” (1961), „Powrót z gwiazd” (1961), „Solaris” (1961), „Niezwyciężony” (1964), „Głos Pana” (1968), „Wizja lokalna” (1982), „Fiasko” (1987) i „Pokój na Ziemi” (1987). Lem jest także autorem trylogii „Czas nieutracony” (1955) oraz zbioru opowiadań „Dzienniki gwiazdowe” (1957). W latach 60. XX wieku ukazały się „Księga robotów” (1961), „Bajki robotów” (1964), „Cyberiada” (1965), „Opowieści o pilocie Pirxie” (1968).
W 1975 roku opublikowano powieść „Szpital przemienienia”, najważniejszą książkę Lema spoza nurtu science-fiction. Jest to poruszająca historia młodego lekarza Stefana Trzynieckiego. Bohater dostaje posadę w szpitalu dla cierpiących na zaburzenia psychiczne. Trzyniecki szybko orientuje się, że nie tylko pacjenci są chorzy – sanatorium to mroczne miejsce, w którym panują bardzo specyficzne reguły. Na dodatek lekarzom i pacjentom grozi śmierć, a w konsekwencji zamknięcie całej placówki. Fabuła rozgrywa się bowiem w czasie II wojny światowej, kiedy hitlerowski reżim traktował osoby z problemami psychicznymi jako ludzi, których należy zlikwidować.
Szczególne miejsce w bibliografii Stanisława Lema zajmuje Ijon Tichy – najbardziej charakterystyczna postać występująca w jego książkach. Tichy jest bohaterem i narratorem wielu opowiadań i kilku powieści, pojawia się w „Dziennikach gwiazdowych”, „Kongresie futurologicznym”, „Wizji lokalnej” i „Pokoju na ziemi”. Tichy to wybitna postać, jest międzygwiezdnym podróżnikiem, którego cechuje nieprzeciętne poczucie humoru. W czasie swoich wypraw odwiedza nowe planety, rozmawia z kosmitami, bierze udział w wojnach i angażuje się w sprawy polityczne na innych planetach.
Oprócz pisania powieści Lem zajmował się pisaniem esejów, rozpraw naukowych i recenzji. Ponadto korespondował z naukowcami, poetami i innymi pisarzami. W 2011 roku ukazał się zbiór korespondencji Lema ze Sławomirem Mrożkiem z lat 1956–1978, a w 2018 roku zbiór jego korespondencji z poetką Ewą Lipską pt. „Boli tylko, gdy się śmieję…”.
Szczególne miejsce w bibliografii Lema zajmuje powieść „Solaris”, powszechnie uważana za najważniejsze jego dzieło. W książce Lem przedstawił kontakt człowieka z nieznaną materią, wielu krytyków interpretuje ją jako przedstawienie kontaktu człowieka z absolutem. Lem opisał niemożność poznania tajemnic Wszechświata przez człowieka, ludzką ułomność i ograniczenia percepcyjne. Głównym bohaterem „Solaris” jest psycholog Kris Kelvin, który wyrusza na stację badawczą unoszącą się nad oceanem cytoplazmatycznym znajdującym się na planecie Solaris. Jego główną misją jest zbadanie cech tajemniczego oceanu. Jest to systematycznie zmieniająca i przeobrażająca się materia, która przejawia zdolność myślenia i wpływania na umysły osób przebywających w jej otoczeniu. W czasie wykonywania misji na pokładzie stacji badawczej Kelvin doświadcza nieprawdopodobnych zdarzeń z pogranicza jawy i snu. „Solaris” to najpopularniejsza powieść Lema, która doczekała się kilku adaptacji teatralnych i filmowych.
Powieści Stanisława Lema od dziesięcioleci inspirują filmowców. Na podstawie jego książek powstało wiele adaptacji. Do tej pory najpopularniejszą ekranizacją jest „Solaris” Stevena Soderbergha z Georgem Clooneyem w roli głównej. Drugim wartym wspomnienia dziełem jest „Kongres” Ari Folman, którego scenariusz nawiązuje do powieści „Kongres futurologiczny”. Główna bohaterka, aktorka, w której rolę wciela się Robin Wright, dostaje propozycję „zeskanowania”. Dzięki temu jej wirtualna kopia będzie wiecznie młoda. Film w połowie jest produkcją aktorską, a w połowie animowaną. W „Kongresie” oprócz Robin Wright wystąpili m.in. Harvey Keitel i Paul Giamatti.
Lem został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami i wyróżnieniami. Za życia otrzymał najważniejsze i najstarsze polskie odznaczenia państwowe – Order Orła Białego. Ponadto przyznano mu order Polonia Restituta, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Krzyż Zasługi. Stanisław Lem ma na swoim koncie również doktoraty honoris causa wielu prestiżowych uczelni, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Bielefeld czy Politechniki Wrocławskiej. Większość życia spędził w Krakowie i otrzymał też honorowe obywatelstwo tego miasta.
“Solaris” to najsłynniejsza powieść Lema, należąca do kanonu literatury XX wieku, przetłumaczona na 40 języków i wydana w łącznym nakładzie kilkunastu milionów egzemplarzy. Pomimo dwóch nakręconych z rozmachem filmowych adaptacji pozostaje książką nieustannie odkrywaną na nowo przez kolejne pokolenia czytelników. Przejmująca historia kontaktu z obcą inteligencją stanowi tło dla rozważań o ograniczeniach naszego umysłu i specyfice ludzkiego poznania. Dla jednych historia miłos...
W jednej ze swych najbardziej karkołomnych i brawurowych wypraw Ijon Tichy przedziera się przez kolejne warstwy halucynacji w poszukiwaniu rzeczywistości. Futurystyczna wizja przeludnionej Ziemi, zamienionej w farmakologiczny Eden, jest pesymistyczna i zarazem szalenie zabawna. "Kongres futurologiczny", często wskazywany jako pierwowzór Matrixa braci Wachowskich, doczekał się również w 2013 roku filmowej adaptacji, dokonanej przez Ariego Folmana.
Opowiadania wzorowane na mitach i ludowych przypowieściach spajają dwa obce sobie światy: feudalny i cybernetyczny. Śmiały eksperyment artystyczny jest – jak zazwyczaj u Lema – głęboko zakorzeniony w tradycji literackiej, a “Bajki robotów” zdobyły trwałe miejsce w dorobku europejskiej kultury. Opowiadanie “Jak ocalał świat” stało się kanwą dla Doodle’a, którym wyszukiwarka Google uczciła Lema w kilkunastu krajach świata. Wydanie uświetnione ilustracjami znakomitego grafika Da...
Powieść, której akcja rozgrywa się szpitalu psychiatrycznym w czasie okupacji hitlerowskiej, próbuje wytyczyć granice, jakie bronią człowieczeństwa przed zorganizowanym nihilizmem. Zaskakująco dojrzała pierwsza książka Stanisława Lema i równocześnie wyraźna deklaracja autora, który – świadomy względności antropocentrycznej perspektywy – opowiada się jednak w obronie „etycznego kręgosłupa ludzkości”, czyli zbioru uniwersalnych zasad moralnych, które decydują o kondycji naszego...
Pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, jeszcze zanim wynaleziono dysleksję i dysortografię, nastoletni Michał ma poważne problemy z ortografią. Jego wuj, czyli Stanisław Lem, otrzymuje rodzinną misję dokształcenia siostrzeńca. W takich okolicznościach powstaje cykl prześmiesznych, purnonsensowych dyktand: miniaturowe formy literackie stanowią jednocześnie niezwykłą prezentację olśniewających zdolności językowych pisarza.
"Hal Bregg powraca z dalekiej, dziesięcioletniej astronautycznej wyprawy. Tymczasem na skutek paradoksu Einsteina na Ziemi upłynęło całe stulecie. Głębokie przemiany społeczne pozbawiły ludzi groźnych zwierzęcych instynktów. Jak odnajdzie się w tym świecie astronauta, postrzegany przez zniewieściałe otoczenie jako nieobliczalny neandertalczyk? "
Ijon Tichy przetrząsa najbardziej odległe zakamarki wszechświata, aby dotrzeć do uniwersalnych prawideł na temat ludzkiej natury i kultury. Dumny spadkobierca epoki Oświecenia, nieustraszony gwiazdokrążca, potomek Guliwera i barona Münchausena, odkrywa egzotyczne planety wyposażony tylko w trzeźwy sceptycyzm oraz otwarty umysł. Niepowtarzalny komizm opowieści Tichego połączony z przenikliwym zmysłem obserwacyjnym ich autora stawiają "Dzienniki gwiazdowe" w szeregu arcydzieł ś...
Pilot Pirx to sympatyczny "chłopak z sąsiedztwa" siedzący za sterami gwiazdolotów. Na co dzień boryka się z przyziemnymi bolączkami epoki kosmicznych podróży: chciwymi armatorami, niesforną załogą, zdezelowaną flotą. Pirx doskonale radzi sobie jednak również w sytuacjach ekstremalnych, wymagających twórczego myślenia i niekonwencjonalnych zachowań. Sensacyjne historie z udziałem dzielnego pilota są pretekstem do rozważań o ludzkich niedoskonałościach, które składają się na is...
"Niezwyciężony" stanowi znakomite połączenie literatury science fiction z elementami powieści sensacyjnej: czytelnik zostaje wciągnięty w sam środek widowiskowej kosmicznej batalii. Pozornie klasyczny opis wojny światów kryje jednak w sobie jednak dużo głębszą refleksję: na ile człowiek pozostaje podporządkowany swojej ślepej skłonności do dominacji oraz zakładnikiem stworzonej w tym celu technologii.
Summa technologiae to najsłynniejszy z esejów Lema. Napisana w latach sześćdziesiątych, prorocza wizja dalszego rozwoju nauki i technologii, a w szczególności zaskakująco trafna prognoza rozwoju informatyki i biotechnologii. Radykalna filozoficznie koncepcja rozwoju Rozumu jako władzy niejako autonomicznej, który w końcu dystansuje i podporządkowuje sobie Naturę. Dzisiejszy czytelnik lwią część książki przyjmuje jako oczywistość, co najlepiej dowodzi daru przewidywania autora...
Awanturnicza akcja przedstawia ziemską misję, która przybywa w pobliże zamieszkanej przez istoty rozumne planety w celu nawiązania kontaktu. Chociaż ludziom udaje się pokonać własną śmierć, pokonać – dzięki niezwykłej fizyce „czarnych dziur” – barierę czasu, zyskać potęgę pozwalającą niszczyć ciała niebieskie, to jednak wciąż prawdziwy kłopot sprawia im pokonanie bariery Inności i porozumienie z obcą formą życia.
Co niesie ze sobą tajemniczy sygnał z kosmosu, który uczeni ochrzcili mianem "Głosu Pana"? Czy przypadkiem odkryta neutrinowa transmisja jest dobroczynnym przesłaniem od naszych starszych braci w rozumie? Czy też zawiera śmiertelnie niebezpieczny przepis na broń masowego rażenia? Próby rozwiązania tej zagadki, podejmowane przez najtęższe umysły epoki, stanowią równocześnie poszukiwanie granic ludzkiego poznania.
Wielcy konstruktorzy Trurl i Klapaucjusz rywalizują ze sobą, tworząc inne roboty, cywilizacje a nawet całe światy. Potrafią wszystko, lecz to i tak bardzo niewiele. Na siłę uszczęśliwiany przez nich kosmos zaskakująco przypomina ludzką rzeczywistość: spotkamy w nim tyranów, mieszkańców wierzących w przesądy, żądnych władzy krętaczy i naiwnych społecznych meliorystów. Gorzkie prawdy na temat ludzkiej natury Lem osłodził absurdalnym i wyrafinowanym humorem. Wydanie pełne (450 ...
Powieść, która zapoczątkowała nurt współczesnej polskiej literatury science fiction, została napisana na zamówienie oficyny "Czytelnik". Książka doskonale pokazuje drogę, jaką przeszedł w swojej twórczości autor "Solaris". Stworzeni w okresie socrealizmu, kiedy literatura obowiązkowo pokazywała lukrowane życie ludu pracującego miast i wsi, musieli "Astronauci" złożyć hołd panującej wówczas bezwzględnie doktrynie. Jednak na tle dydaktycznej produkcji literackiej, nieuniknione...
Proponowana przez Lema nowatorska koncepcja odbioru dzieła literackiego wyprzedza o dobre kilkanaście lat trendy interpretacyjne w postaci modnego obecnie pragmatyzmu Stanleya Fisha. Zgodnie z nią utwór literacki jest tylko projektem, zbiorem znaków kryjącym w sobie gamę możliwych odczytań i tak naprawdę zawdzięcza swoje istnienie aktywności odbiorców, która dopiero porządkuje go i powołuje do życia. Teoria dzieła literackiego stanowi jednak dla Lema jedynie punkt wyjścia do ...
Minibook zawiera artykuł Stanisława Lema pt. „Przyszłość otwarta na dobre i na złe”. Zagadnieniu „sztucznej inteligencji” poświęcono do dziś całe biblioteki. Podział stanowisk od siekiery dzieli wypowiedzi ekspertów i laików na obóz przekonanych, że AIda się zrealizować technicznie lub biotechnicznie, i na przeciwników, utrzymujących, że maszyny inteligencji ludzkiego typu nigdy nie osiągną. Ponieważ muszę być zwięzły, muszę być apodyktyczny – pisze Stanisław Lem....
Dawno, dawno temu, gdzieś za Cieśniną Andromedzką żyli sobie Palibaba-intelektryk, Królewna Elektrina i robot Automateusz... Audiobookowe wydanie jednej z najsłynniejszych książek Stanisława Lema! Bajki robotów po raz pierwszy ukazały się w 1964 roku. Od tego czasu nieustannie bawią i zadziwiają swą oryginalnością. Lem, jak sugeruje już sam tytuł, połączył w tej książce światy na pozór sobie obce: baśniową akcję przeniósł w kosmos, a księżniczki i czarodziejów zamienił na ...
Pierwsze wydanie najlepszych felietonów Stanisława Lema Planeta LEMa. Wszystkie ziemskie sprawy genialnego pisarza. Przenikliwie, krytycznie, ale jak zawsze z poczuciem humoru. Klasyk literatury fantastycznej, myśliciel, futurolog. Powieściopisarz, autor dyktand i w pewnym stopniu także rysownik. Kim jeszcze był Stanisław Lem? Ta książka dowodzi, że krakowski pisarz mistrzostwo osiągnął w jeszcze jednej dziedzinie – w pisaniu felietonów. Planeta LEMa to wybór najle...
W ostatniej ze swych podróży Ijon Tichy wyrusza na inspekcję Księżyca, zmienionego przez mocarstwa w gigantyczną zbrojownię i doświadczalny poligon. Dyżurny przedstawiciel ludzkości wraca na Ziemię z uszkodzonym mózgiem, a jednocześnie z ukrytą w nim informacją, na którą dybią wywiady całego świata. Sensacyjna, pełna nieoczekiwanych zwrotów akcji powieść kryje w sobie głęboko ironiczne przesłanie.
Poszerzone wydanie (600 stron!) rozmów na temat kosmosu, ludzkiej cywilizacji oraz duszy mieszkańca ziemskiego globu naszej ery. Pasjonująca opowieść o życiowej i artystycznej drodze Stanisława Lema, o jego miejscu w polskiej i światowej literaturze. Biblia dla wielbicieli twórczości autora "Solaris".
Rozmowy przypominały żeglugę po wodach burzliwych i słabo oznakowanych, wędrówkę w gąszczu zmiennych i zaskakujących nieraz tematów, między przeszłością a przyszłością, tym, co prywatne, i tym, co publiczne. Stanisław Lem wracał do własnej biografii, do lwowskiego dzieciństwa i do lat wojny przeżywanych pod dwiema okupacjami, do powojennych krakowskich początków i do zagranicznych podróży, zwłaszcza rosyjskich. Konfrontował też prognozy zawarte w "Summa Technologiae" i w inny...
