Jak doszło do sformułowania pojęcia ludobójstwa? Jaka była w tym rola Rafała Lemkina, polskiego prawnika żydowskiego pochodzenia? Jakich problemów przysparzało najpierw wprowadzanie terminu ludobójstwo do obiegu prawnego, a następnie karanie przez sądy winnych tej potwornej zbrodni? Jak wyglądała ewolucja idei i systemu penalizacji masowych zbrodni w XX i XXI wieku? W zebranych w niniejszym tomie polsko- i angielskojęzycznych tekstach odpowiedzi na te pytania poszukują prawni...
"Golgota narodów" to przejmujące wspomnienia młodego Polaka, który w maju 1940 roku, mając 15 lat, wpadł w ręce NKWD przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy rumuńskiej. Usiłował przedostać się do Francji, do formującego się tam Wojska Polskiego. Kolejne 7 lat spędził w różnych więzieniach i łagrach na terenie ZSRR. Najpierw jako nieletni w koloniach karnych, później w straszliwych obozach pracy niewolniczej. Jego gehennę zakończyła udana ucieczka z Workuty – rzecz pows...
Opowieść Alicji Kuleckiej o powstaniu styczniowym porządkują dwa najważniejsze wątki: rekonstrukcja polityki rosyjskiej wobec ziem polskich w latach 1860-1864 oraz przedstawienie założeń i faktycznej działalności przedstawicieli polskiego ruchu niepodległościowego, w tym przede wszystkim kolejnych ekip Rządu Narodowego z lat 1863-1864. Oprócz tego w książce zostały poruszone takie zagadnienia, jak na przykład koleje walk i potyczek powstańczych, międzynarodowy kontekst powsta...
Pomysł napisania książki o liderach podziemia „Solidarności” pojawił się pod koniec 2018 roku podczas spotkania w Gdańsku, na którym byli obecni najważniejsi przedstawiciele związku: Krzysztof Pusz (gospodarz spotkania), Bogdan Borusewicz, Zbigniew Bujak, Zbigniew Janas, Jan Lityński, Bogdan Lis, Adam Michnik, Lech Wałęsa i autor. Dyskusja na temat przemian, jakie nastąpiły w programie i sposobach działania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” po odejści...
Książka „ Żołnierz i dyplomata. Pamiętnik” jest pierwszym wydaniem znajdującego się w zbiorach rodzinnych pamiętnika Jerzego Potockiego, pułkownika WP, ziemianina, senatora II RP i dyplomaty. Pozostawił on po sobie barwne wspomnienia będące bogatym, pełnym faktów historycznych, barwnych opisów i anegdot, komentarzem do czasów walk o wolność Polski i starań o jej utrzymanie. Autor z racji pełnionych w dyplomacji polskiej II RP funkcji charakteryzuje polskie stosunki w czasac...
"Rozpoczęte w 1905 roku przez dyrektora warszawskiego Archiwum Głównego Akt Dawnych Teodora Wierzbowskiego wydanie sumariusza dokumentów wpisanych do ksiąg Metryki Koronnej, znanego dziś powszechnie pod skróconym tytułem Matricularum Regni Poloniae Summaria, jest bardzo ważnym momentem w dziejach badań nad historią Polski w średniowieczu i czasach nowożytnych. Wynika to ze znaczenia uprzystępnionego szerszemu gronu badaczy źródła. Pod nazwą Metryki Koronnej kryją się bowiem k...
W obecnie obowiązującej terminologii polskiej za ścigacz (ang. fast boat) zwykło się uważać „mały, szybki okręt wojenny, wyposażony w urządzenia hydrolokacyjne do wykrywania oraz w urządzenia do zwalczania nieprzyjacielskich okrętów podwodnych na wodach przybrzeżnych”1. Według innej interpretacji, pojęcie ścigacza rozciąga się też na małe okręty o uzbrojeniu artyleryjskim, służące do zwalczania kutrów torpedowych nieprzyjaciela (są to tzw. ścigacze artyleryjskie). Tu zaczyna ...
Prezentowany, jedenasty tom z serii Życie prywatne Polaków w XIX wieku, opatrzony podtytułem „Perspektywa stołu”, przenosi uwagę na kulturowe i społeczne kwestie spożywania i jedzenia. Stanowi próbę oglądu życia prywatnego i życia codziennego epoki przez pryzmat praktyk i nawyków żywieniowych oraz szeroko pojętej kultury jedzenia. Analiza życia prywatnego dziewiętnastowiecznych Polaków „z perspektywy stołu” – w kontekście kultury kulinarnej, rytuałów konsumpcyjnych oraz społe...
Na początek wieku XIX w Ameryce Południowej duży wpływ wywarł kryzys, który dotknął stare potęgi kolonialne – Portugalię i Hiszpanię. Wojny epoki napoleońskiej, które ogarnęły Europę, doprowadziły do upadku znaczenia tych dwóch państw, a idee wolności szerzone przez rewolucyjną Francję znalazły naśladowców w Nowym Świecie. Już w 1804 roku niepodległość, po ciężkich walkach z wojskami przysłanymi z metropolii, ogłosiła francuska kolonia Haiti. W latach 20. XIX wieku w Ameryce ...
„Czy średniowieczny duchowny mógł być jednocześnie mieszczaninem? Sprzeczność tego pytania jest tylko pozorna. Wynika ze stereotypowego przekonania o nieruchomej strukturze społeczeństwa średniowiecznego, sztywno podzielonego na ściśle odseparowane stany. Tymczasem problem ówczesnej przynależności społecznej nie jest wymysłem współczesnego historyka. Pytanie czy kapłan jest mieszczaninem zadawali już średniowieczni rajcy. Znalazło się ono w zestawie problemów prawno-ustrojowy...
Połączonymi siłami Wirgińczyków i Indian, maszerującymi na spotkanie Francuzów po dowództwem Jumonville’a, przewodził Tanaghrisson, co z pewnością nie dodawało powagi Waszyngtonowi w oczach jego podkomendnych. Wieczorem 27 maja, z powodu padającego od dłuższego czasu deszczu, chorąży Jumonville zatrzymał swój oddział i postanowił spędzić noc pod nawisem skalnym. Francuzi nie wystawili nawet wart. Byli parlamentariuszami i ufali, że nie grozi im żadne niebezpieczeństwo. Rozp...
Trzy pasjonujące, mistrzowskie biografie historyczne - teraz w pakiecie! KATARZYNA WIELKA Bezwzględna despotka i przyjaciółka filozofów, przebiegła w polityce i rozmiłowana w sztuce. Zwycięska cesarzowa i nienasycona kochanka. Semiramida i Messalina Północy. Caryca Rosji Katarzyna II zwana Wielką przez ponad 34 lata (1762-1796) rządzi twardą ręką, krwawo tłumi bunty, prowadzi zręczne gry polityczne i zwycięskie wojny. Unicestwienie potęgi tureckiej, przyłączenie Krymu, rozbi...
W 1273 roku Leszek Czarny, książę sieradzki i łęczycki, nadał Wolborzowi przywileje, m.in. umożliwił biskupom osadzenie miasta na prawie niemieckim oraz zezwolił na posiadanie własnych sądów. W roku 2023 obchodzona jest 750. rocznica uzyskania przez Wolbórz praw miejskich, a trwałą pamiątką tych ważnych wydarzeń jest niniejszy tom prac naukowych, powstały z inicjatywy włodarzy tej miejscowości i społeczników, którzy z miłością pielęgnują pamięć o przeszłości swojej „małej oj...
Ziemia augustowska, suwalska, sejneńska i grodzieńska, tygiel kultur i narodów, zaniedbana, nieznana… Stanisław Dzikowski (1884-1951), polski dziennikarz i powieściopisarz, w opublikowanym w Tygodniku Ilustrowanym z 1913 r., cyklu felietonów, nazwał te tereny „Smutną ziemią”. W felietonach ukazał różnorodność narodowościową tych ziem i narastające waśnie religijne, narodowościowe i obyczajowe. O tych terenach pisano dużo już w XIX wieku. Jednak były to raczej doniesienia pras...
Sententia Minuciorum, czyli Tabula Polcevera daje wgląd w postępowanie przed rzymskimi arbitrami. Nie jest ona tylko orzeczeniem dwóch urzędników, ale dokumentem zawierającym także opis czynności prawnych i rzeczywistych działań podjętych przez nich w Ligurii. Arbitrzy zajmowali się konfliktem między mieszkańcami Genui a castellum Witurejczyków Langensów/Langatów oraz szczepami zamieszkującymi sąsiadujące tereny o korzystanie z ager publicus. Inskrypcja pozwala również poznać...
Książeczka „Kaszuby giną” omawia nie tylko wielką własność ziemską na Kaszubach, ale co ciekawe, sporo miejsca zajmuje tu charakterystyczna dla tego regionu drobna szlachta kaszubska. Względem tej grupy społecznej Kościński zamieścił kilka bardzo trafnych spostrzeżeń, które bardzo szybko zostały podchwycone przez innych publicystów. Za najciekawszą można uznać tę o świadomości współczesnych mu kaszubskich panków, gdzie czytamy: „O tradycjach narodowych a choćby i szlacheckich...
Niesprawiedliwość. Tym słowem najlepiej można określić sytuację społeczności sprzymierzonych z Rzymem w okresie poprzedzającym wybuch bellum sociale. Ludność ta wspierała Republikę we wszystkich kampanii wojennych, dzieliła z Rzymianami trudy najazdów oraz powstań, lojalnie wykonując przy tym nakładane w coraz większych ilościach obciążenia finansowe. Za wyrzeczenia te nie było jednak żadnej nagrody. Nie może więc dziwić fakt, że będąc w tak niekorzystnej sytuacji socii domag...
Legnica 1945 to publikacja ukazująca upadek pewnego mitu i koniec nadziei niemieckich mieszkańców Dolnego Śląska, i tym samym Legnicy, na powstrzymanie sowieckiej nawały na linii Odry. Autorzy, specjalizujący się w militarnych dziejach tej części Polski prezentują praktycznie nieznane lub mało znane fakty oraz wydarzenia ze stycznia i lutego 1945 roku, do jakich doszło w rejonie Malczyc, Prochowic oraz Legnicy. Książka powstała na podstawie dostępnej literatury, wspomnień or...
Upowszechnienie dziejów wojennych państwa wymaga popularyzacji w różnym zakresie i na wielu poziomach. W polskiej historiografii niezwykle rzadko podejmowano dotąd próby opracowania dziejów wojen oraz wojskowości w ujęciu historyczno-turystycznym. Prezentowana publikacja jest pozycją łączącą w sobie wyniki badań historycznych z przystępną formą przekazu. Całości przyświeca cel promowania wiedzy historycznej, jak również walorów turystycznych regionu, w tym przypadku Poznania ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.