Miesięcznik ZNAK w sam raz na majówkęTęsknota za offlinem Amerykańska psycholożka Susan Pinker opisywała w książce „Efekt wioski” małą miejscowość na Sardynii, której mieszkańcy dożywają nawet 100 lat. Jednym z wyjaśnień jest to, że łączy ich sieć pozytywnych relacji: z sąsiadem, sprzedawcą czy listonoszem. Te codzienne small talki o błahych sprawach zachęcają do wyjścia z domu, wzmacniają dobre samopoczucie, a ostatecznie przyczyniają się do zdrowia i długiego życia.&nb...

Temat Miesiąca: Aubrey de Grey - Możemy zatrzymać śmierć. Narodziła się już osoba, kóra dożyje kilkuset lat. Czy teoria o żyicu bez starości naprawdę się sprawdzi? | Ryszard Horowitz: Nie umiem opowiadać o swoich doświadczeniach, ale cudze historie mnie fascynują. | Pedofilia w Kościele. Jakiej pomocy oczekują ofiary pedofilii od Kościoła? Czy znajdują ją w Kościele? | Zbigniew Herbert. Posyłam wieżę Eiffela. Niepublikowana korespondencja Herberta z Brzękowskim. | Fotoreporta...

Ustanawianie w Europie swobody przepływu towarów, usług, kapitału i osób odbywało się równocześnie ze wznoszeniem barier na zewnętrznych granicach wspólnoty. Trwający wciąż dramat uchodźców pokazał, że zamknięcie to dokonało się nie tylko w wymiarze politycznym, ale również etycznym – zakwestionowane zostało prawo Innego do uczestnictwa w naszym świecie, do bycia w nim gościnnie podjętym. W jaki sposób oswajać się z obcością? Co kryje się w pojęciu gościnności? Dlaczego ch...

W poszukiwaniu piękna Albrecht Dürer pisał: „Czym jest piękno, tego nie wiem”. Czy dzięki nauce wiemy więcej na temat piękna niż nasi przodkowie? Z jednej strony dajemy sobie prawo do suwerennego decydowania, co jest piękne, z drugiej odkrywamy, że o tym, co za takie uznamy, w dużej mierze decyduje budowa naszego mózgu. Jakie miejsce zajmuje dziś w kulturze i życiu społecznym kategoria piękna? Co ono dla nas oznacza? Czy nadal istotne są talent i kryteria pozwalające odr...

Nie ma nas bez was Europa nie posiada jednej duszy. Jest mieszaniną, efektem wzajemnego splątania wielu odmiennych historii. Żadna z narodowych tożsamości Starego Kontynentu, oddziaływujących na siebie przez wieki, nie pozostała w postaci czystej, każda za to dzieli coś z inną, także pozaeuropejską. Polacy nie byliby tym, kim są, bez Niemców, a ci z kolei bez Francuzów i Włochów… To właśnie świadomość wzajemnego przenikania się i szacunek dla racji dzielonych najbardziej psu...

Choroba mózgu czy słabość charakteru? Mózg może się uzależnić od wszystkiego – nie tylko od narkotyków, ale także od wykonywania określonych czynności. Wśród naukowców trwają dyskusje na temat przyczyn uzależnień, a również właściwych sposobów ich leczenia i odpowiednich rozwiązań prawnych. Dlaczego osoby, które w młodym wieku doświadczyły traumy, są bardziej narażone na popadnięcie w nałóg? Co to znaczy, że uzależnienie jest chorobą mózgu? Jak coraz powszechniejsze uzależn...

"Jak zyskać uważność? „Każdy z nas zupełnie dosłownie wybiera – poprzez to, na co zwraca uwagę – wszechświat, jaki w swoim mniemaniu zamieszkuje” – pisał William James. Uważność, łącząca działanie serca i umysłu, jest postawą etyczną, która pozwala przekroczyć perspektywę „ja”, uczy współczucia i pokory. Stanowi drogę powrotu do świata: ku temu, co się dzieje teraz, by otwarcie i bez zbędnego wartościowania cieszyć się następującymi po sobie chwilami. Jak wyciszyć swoje „ja...

Szczęście – to skomplikowane W filozoficznym bestsellerze czasów PRL-u (13 wydań do dziś), czyli książce O szczęściu, Władysław Tatarkiewicz wyróżnia cztery rozumienia szczęścia. Pierwsze, gdy mówimy o pomyślności, farcie, np. na loterii i w kartach. Drugie, gdy chodzi nam o szczególne przeżycie, euforię, stan intensywnej radości. Trzecie, gdy jak starożytnie pojmujemy je jako eudajmonię,posiadanie największej miary dóbr dostępnych człowiekowi. I czwarte wreszcie, które ...

"Kiedy nadejdzie przyszłość Futurologiczne wizje wynikają z marzenia o przekraczaniu granic. Jakie będą atrybuty człowieka technologicznego? Jaką rolę odegra natura w mieście przyszłości? Co przyniesie rzeczywistość rozszerzona? Gdzie szukać transcendencji? " 

"Pięć lat z Franciszkiem Kierunki działań, które dla Kościoła i świata wytyczył papież „z dalekiego kraju”, zyskały wielu sympatyków – także wśród niechrześcijan lub niewierzących. To jednak, co u wielu budzi entuzjazm, u innych wywołuje opór, niepokój lub wątpliwości. Postrzegając Franciszka – podobnie jak ks. Tomáš Halík – jako kontynuatora II Soboru Watykańskiego, zapoznaliśmy się też z argumentami formułowanymi przez osoby i środowiska, które do obecnego pontyfikatu podc...

Szacuje się, że co 20 min z powierzchni Ziemi znika jeden gatunek roślin lub zwierząt, często zanim jeszcze zdążyliśmy go poznać. Wymierają geny, gatunki oraz ekosystemy, a tym samym zanika bioróżnorodność, która odgrywa tak istotną rolę w utrzymaniu równowagi życia na zamieszkiwanej przez nas wszystkich planecie. Czy da się pogodzić postęp technologiczny z ochroną środowiska? W jakim stopniu nasze decyzje żywieniowe wpływają na zróżnicowanie gatunków? Jak docenić bioróżnoro...

Zniszczyć patriarchat w sobie Mimo że ostatnie 200 lat to czas emancypacji kobiet, mężczyźni wciąż dominują w życiu społecznym.Wystarczy spojrzeć na listy najbardziej wpływowych oraz najbogatszych osób w Polsce i na świecie. Dyskryminujące kobiety prawo i język ewoluują, lecz najtrudniej zmienić utrwalone od pokoleń myślowe schematy, poprzez które często nieświadomie pogłębiamy, a przynajmniej utrwalamy, płciowe nierówności. Ich przezwyciężenie w sobie stanowi kluczowe w...

Sztuka zachwytuPo ponad rocznym życiu z ograniczeniami spowodowanymi kolejnymi falami epidemii COVID-19 możemy w końcu śmielej powrócić do rzeczywistości i odświeżyć codzienne kontakty z bliskimi. Być może towarzyszą nam zmęczenie i niepokój, a może wręcz przeciwnie – ekscytacja i radość. Niezależnie od tego to dobry moment, byśmy spróbowali spojrzeć na otaczający nas świat i ludzi z większą niż dotychczas uważnością. Nie chodzi tu wcale o banał, ale o wyczulone doświadc...

Świat prosi o ratunek Jak pokazał raport opublikowany w „Nature Climate Change”, po porozumieniach paryskich roczna emisja CO₂ do atmosfery zamiast spadać – wzrastała. Tymczasem na osiągnięcie neutralności klimatycznej mamy coraz mniej czasu. Naukowcy z McGill University przekonują, że wzrost średniej globalnej temperatury może przekroczyć punkt krytyczny (1,5ºC) nie – jak dotąd sądzono – w połowie wieku, ale już w latach 2027–2042.  Mimo destrukcyjnych skutków dzia...

Książki Rebekki Solnit to lektury obowiązkowe: rezonujące z przeżywanym czasem i potrzebami czytelników. Nadzieja w mroku należała do najważniejszych tytułów ostatnich lat. Zarówno dodawała otuchy, jak i dostarczała przykładów, że drobne działania mogą zainicjować wielkie zmiany. Termin „panjaśnianie”, nazywający doświadczenia wielu kobiet bezpodstawnie pouczanych przez pewnych siebie mężczyzn, wszedł do codziennego języka. Zew włóczęgi sprawił, że piesze wędrówki zyskały pow...

Co nam dają algorytmy?Jeszcze do niedawna rzeczywistość zapośredniczona przez komputerowe algorytmy wydawała się scenariuszem rodem z science fiction. Dziś nie możemy się bez nich obejść: pozwalają czuć się zrozumianym, oferują rozrywkę i pomoc w robieniu zakupów czy sprzątaniu domu. Do rewolucyjnej przemiany doprowadziło upowszechnienie Internetu i mediów społecznościowych. Skrócił się dzięki temu dystans do źródeł wiedzy, rozwinęły się nasze możliwości p...

Filozofowie Doliny Krzemowej i przyszłość ludzkościCzy filozofia może zmieniać świat? Tak, zwłaszcza w połączeniu z wielkimi pieniędzmi. Ruch filozofów, zwanych longtermistami, szuka sposobów, by skutecznie rozwiązać globalne problemy. Nie tylko dzisiejsze, lecz przede wszystkim te, które nadejdą. Wspiera walkę z malarią, ale i badania nad pandemiami czy sztuczną inteligencją. Do jego sympatyków należą m.in. Elon Musk oraz Dustin Moskovitz, współtwórca Facebooka. Dzięki hojno...

Dobre życie w chaotycznym świecieStarożytny filozof Epikur twierdził, że świat nie ma żadnego całościowego sensu; jest przypadkową grą atomów, a śmierć stanowi ostateczny kres ludzkiego istnienia. Mimo to od nas zależy, czy przeżyjemy swoje życie dobrze. Aby tak się stało, Epikur zalecał szukanie przyjemności. Chodziło mu nie o wystawne uczty, lecz o zadowalanie się skromnymi wygodami, przyjaźnią, obserwowaniem natury. Przypadkowość świata sprawia, że samo nasze istnienie moż...

Michał Heller. Pytania o Boga i ateizm Dużo mówi się dziś o odejściach od wiary z powodu rozczarowania Kościołem. Jednakże przyczyny ateizmu tkwią często głębiej: w przekonaniu, że religijny obraz świata kierowanego przez Opatrzność jest już niewiarygodny. Że katechizmowy Pan Bóg nie przystaje ani do naukowego opisu rzeczywistości, ani do naszego doświadczenia zła i cierpienia w świecie. Ks. Michał Heller jest jednym z najważniejszych polskich autorów, którzy na pow...

Osiem lekcji na 800. numer Na przestrzeni blisko 80 lat miesięcznik „Znak" niewątpliwie ewoluował. Niezmienne pozostały jednak jego imponderabilia: przywiązanie do wolności i solidarności, poszukiwanie głębszej warstwy rzeczywistości, zamiłowanie do piękna i pasji życia. A także upodobanie do najwyższej klasy autorek i autorów: zapraszamy do lektury zarówno tych dzisiejszych, jak i tych z przeszłości, wyrażających prawdy zadziwiająco ponadczasowe. Wierzymy, że zebrane tu...

Historie, z których się składasz Po co nam podziały generacyjne? Jak działają skrypty międzypokoleniowe? Co zyskujemy dzięki stworzeniu drzewa genealogicznego?Podział na millenialsów, zetki i boomersów bywa użyteczny i poręczny. Stosuje się go w marketingu i reklamie, pomaga w badaniach opinii publicznej, analizach ekonomicznych czy zarządzaniu zasobami ludzkimi. Jak każda kategoryzacja jest jednak uproszczeniem, schematem i nie wyjaśnia w pełni dynamiki struktury społecznej....

Stwórz szałas na hałas Jak aranżować przestrzeń, aby doświadczyć w niej spokoju? Dlaczego boimy się milczenia? Do czego przyroda potrzebuje ciszy?Odpowiadają: Diego Ramírez Martín del Campo, Joanna Jurga, Mikołaj Golachowski i Marta Michalska. Choć umiejętność wewnętrznego wyciszenia jest niezwykle istotna, nie wpływa ona na zmniejszenie zanieczyszczenia hałasem w otaczającej nas przestrzeni. A to, niestety, bardzo duży problem systemowy, druga środowiskowa – obok smogu – naj...

Rzeczy, które kochamy Świat przedmiotów codziennego użytku tylko wydaje się martwy. Wchodząc z nimi w relacje, nasycamy je treścią naszego życia. Rzeczy prowadzą swe intymne, niedostrzegalne bytowanie. Mogą czynić życie prostszym lub je nadmiernie komplikować. Bywają kapsułami czasu i depozytami nostalgii.  Gdy patrzy się na ciągle aktualne wojenne obrazy z Ukrainy, rodzą się bolesne, coraz mniej teoretyczne pytania: co ze sobą zabrać, gdy się ucieka przed wojną? Gw...

Jak wzmacniać odporność psychicznąOdporność psychiczna to umiejętność powrotu do równowagi po trudnych doświadczeniach lub stresie. Przypomina tarczę obronną, która pozwala nam chronić się przed problemami. Składają się na nią poczucie wpływu, zdolność do działania, właściwe podejście do wyzwań oraz pewność siebie. Nie jest ona czymś danym na zawsze, możemy ją kształtować i wzmacniać. Dbanie o nią jest absolutnie kluczowe, byśmy mogli dobrze funkcjonować w rzeczywistości pełn...