Umberto Eco

Umberto Eco – włoski pisarz, literaturoznawca, semiolog, felietonista, bibliofil, tłumacz, redaktor, wykładowca akademicki, teoretyk komunikacji i estetyki. Już za życia uznawany był za jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku oraz jednego z najwybitniejszych intelektualistów i humanistów. Przez wiele lat wymieniany był wśród murowanych kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Większość swojego życia poświęcił właśnie literaturze. Jest autorem wielu wielkich powieści („Baudolino”, „Wahadło Foucaulta”), prac naukowych, tekstów krytycznoliterackich i naukowych, a także zbiorów esejów poświęconych kondycji kultury, mediów i nauki. W 1954 roku obronił doktorat z filozofii na Uniwersytecie Turyńskim. Był profesorem wielu prestiżowych uczelni w tym: Uniwersytetu w Bolonii, Uniwersytetu we Florencji, Uniwersytetu Columbia oraz Harvardu. Otrzymał kilkadziesiąt tytułów doktora honoris causa. Wśród uczelni, które wyróżniły go tym tytułem były m.in. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Uniwersytet Łódzki oraz Uniwersytet w Belgradzie. Eco był zapalonym bibliofilem – w swoich dwóch posiadłościach zebrał blisko 50 tysięcy książek i albumów.

Umberto Eco – biografia

Umberto Eco urodził się w 1931 roku. Pochodził ze znajdującej się w Piemoncie Alessandrii. Wbrew oczekiwaniom ojca, który chciał by Umberto został prawnikiem, Eco rozpoczął studia na Uniwersytecie w Turynie na kierunkach humanistycznych, studiując filozofię i literaturę. Swoją pracę magisterską poświęcił naukom św. Tomasza z Akwinu. Po obronie dyplomu rozpoczął karierę akademicką. W tym czasie dorabiał jako redaktor działu kultury w Radiotelevisione Italiana – państwowej rozgłośni radiowej (RAI). Kilka lat później porzucił pracę w radiu na rzecz stanowiska redaktora działu reportażu i literatury faktu w wydawnictwie Bompiani. Zmarł 19 lutego 2016 roku. Pisarz chorował na raka trzustki. Jego ciało zostało pochowane w Zamku Sforzów w Mediolanie.

Imię róży

Książką, która przyniosła Eco największy rozgłos była wydana w 1980 roku powieść „Imię róży”. Co warto podkreślić, „Imię róży” to również debiutancka powieść Umberto Eco. Do tej pory pisarz wydawał głównie książki naukowe i eseje, był znany i szanowany w środowisku akademickim. Dopiero jednak po sukcesie książki, jego sława rozeszła się na cały świat. „Imię róży” to intrygująca, trzymająca w napięciu jak najlepszy kryminał, powieść osadzona w XIV-wiecznym klasztorze znajdującym się w anonimowym włoskim opactwie. Głównymi bohaterami są angielski franciszkanin Wilhelm z Baskerville i jego uczeń Adso – młody austriacki nowicjusz. Akcja powieści rozgrywa się w ciągu jednego tygodnia. „Imię róży” to książka napisana w formie kroniki, spisanej przez świadka wydarzeń – Adsona. Pierwsze polskie wydanie, w tłumaczeniu Adama Szymanowskiego, ukazało się nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego w 1987 roku. Książka stała się światowym bestsellerem, a jej sprzedaż i popularność znacznie przerosły oczekiwania wydawcy i samego autora. Dziś „Imię róży” uznawane jest za jedno z najważniejszych dzieł literatury XX wieku.

Już sześć lat po premierze książki, „Imię róży” doczekało się ekranizacji w reżyserii Jean-Jacques’a Annauda. W roli głównej wystąpił Sean Connery. Film otrzymał wiele prestiżowych nagród, w tym dwie statuetki BAFTA, Cezara oraz cztery nagrody David di Donatello.

Książkę „Imię róży” w formie ebooka, audiobooka i papierowej możecie kupić w księgarni internetowej Woblink.

Pozostałe powieści Umberto Eco

Sukces „Imienia róży” spowodował, że Eco zaczął myśleć poważnie o napisaniu kolejnej powieści. W 1988 roku, a zatem osiem lat po jego debiutanckiej książce, ukazało się „Wahadło Foucaulta”. Tytuł odnosi się do wahadła skonstruowanego przez Jeana Bernarda Léona Foucaulta, wybitnego francuskiego fizyka. Słynne wahadło zostało zaprezentowane w 1851 roku w Paryżu, by unaocznić zmiany w płaszczyźnie ruchu wahania. Miał to być niezbity dowód na istnienie ruchu obrotowego Ziemi. Bohaterami książki są trzej mediolańczycy, którzy myślą nad planem przejęcia władzy nad światem. Ich inspiracją są tajne stowarzyszenia – głównie templariusze i różokrzyżowcy. Poszerzanie wiedzy o liczne teorie spiskowe prowadzi bohaterów do niechybnej obsesji. W pewnym momencie mężczyźni przestają rozróżniać co jest prawdą, a co fikcją. To zaś prowadzi do tragicznych wydarzeń.

W 1994 roku ukazała się trzecia powieść Eco pt. „Wyspa dnia poprzedniego”. Jak pisarz zdążył już przyzwyczaić swoich czytelników, tak i tu łączy w powieści dyskurs filozoficzny z przygodową fabułą. Tym razem na podstawie notatek jednego z bohaterów, nawiązując do takich arcydzieł, jak „Podróże Guliwera” czy „Kandyd”, Eco snuje opowieść o baroku i przedstawia niecodzienny obraz historii Europy tamtego okresu.

Wchodząc w XXI wiek, Eco wydał „Baudolino”. Książka, która ukazała się w 2000 roku, to kolejny zwrot autora w stronę średniowiecza. Głównym bohaterem książki jest tytułowy Baudolino, młodzieniec o niebywałej wyobraźni, bardzo błyskotliwy i zaradny. Pewnego dnia przyprowadza do domu zbłąkanego rycerza, którym okazuje się być cesarz Fryderyk I Barbarossa. Dzięki charyzmie i erudycji, chłopiec zyskuje przychylność władcy i trafia na dwór cesarski. Tam staje w ogniu wydarzeń, które zmieniły losy Europy. Fabuła „Baudolino” rozpoczyna się w 1204 roku, w trakcie IV wyprawy krzyżowej.

W 2004 roku swoją premierę miała piąta powieść Umberto Eco pt. „Tajemniczy płomień królowej Loany”. Jej fabuła osnuta jest wokół Giambattisty Bodoniego zwanego Yambo. Mężczyzna prowadzi sklep z drogocennymi woluminami i książkami. Pewnego dnia w wyniku udaru mózgu traci pamięć dotyczącą własnej przeszłości, ale zachowuje pamięć o historii i dziedzictwie kulturowym. Żeby spróbować odzyskać wspomnienia z własnego życia wraca do Solary, miasteczka, gdzie spędził większośc życia. Na miejscu przegląda książki, komiksy, gazety, odsłuchuje stare płyty gramofonowe, sięga po pamiątki i zeszyty z dzieciństwa. W książce aż roi się od nawiązań do kultury – głównie literatury, muzyki, ale też komiksu.

Na kolejną książkę Umberto Eco przyszło czytelnikom czekać blisko sześć lat. Warto było jednak uzbroić się w cierpliwość. Wydany w 2010 roku „Cmentarz w Pradze” to powrót pisarza do literatury z pogranicza gatunków – mamy tu bowiem do czynienia z elementami kryminału, powieści historycznej, literatury sensacyjnej, a nawet grozy. Bohaterem książki jest Simonini, antysemita, który osiągnął mistrzostwo w fałszowaniu dokumentów. Jego klientami są zarówno osoby prywatne, jak i ludzie działający na zlecenie rządu i tajnych służb. Jednym ze zleceń Simoniniego, jest podrobienie dokumentu, mającego potwierdzić spotkanie Żydów na jednym z praskich cmentarzy. Rzekomo Żydzi mieli wówczas ustalić plan przejęcia władzy nad światem. W „Cmentarzu w Pradze” pojawiają się liczne nawiązania do kabały, jednym z charakterystycznych motywów, jest obecność legendy o Golemie. W książce pojawia się też wiele postaci historycznych m.in. Zygmund Freud, Aleksander Dumas czy Maurice Joly.

Ostatnią powieścią Umberto Eco, wydaną niespełna rok przed jego śmiercią, jest „Temat na pierwszą stronę”. Tym razem nie dając żadnych złudzeń, autor całkowicie bawi się formą – w książce można doszukać się elementów political fiction, thrillera, kryminału, romansu, groteski – dlatego bardzo ciężko zakwalifikować ją gatunkowo. Śledzimy losy Pana Colonna, podrzędnego dziennikarza, człowieka pozbawionego ambicji, właściwości, bez żadnych sukcesów. Pewnego dnia tajemniczy Pan Simei składa mu propozycję – Colonna ma być świadkiem przygotowań do publikacji pierwszego numeru powstającego dziennika, a następnie opisać je w książce, która ma stać się bestsellerem. Jego relacja nie musi być zgodna z tym, jak faktycznie wyglądały narodziny dziennika. Colonna szybko orientuje się, że to jeden wielki blef, podejmuje się jednak zadania i śledzi poczynania zleceniodawców.

Powieści „Imię róży”, „Temat na pierwszą stronę”, „Baudolino”, „Wahadło Foucaulta”, „Wyspa dnia poprzedniego”, „Cmentarz w Pradze” znajdziecie w formie ebooków w księgarni internetowej Woblink.

Książki naukowe i eseje Umberto Eco

Około naukowe książki Umberto Eco cieszyły i nadal cieszą się nie mniejszą popularnością aniżeli jego powieści. Do jego najważniejszych dzieł eseistycznych i eseistyczno-naukowych należą – „O bibliotece”, „Poszukiwanie języka doskonałego”, „Jak podróżować z łososiem”, „Migracje i nietolerancja” „Semiologia życia codziennego”, „O literaturze”, „W poszukiwaniu języka uniwersalnego”, „Teoria semiotyki”. Na osobną uwagę zasługują – „Szaleństwo katalogowania” oraz „Historia piękna” i „Historia brzydoty”.

„Szaleństwo katalogowania” to ukłon w stronę historii kultury zachodniej, w której od wieków można zauważyć zamiłowanie do tworzenia różnego rodzaju spisów, list i tytułowych katalogów. Umberto Eco przyglądając się całej historii cywilizacji zachodniej, aż po czasy mu współczesne, stara się opisać obsesję ludzi na punkcie systematyzowania i porządkowania różnych rzeczy, dzieł i zjawisk. „Historia piękna” i „Historia brzydoty” to zbiory esejów Eco poświęconych estetyce, w tym tytułowym – pięknie i brzydocie, różnym ich aspektom, zmieniającym się kanonom oraz obyczajom. Co warto podkreślić, wszystkie trzy wyróżnione książki są przepięknie wydane, posiadają setki reprodukcji dzieł oraz znakomitych fotografii.

Nagrody i wyróżnienia

Umberto Eco został wyróżniony wieloma prestiżowymi nagrodami i tytułami, zarówno w świecie nauki, jak i literatury i sztuki. Przez wiele lat uważany był za murowanego kandydata do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Eco był profesorem kilku prestiżowych uniwersytetów i otrzymał przeszło trzydzieści honorowych doktoratów – honoris causa. Wyróżniony był także nagrodami państwowymi. Otrzymał m.in. Order Zasługi Republiki Włoskiej, Złoty Medal Kultury i Sztuki, Order Narodowy Legii Honorowej, Order Sztuki i Literatury, Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.