Miesięcznik ZNAK w nowej, kolorowej odsłonie! Czy zwierzęta domowe są z nami szczęśliwe? Pupile częściej niż kiedykolwiek zajmują centralną pozycję w naszym życiu, a swoją obecnością nie tylko zapewniają poczucie bliskości, ale też wpływają na codzienny rytm, często nadając mu zupełnie nową intensywność i nieznaną dotąd jakość. Obecnie ludzie nie tylko darzą swoje czworonogi ogromnym uczuciem – jak pisze Marta Alicja Trzeciak – ale też nadają im inną »rangę« w rodzinie”....

Katastrofa czasu Wybuch elektrowni jądrowej w Czarnobylu pozostaje jedną z największych katastrof przemysłowych XX w., która zmieniła polityczną mapę Europy. Po 30 latach czarnobylska strefa wykluczenia to miejsce bez człowieka, pomnik pamięci środkowoeuropejskiej, przemilczanej apokalipsy, przestrzeń, w której triumfuje natura. To miejsce, w którym nie tylko atom uległ rozpadowi, tam rozpadł się czas. Co wydarzyło się 26 kwietnia 1986 r.? Jak zachować pamięć o katastrofie ...

Na pytanie o przyszłość religii odpowiadają: przedstawiciele islamu – Tahar Ben Jelloun, Tariq Ramadan, teoretyk sekularyzmu, rabin Abraham Skórka, filozof Karol Tarnowski oraz przedstawiciele i przedstawicielki środowisk twórczych z Polski. Ponadto w numerze: rozmowa z Józefą Hennelową, dyskusja na temat pojęcia osoby, rozważania o kuratorstwie, ostatni odcinek Mitologii wielkiej płyty Wita Szostaka, rozmowa z Joanną Kos-Krauze, opowiadanie Mariusza Sieniewicza i wiele wię...

Wyobraź to sobieWyobraźnia pozwala kreować nieskończoną liczbę światów, które w przyszłości mogą się okazać rzeczywistością. To ona napędza nas do działania, pozwala myśleć twórczo i dążyć do zmiany. Dzięki niej jesteśmy otwarci na to, co nowe, potrafimy się bawić. Zyskujemy też piękno w postaci sztuki oraz szansę, by odpocząć od trudu codzienności.W obliczu wyzwań, takich jak kryzys klimatyczny, nierówności społeczne czy wojny, wyobraźnia staje się potężnym narzędziem do wal...

Wierzący homoseksualni Stosunek Kościoła do społeczności LGBT zmienia się. Dzieję się tak m.in. za sprawą pontyfikatu papieża Franciszka. Wypracowanie odpowiedniego stanowiska wobec osób homoseksualnych pozostaje jednym z najpoważniejszych wyzwań dla Kościoła. Czy Kościół jest miejscem dla wierzących osób homoseksualnych? Czy mogą one liczyć na wsparcie duszpasterzy? Jakie jest oficjalne stanowisko Kościoła wobec społeczności LGBT? Czy jej obecność we wspó...

Fascynacja i przerażenie Coraz częściej słyszymy o nieuchronnym nadejściu wojny i o podobieństwie naszych czasów do sytuacji w Europie z lat 30. XX w. Odrodzenie nacjonalizmów i nastrojów ksenofobicznych, kryzys instytucji międzynarodowych, mowa nienawiści i rosnąca przemoc sprzyjają budowaniu napięć i wyobrażeń o wojnie. Nie bez znaczenia są też fantazje o bohaterstwie i niewinne, zdawałoby się, zabawy, które mogą się nam wymknąć spod kontroli. Czy „przedmiotem wojny jes...

Wymiary przemocy Obecną sytuację na świecie można nazwać czasem przemocy. Świadczy o tym zapoczątkowana w 2017 r. akcja #MeToo, regularne doniesienia o strzelaninach w amerykańskich szkołach, a także język polskiej debaty publicznej. Coraz trudniej wskazać sytuacje, które nie są podszyte przemocą. Co nazywamy przemocą? Kiedy stała się ona codziennością? Jaki jest jej związek z religią? Dlaczego się nią fascynujemy? Kim są ofiary przemocy? Czym jest przemoc wirtualna? Na ...

Rok 1968 to symbol rewolucji seksualnej. Upowszechnienie się pigułki antykoncepcyjnej, krytyka tradycyjnego modelu rodziny, sukcesy feminizmu i emancypacja osób homoseksualnych odmieniły zachodnie społeczeństwa. W tym samym roku papież Paweł VI ogłosił encyklikę Humanae vitae, w której podtrzymał katolickie nauczanie o zakazie używania sztucznej antykoncepcji. Dokument ten stał się wyrazem oporu Kościoła wobec współczesnych przemian obyczajowych. 50 lat po tych wydarzeniach ...

Daj chłopaka, takiego chłopaka„Toksyczność, machismo, incele” – te określenia dobrze pokazują stan rozważań dotyczących współczesnej męskości. Męskość jest traktowana jako przywilej i zagrożenie, ale choć walka z patriarchatem rozpoczęta przez ruch feministyczny trwa, to dopiero od niedawna podnoszone są głosy, że jego ofiarą padają również sami mężczyźni. Bagatelizujemy doniesienia o znacznie większej liczbie przypadków samobójstw wśród mężczyzn, mało uwagi po...

Miesięcznik ZNAK w nowej, kolorowej odsłonie! Zajrzyj do środka i zobacz, jak zmieniliśmy się na latoPrawo do wytchnieniaChoć pragnienie oddechu i odpoczynku istniało zawsze, to „wczasy” są późnym wynalazkiem. W świecie przednowoczesnym nie było niczym zwyczajnym (ani możliwym) ruszanie się gdzieś daleko od domu tylko po to, by zaraz do niego wrócić. Forsowne górskie wędrówki albo sporty ekstremalne wydałyby się naszym przodkom chyba kolejnym obciążeniem, a nie formą wypoczyn...

PsychodelikiNadzieja dla duszy i umysłu? W ostatnich latach obserwujemy „psychodeliczny renesans” związany z wyraźną zmianą w podejściu do substancji psychoaktywnych, takich jak psylocybina, LSD czy MDMA. Nielegalne w wielu krajach i kojarzone z hipisowską kontrkulturą, stają się dziś ważnym narzędziem w psychiatrii. Terapia wspomagana MDMA uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych w leczeniu zespołu stresu pourazowego, psy...

Na naszych oczach dokonuje się technologiczna rewolucja. Świat cyfrowy nie tylko odpowiada na nasze potrzeby, ale kreując je, stwarza coś nowego – wraz z miejscami pracy, mediami, a także konfliktami politycznymi wychodzącymi poza przestrzeń czarnego ekranu. Sztuczna inteligencja, bohaterka licznych dzieł fikcji naukowej, jakkolwiek by się od nas różniła, jest naszą codziennością. O ile dzisiejsi 30-latkowie pamiętają świat sprzed AI, o tyle pokolenie...

Zarówno dzieci, jak i dorośli lubią przeglądać atlasy geograficzne – podróżować „palcem po mapie” oraz zapamiętywać nazwy dalekich gór, rzek i miast. Internet daje dziś dodatkowe fascynujące możliwości – nieznane nam wcześniej krainy możemy oglądać bądź z lotu ptaka, bądź z perspektywy ulicznego spacerowicza. Dawne mapy bywają zaś dziełami sztuki, przedmiotem pożądania kolekcjonerów. Pokazują stan wiedzy z danego czasu i to, co ich twórcy, polityczni mecenasi albo nawet cała ...

Etyka środowiska Rozwój nauki nie idzie, niestety, w parze ze wzrostem świadomości człowieka o zależnościach panujących w otaczającej go przyrodzie – otwiera raczej pole do ideologizacji i manipulacji. Dlatego właśnie tak pilne jest, by myśleć o świecie z coraz większą troską. Jeśli uświadomimy sobie, że jeden na pięć gatunków roślin zagrożony jest wymarciem, to pytanie: „Czy rośliny powinny mieć prawa?”, przestaje być nieuzasadnione. Tym bardziej że człowiek to przecież tyl...

Sąd nad sądem Spotkanie Piłata i Jezusa, ludzkiej sprawiedliwości i boskiego planu zbawienia, niesie ze sobą wielki potencjał symboliczny. Jego oddziaływanie wykracza poza wyłącznie religijne ramy. Przypomina, że religia może zapomnieć o etyce, a prawo wydać na śmierć niewinnego. Przestrzega przed zawężoną perspektywą – tak zapalczywą walką o sprawiedliwość tu i teraz, że zaczynamy rościć sobie prawo do osądu przekraczającego ludzkie możliwości. Zamiast bronić pokojowej koeg...

Dobrze się przywitać Podróż to w dużej mierze okazja do spotkania. Niezależnie od kierunku i celu wyjazdu, a także od tego, jak będzie myślał o sobie wyruszający w drogę – jako o turyście, uczestniku wycieczki, globtroterze, badaczu, reporterze, podróżniku, podróżnym – może się okazać, że inaczej będą go postrzegać mieszkańcy miejsc, do których dotrze. Kto jest dziś spadkobiercą zachodniego podróżnika rodem z powieści Juliusza Verne’a? Czy można mówić o tym, że człowiek...

"Zapisane w genach Naukowcy potrafią dziś już nie tylko „czytać”, ale i coraz lepiej „pisać” kod genetyczny. Nowa metoda edycji ludzkiego genomu (CRISPR) pewnie już wkrótce przyniesie Nagrodę Nobla jej twórczyniom, Emmanuelle Charpentier i Jennifer Doudnie. Tempa nabiera więc także – prowadzona od lat – filozoficzna debata o selekcji i ulepszaniu ludzkich zarodków. Pozwala nam ona pomyśleć o tym, co jesteśmy w stanie zrobić dla „dobrego startu” naszych dzieci oraz w jakim spo...

Rytuały Jak zwolnić i żyć uważniejAntropolog Dimitris Xygalatas nazywa rytuały „pozornie bezsensownymi czynnościami, które nadają życiu sens”. Rytuałami mogą być msza święta czy wieczerza wigilijna, ale także ceremonialne picie herbaty, codzienna medytacja, wspólne śpiewanie hymnu na stadionie piłkarskim albo zestaw gestów, które wykonuje słynny tenisista Rafael Nadal, gdy przed każdym serwisem w identycznej sekwencji dotyka kilka razy nosa i uszu. To powtarzalne cz...

W listopadowym numerze Miesięcznika ZNAKCieszyć się kruchością życia Przez wieki żyliśmy w kulturze, w której tematy przemijania i śmierci były postrzegane przez pryzmat chrześcijańskiej wyobraźni religijnej. Wizja życia po śmierci miała niemal powszechną siłę oddziaływania. Religia dostarczała też zbiorowych rytuałów, które pomagały radzić sobie z utratą bliskich i przeżywaniem żałoby.  Postępująca sekularyzacja mocno podważyła te wyobrażenia. Ni...

Najlepsze miejsce do życia Łatwo spotkać się z narzekaniem na polską przestrzeń: nieład architektoniczny, mnogość reklam, betonozę i patodeweloperkę. Nieco na przekór tym diagnozom chcemy skoncentrować się na udanych projektach. Przyglądamy się więc dziedzictwu polskiej architektury XX w., licznym modernistycznym i socrealistycznym budowlom, które zyskują dziś coraz większe uznanie. A także, wraz z architektami młodego pokolenia, patrzymy w przyszłość, szukając inspirują...

Pomysł na rodzicielską bliskość Współczesne nurty wychowawcze i terapeutyczne, odwołując się do coraz bogatszej wiedzy z zakresu psychologii i antropologii, kładą nacisk na potrzebę bliskości w rozwoju dziecka. Tymczasem cywilizacyjną normą stało się zwiększanie dystansu – nie tylko w sensie fizycznej odległości, ale również w wymiarze relacji np. między różnymi pokoleniami w rodzinie. W polskich warunkach bliskość zamiast włączać rodziców i dziecko w sieć silnych, wspierają...