Akcja powieści historycznej Józefa Ignacego Kraszewskiego „Banita” dzieje się w XVI wieku, w czasach Stefana Batorego, który odnosi sukcesy, walcząc z Rosją. Przeciwstawia się jednak wielkim rodom magnackim, odsuwając magnaterię od władzy. Ta formułuje opozycję, na czele której stoi ród Zborowskich.
Ostatnia powieść Marii Rodziewiczówny. Autorka powraca w niej do ukochanego Polesia i ciężkiej doli właścicieli zubożałych majątków ziemskich na terenach, na których widoczne są już wpływy społeczne panującego w pobliskiej Rosji nowego ustroju – bolszewizmu. Bohaterowie: wesoła i pracowita Ida oraz jej bliscy prowadzą trudną, codzienną walkę o przetrwanie podupadających gospodarstw i zachowanie tradycyjnych polskich wartości i kultury. Borykając się z trudnościami ekonomiczn...