Literatura faktu

14 lutego 1989 roku, w dzień świętego Walentego, do Salmana Rushdiego zadzwoniła dziennikarka BBC z wiadomością, że autor został „skazany na śmierć” przez ajatollaha Chomejniego. Po raz pierwszy usłyszał wtedy słowo fatwa. Jego przewina? Napisał powieść pod tytułem Szatańskie wersety, której zarzucano, że jest  „przeciwko islamowi, Prorokowi i Koranowi”. Tak się zaczyna ta niesamowita historia o pisarzu zmuszonym do ukrywania się, przenoszenia z jednego domu do drugiego, wiec...

Zanim ginekologia stała się tym, co znamy dziś, trwał horror. Lekarze, czy jak ich nazywano „rzeźnicy”, prześcigali się, kto szybciej wytnie macicę, odbierze poród kleszczami czy usunie torbiel. Z biegiem czasu okazało się, że wzbudzające zachwyt operacje chirurgiczne i sprawne posługiwanie się skalpelem bardziej służyły sławie ginekologów niż zdrowiu pacjentek, które zbyt często kończyły na cmentarzu. Gdy pojawiali się lekarze chcący ulżyć pacjentkom, stawali się tematem kp...

Stany Zjednoczone to kraj proroków. Jednym z nich był Joseph Smith, któremu pewnej nocy 1823 roku ukazał się anioł Moroni. Boży posłaniec opowiedział mu o świętym tekście, wyrytym na złotych płytach, który od wieków spoczywa ukryty pod kamieniem na pobliskim wzgórzu. Od tego zaczęła się historia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. 24 lipca 1984 roku zamordowane zostały kobieta i jej piętnastomiesięczna córeczka. Według policji zabójstwo mogło być następstwe...

Biografia jednego z najwybitniejszych polskich polityków XX wieku Roman Dmowski należał do najwybitniejszych postaci pierwszej polowy XX wieku, a jego zasługi dla odzyskania przez Polskę niepodległości w roku 1918 trudno przecenić. W odrodzonej Polsce przegrał rywalizację o władzę z Jozefem Piłsudskim, co sprawia, że dzisiaj w pamięci zbiorowej zajmuje mniej miejsca. Jest to jednak miejsce szczególne, podzielone bez reszty między obozy zwalczających się zawzięcie wielbicieli ...

Książka autorki zajmującej się m.in. problematyką gender, dowodząca, że kobiety odegrały ważną rolę w tworzeniu społeczeństwa komunistycznego. Na początku lat 50., w następstwie szybko postępującej stalinowskiej industrializacji, doszło do masowego zatrudniania kobiet na stanowiskach tradycyjnie uważanych za męskie. Ale już w 1956 roku, te same zajęcia ponownie zaczęto uważać za „sprzeczne z naturą kobiety” – wedle nowych przywódców państwa, funkcje rozrodcze kobiet uniemożli...

Na dwa tomy zebrane przez Mariusza Szczygła składa się sto najciekawszych, najlepszych i najgłośniejszych polskich reportaży opublikowanych pomiędzy 1901 a 2000 rokiem. Antologia powstała pod opieką rady programowej złożonej z wybitnych reporterów i literaturoznawców. Tworzą ją Hanna Krall, Małgorzata Szejnert, prof. Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Elżbieta Sawicka. Reportaż może być poczytną książką, wciągającą bez reszty literaturą faktu Udowadnia to Mariusz Szczygieł, przedst...

Opowiadam o ludziach, którzy musieli sprostać wyzwaniom wykraczającym poza jakikolwiek racjonalny horyzont. Sprowadzało się to do pytania: czy warto ryzykować życie własne i całej rodziny, aby ratować naukowe zbiory, książki akademickie, zasoby archiwalne i przedmioty sztuki? Nie było to pytanie abstrakcyjne. Codziennie ci ludzie w walce o kulturę i naukę nadstawiali swoje głowy, choć na początku okupacji nie wszyscy uświadamiali sobie zagrożenie. Głównymi bohaterami tej opow...

Pomysł napisania niniejszej autobiografii zawdzięczam inspiracji z zewnątrz. Początkowo miała to być bowiem autobiografia ściśle naukowa, napisana dla rocznika "Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój". Akceptowałem tę zaszczytną propozycję, ale gdy wgłębiłem się w dokumenty do takiej pracy - przede wszystkim w dzienniki, które pisałem przez wiele lat, oraz w moją korespondencję z różnymi osobami - stało się dla mnie jasne, że powinienem albo nic nie dodawać do tego,...

Na przełomie XIX i XX wieku były w Rosji dwa miejsca, do których ciągnęły pielgrzymki: Jasna Polana i Kronsztad. Dlaczego tłumy ludzi szły właśnie do Lwa Tołstoja i do ojca Jana Kronsztadzkiego? Znany pisarz i publicysta Pawieł Basiński, autor bestselleru Lew Tołstoj. Ucieczka z raju (za który otrzymał nagrodę Bolszaja Kniga) przedstawia historię wzajemnych relacji najznakomitszego wówczas pisarza i kapłana najbardziej ukochanego przez lud, którzy stali się zagorzałymi wrogam...

Tadeusz Woźniak ponad pięćdziesiąt lat temu pojawił się na naszych scenach, w radiu, telewizji, a chwilę później na winylowych płytach. Jego piosenki przetrwały w naszych głowach i sercach wszystkie te lata i ciągle mają się dobrze, czego najlepszym dowodem jest niesłabnąca popularność jego największego przeboju „Zegarmistrz światła”. Artysta opowiada Witoldowi Górce o swojej twórczości, postrzeganiu świata, rodzinie, przyjaciołach, muzykach, poetach, reżyserach teatralnych i...

W 2014 roku minęła 40. rocznica premiery „Potopu”. Przez te lata film Jerzego Hoffmana obejrzało prawie 30 milionów widzów. „Potop” zyskał miano supergiganta polskiego kina, a ukoronowaniem jego drogi było zdobycie nominacji do Oscara. Niebywała w polskiej kinematografii skala przedsięwzięcia, niezapomniane kreacje aktorskie, mistrzowskie zdjęcia Jerzego Wójcika, kunsztownie odtworzone realia epoki, a przede wszystkim historia Kmicica i Oleńki składają się na niesłabnące powo...

Idąc do kina, zakładamy, że wszyscy widzowie, którzy w czasie projekcji znajdą się w sali, obejrzą ten sam film. Że w tym samym stopniu poznają fabułę, szczegóły gry aktorskiej czy zamierzenie reżysera. Tymczasem wcale tak nie jest! Tyle mamy z filmu, ile w nim zauważymy. Ta niewielka książeczka jest opisem mojego pomysłu na to, jak z oglądania filmów – co wszyscy przecież uwielbiamy – uczynić narzędzie, które sprawi, że nasze życie stanie się lepsze, bogatsze, bardziej satys...

Książka przygotowana przez Władimira Zabrodina, historyka kina radzieckiego i badacza twórczości Siergieja Eisensteina, skomponowana została z tekstów Eisensteina odnoszących się do życia i twórczości Wsiewołoda Meyerholda oraz wybranych tekstów Meyerholda opatrzonych komentarzem Eisensteina. Ten swoisty kolaż przedstawia różne formy wypowiedzi Eisensteina i zawiera, jak twierdzi autor wyboru, „prawie wszystkie teksty Eisensteina o Meyerholdzie, jakie opublikowano w Rosji”. S...

Według sondaży Jurij Gagarin to jeden z największych bohaterów radzieckiej i rosyjskiej historii XX wieku. Tym bardziej zaskakuje, że przez tyle lat nikt nie pokusił się o napisanie szczerej, obiektywnej, prawdziwie współczesnej biografii pierwszego kosmonauty. „Jurij Gagarin" Lwa Daniłkina jest taką próbą "ostatecznej", na ile to możliwe, wypełniającej wszelkie luki życiorysu „czerwonego Ikara", najpełniejszej kroniki jego życia; próbą zrozumienia, czym jest mit Gagarina i c...

Niniejszy tom to zbiór tekstów dotychczas rozproszonych w międzywojennej i emigracyjnej prasie albo nigdy nie publikowanych. Tytuł pochodzi od żartobliwego życiorysu Sergiusza Piaseckiego, w którym autor tak siebie przedstawiał: "Umiem wiele pożytecznych rzeczy: żonglować, chodzić na rękach, ruszać uszami, językiem do nosa dostawać – z czego jestem strasznie dumny. Z mniej interesujących: szpiegować, uprawiać przemytnictwo i wiele innych, o których nie chcę z wrodzonej skromn...

Generał Władysław Anders wszedł do historii przede wszystkim jako twórca i dowódca Armii Polskiej w ZSRR oraz dowódca słynnego 2 Korpusu Polskiego, który walczył w krwawej bitwie o Monte Cassino. Ale fakty znane z podręczników i opracowań dotyczących II wojny światowej nie wystarczą. O życiu prywatnym generała, rodzinie, marzeniach, słabostkach, a także o walce o właściwą pamięć o nim opowiada w swej książce jego córka – Anna Maria Andres. Obok wielu ciekawostek i fotografii ...

„Nic, tylko noc i ciemność wokoło. […] Drapieżne chmury usiadły na masztach mego okrętu, wygięły w łuk jego stengi i wraz z nim pędzą na oślep przed siebie. Ciężarem swoim ku wodzie go chylą coraz bardziej, coraz silniej – już wodę chłepce burtami wprost z morza. Pod skrzydła swe podwinęły wichry szalone […] i niosą mnie huraganem na zatracenie. Przez wyorane bruzdy, parowy, doliny przerzucają mnie z jednego wału na drugi, ze spienionego wierzchołka w próżnię obłędem ziejącą”...

Nową, poprawioną i odcenzurowaną edycję "Utworów zebranych" Mirona Białoszewskiego rozpoczęliśmy od "Donosów rzeczywistości". Kolejnym tomem, którym Białoszewski zrobił krok ku odkonwencjonalizowaniu prozy, wprowadzając do niej czysty zapis, gdzie zaciera się granica między życiem a twórczością, są "Szumy, zlepy, ciągi". Materiały odnalezione i zgromadzone w znajdującym się w Holandii archiwum po Leszku Solińskim, a także rękopisy z Muzeum Literatury oraz rękopisy będące ...

Oto co na okladce pisze o tej książce Aleksander Kaczorowski „Kłaniam się, jestem pisarz Jaroslav Hašek z Pragi i prosiłbym o coś na obiad i gdybyście państwo mieli jakieś spodnie…” Na początku XX wieku pewien absolwent Akademii Handlowej w Pradze wybrał się na letnią wędrówkę po CK Monarchii. Po drodze machnął ręką na karierę w banku i postanowił zostać pisarzem. Żył wśród karpackich górali, chłopów i włóczęgów, i opisał ich w Pocztówkach…, wysłanych do praskich gazet. Tak n...

Życie Dawida Mitznera, amerykańskiego przedsiębiorcy, toczyło się w pięciu językach i na trzech kontynentach. Doświadczył on tego, co los żydowski w XX wieku miał najgorszego - i najbardziej budzącego nadzieję. Urodzony w ortodoksyjnej żydowskiej rodzinie w Warszawie, dorastał w niepodległej Polsce, dzieląc nadzieje i złudzenia jej żydowskich obywateli, aż w końcu znalazł swe miejsce w przedsiębiorstwie prowadzonym wspólnie z ojcem...

Biografia polityczna Andrzeja Struga to nie tylko opowieść o polityku, senatorze i działaczu społecznym. To również życiorys człowieka, w którego osobie zawierają się historia, idee i dylematy całego międzywojennego pokolenia ludzi podziemnych, legionistów, piłsudczyków, socjalistów demokratów, antysanatorów. To wreszcie portret silnej indywidualności: wolnomularza, kinowca, literata artysty, a także wiele wątków;wojenny, filmowy, tajnych misji i sekretnych organizacji....

Druga cześć reporterskiej trylogii zapoczątkowana przez bestsellerowe IGŁY „Polki, które nazwano zbrodniarkami”. Kto tak naprawdę jej nazwał? Julię Brystygier – współtwórczynię aparatu bezpieczeństwa PRL , znajomą Pabla Picassa, która w dorosłym życiu osobiście znęcała się nad Żołnierzami Wyklętymi, a na starość wspierała Kościół i była inwigilowana przez funkcjonariuszy departamentu założonego przez nią samą – nazwały zbrodniarką jej ofiary. Siostrę Zdzisława Marchwic...

Wspomnienia szefa komórki wywiadu w oddziale "Osa" - "Kosa-30" KG Kedywu AK i kompanii "Agat" (późniejszy Parasol).
Odpowiadał za rozpracowanie i przygotowanie zamachów na szczególnie szkodliwych funkcjonariuszy policji i administracji niemieckiej m.in. na Kutscherę, Koppego, Weffelsa i Krugera.