„Kruszenie odmieńca” Zenona Celegrata to losy siedemnastoletniego Marka Kubackiego, który przez przypadek stał się ofiarą dawnych metod stosowanych przez służby specjalne PRL. Zaczęło się od miejsca jego pracy, w wagonowni PKP, gdzie na plakacie upodobnił się do Stalina, domalowując charakterystyczne dla tej postaci akcenty. Marek zostaje tajnym informatorem UB, a potem SB. Razem z kolegą Jankiem Wartkim postanawiają uciec na Zachód, ale kiedy współtowarzysza podróży dopada ...
Sierżant Marek Kabacki, radzista w Ludowym Wojsku Polskim, zostaje wysłany do Sajgonu wraz z polską delegacją, jako część Międzynarodowej Komisji Kontroli i Nadzoru w Indochinach. Kabacki jest człowiekiem poruszającym się na granicy rezygnacji. Gnębią go współpraca z PRL-owskim służbami, tocząca się wbrew jego woli, nieszczęśliwe małżeństwo i coraz większa niechęć do socjalizmu. Te nastroje szybko zostają zauważone przez działających w Wietnamie Południowym agentów amerykańsk...
