Opis treści
„Karaimi, chociaż stanowili bardzo nieliczną grupę etniczno-religijną zamieszkałą na terenie dawnej Rzeczypospolitej, a także w Polsce międzywojennej, wzbudzali od dawna zainteresowanie nie tylko badaczy, ale i twórców kultury (por. choćby Meira Ezofowicza Elizy Orzeszkowej). Napisano też na ich temat wiele, ale są to przeważnie prace popularne lub przyczynkarskie, skażone często niesprawdzonymi informacjami o charakterze mitów. Brak natomiast było całościowego i w pełni naukowego ujęcia tematu. Wielka jest przeto zasługa dr. S. Gąsiorowskiego, że podjął się tego zadania mimo ogromnych trudności wynikających przede wszystkim z wielkiego rozproszenia materiału źródłowego oraz faktu, że Karaimi bywali często utożsamiani z Żydami, co znalazło odbicie także w źródłach. (…) Powstało obszerne dzieło stanowiące całościowe ujęcie dziejów Karaimów na Rusi i Litwie, a następnie w dawnej Rzeczypospolitej do końca XVIII w., w zakresie ich osadnictwa, gospodarki, statusu prawnego, relacji z innymi grupami religijnymi w państwie, organizacji wewnętrznej oraz niektórych elementów kultury. (…) Autor zebrał mozolnie rozproszone w źródłach, najczęściej jednostkowe informacje, zestawił je w sposób uporządkowany poddając krytycznej ocenie i na tej podstawie starał się o wyciągnięcie ogólniejszych wniosków, niekiedy odbiegających od obiegowych opinii i ustaleń poprzednich badaczy. Przy tym własne wnioski formułował również krytycznie zwracając uwagę na stwierdzenia niepewne. Powstała praca bardzo cenna i ze względu na bardzo bogatą faktografię, i na podbudowane naukowo uogólnienia”.
Z recenzji śp. prof. Jana M. Małeckiego
