Opis treści
Przewodnik ten to obszerne i szczegółowe kompendium wiedzy o Bieszczadach podane w przystępnej i przejrzystej formie. Rozdział Dlaczego w Bieszczady to wstępna charakterystyka tej grupy górskiej; pomaga zorientować się czego można spodziewać się po pobycie tutaj, a czego raczej tu nie znajdziemy. Rozdział O Bieszczadach ogólnie ujmuje bieszczadzkie sprawy niejako „z lotu ptaka” – opowiada czym są Bieszczady i jaka była ich historia. Głębszą wiedzę o regionie zawiera rozdział Bieszczadzkie tematy, gdzie w krótkich artykułach omówione są najciekawsze zagadnienia historii, geografii, przyrody, etnografii i socjologii Bieszczadów dawniej i dziś. Część szczegółowa przewodnika opisuje poszczególne pasma górskie. Są nimi: Wysoki Dział czyli pasmo Chryszczatej i Wołosania, pasmo graniczne od Łupkowa do Roztok Górnych, masyw Łopiennika i Falowej, pasmo graniczne od Roztok do Ustrzyk Górnych z Jasłem, Rabią Skałą i Wielką Rawką, Połonina Wetlińska, Połonina Caryńska, masyw Tarnicy i Halicza z pasmem granicznym aż po przeł. Użocką, Przedgórze Bieszczadzkie (Otryt i Żuków) oraz okolice bieszczadzkich zalewów: solińskiego i myczkowieckiego. Opisano zejścia z pasma granicznego na Słowację. Najobszerniejszą część przewodnika stanowi Słownik miejscowości zawierający szczegółowe informacje krajoznawcze o wszystkich miejscowościach na omawianym terenie, w tym także nieistniejących.
Spis treści
O TYM PRZEWODNIKU
Jak korzystać z przewodnika
Mapy
Uwagi do słownika miejscowości
Uwagi do opisów szlaków
Wysokości szczytów
DLACZEGO W BIESZCZADY
O BIESZCZADACH OGÓLNIE
Co to takiego – Bieszczady? Środowisko geograficzne
Hydrografia
Budowa geologiczna i morfologia
Surowce
Klimat
Roślinność
Fauna
Ochrona przyrody
Do socjalizmu i z powrotem. Zagadnienia społeczne i gospodarcze
Ludność
Gospodarka
Drogi
Długie, nieciekawe dzieje. Zarys historii
Bieszczadzka prehistoria
Pod władzą ruskich książąt i polskich królów
Dziewiętnastowieczne przemiany
Spór o duszę Rusina
W wirze wojen
Bieszczady ponownie zdobywane
Nowa epoka
BIESZCZADZKIE TEMATY
Na surowym korzeniu. Historia zasiedlenia Bieszczadów (X–XVIII w.)
Najkrwawsza karta dziejów. Pierwsza wojna światowa w Bieszczadach
Między starym a nowym. Wieś bieszczadzka w międzywojniu
Odblask odległych łun. Walki z Ukraińską Powstańczą Armią
Bieszczady – fenomen społeczny. Z dziejów powojennego osadnictwa
Dzieje słupów i słupków. Granice państwowe w Bieszczadach
Nazwy opowiadają o przeszłości. Bieszczadzka toponomastyka
Świat Łemków i Bojków. Zarys etnografii Bieszczadów
Pod kopułami cerkwi. Kościół prawosławny i greckokatolicki w Bieszczadach
Czas zaklęty w drewnie. Bieszczadzkie cerkwie
Gdy wycinają las. Gospodarka leśna w Bieszczadach
Jedzie bieszczadzka ciuchcia. Kolejki leśne w Bieszczadach
Wsie na dnie jeziora. O bieszczadzkich zbiornikach wodnych
Ekohistoria. Z dziejów bieszczadzkiej przyrody
Nie zadeptać połonin. Przyroda Bieszczadów i jej ochrona
Jak powstał Park
Osobliwości bieszczadzkiej przyrody
Ochrona przyrody Bieszczadów poza granicami BdPN
Niektóre zwierzęta Bieszczadów
Z siekierą w herbie. Z dziejów turystyki w Bieszczadach
W górach jest wszystko, co kocham... Jerzy Harasymowicz i inni poeci Bieszczadów
A. WYSOKI DZIAŁ
Osuwisko Zwezło
A1. Osiem godzin karpackiej puszczy. Komańcza – Chryszczata – Wołosań – Cisna
A1a. Po śladach dwóch wojen
A2. Przez łąki nad Turzańskiem. Rzepedź – Turzańsk – Suliła – Chryszczata
A3. Kamienie wśród lasu. Bystre – dolina Rabego – Chryszczata
B. PASMO GRANICZNE (CZĘŚĆ ZACHODNIA)
B1. Rzut oka do sąsiadów. Łupków – Wysoki Groń – Balnica
B1a. Przez Balnicę
B1b. Do Osadnego
B2. „Węgierską” granicą. Balnica – Czerenin – Stryb – Roztoki Górne
B3. W niedźwiedzim mateczniku. Żubracze – Hyrlata – Rosocha – Roztoki Górne
C. MASYWY ŁOPIENNIKA I FALOWEJ
C1. Śladem Wincentego Pola. Baligród – Durna – Łopiennik – Dołżyca
Inne trasy na grzbiet Łopiennika
C1a. Przez Woronikówkę na Berdo
C1b. Zejście do Jabłonek przez Łopieninkę
C2. Pielgrzymią ścieżką. Stężnica – Radziejowa – Tyskowa – Łopienka – Dołżyca
C3. Przez chaszcze Korbani. Bukowiec – Korbania – przeł. Hyrcza
C4. Dołżyca – Falowa – Jaworzec
D. PASMO GRANICZNE (CZĘŚĆ WSCHODNIA)
Park Narodowy „Połoniny”
D1. Gdzie już nie pasą się owce... Roztoki Górne – Okrąglik – Rabia Skała – Wetlina
D2. Połoniny mniej znane. Cisna – Jasło – Fereczata – Smerek
D2a. Przełęcz Przysłup – Jasło
D3. Dla prawdziwych mężczyzn. Wetlina – Rabia Skała – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne
D4. Łatwo, przyjemnie i z widokami. Wetlina – Dział – Mała Rawka – Przełęcz Wyżniańska
D5. Na cesarskim gościńcu. Wetlina – Dziurkowiec – Runina – Ruské – Roztoki Górne
D6. Na wschodniej rubieży Słowacji. Krzemieniec – Stužicka Rieka – Nová Sedlica
D7. Szybko do Novej Sedlicy. Czerteż – przełęcz pod Príkrym – Nová Sedlica
D8. Przez Dolinę Trzech Niewiast. Nová Sedlica – Miodowa Baba – Rabia Skała
E. POŁONINA WETLIŃSKA
Pasterstwo na Połoninie Wetlińskiej
Dolina Wetlinki
E1. Tam gdzie szałas na połoninie. Smerek – Połonina Wetlińska – Berehy Górne
Inne trasy na Połoninę Wetlińską
E2a. Ze Starego Sioła na Przełęcz Orłowicza
E2b. Zejście do Suchych Rzek
E2c. Z kempingu BPN do Tawerny
E2d. Z Przełęczy Wyżnej
E3. Pomiędzy Sanem a Wetlinką. Terka – Połoma – Bukowina – Przełęcz Orłowicza
E4. Dzikie pola Bieszczadów. Terka – Tworylne – Krywe – Zatwarnica
E5. Do zbójeckich stajni. Zatwarnica – Dwernik-Kamień – Nasiczne
F. POŁONINA CARYŃSKA
Jaskinie koło Nasicznego
F1. Połonina w stanie czystym. Berehy Górne – Połonina Caryńska – Ustrzyki Górne
F2. Nostalgiczne krajobrazy. Bereżki – przełęcz Przysłup – Caryńskie – Nasiczne
F3. Magury i połoniny. Dwernik – Magura Stuposiańska – Przysłup – Połonina Caryńska – Przełęcz Wyżniańska
G. MASYW TARNICY I BIESZCZADZKI WOREK
Ścieżki przyrodnicze
Tarnica
G1. Kwintesencja Bieszczadów. Ustrzyki Górne – Szeroki Wierch – Halicz – Przełęcz Bukowska – Wołosate
G2. Skalistą granią. Ustrzyki Górne – Wołosate – Bukowe Berdo – Pszczeliny
G3. Do narożnika Polski. Stuposiany – Muczne – Tarnawa – Bukowiec – Beniowa – Sianki
H. WSCHODNIE PRZEDGÓRZE BIESZCZADZKIE
Otryt
Żuków
Bieszczadzka nafta
H1. Pustkowia nad Soliną. Ustrzyki Dolne – Równia – Żuków – Stożek – Polana
H1a. Przez dolinę Paniszczówki
H2. Błądzenie po Otrycie. Polana – Hulskie – Otryt Górny – Dwernik
H2a. Z Lutowisk na Otryt
H3. Do groty w Rosolinie. Polana – Rosolin – Czarna Dolna
H4. Po żeberku bieszczadzkiego rusztu. Ustianowa – Żuków – Żłobek – Jaworniki – Czarna Górna
H5. Po krainie lipeckiej. Czarna Górna – Lipie – Michniowiec – Bystre – Jaworniki – Czarna Górna
J. OKOLICE BIESZCZADZKICH JEZIOR
Jezioro Solińskie
Jezioro Myczkowieckie
„Zęby Stalina”
J1. Bieszczadzkie kontrasty. Lesko – Czulnia – Zwierzyń – Myczków – Polańczyk
J1a. Przez Koziniec do Soliny
J2. Wzgórza nad jeziorem. Myczków – Wołkowyja – Bukowiec – Terka
SŁOWNIK MIEJSCOWOŚCI
Ważniejsze źrodła informacji historycznych
INFORMACJE PRAKTYCZNE
