Opis treści
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku większość polskich środowisk opiniotwórczych uznawała mniejszości narodowe za społeczności nierozerwalnie związane z Polską, ale wyróżniające się jedynie religią, folklorem czy językiem. Owa myśl sięgała tradycji I Rzeczypospolitej i jej narodu politycznego. Jednakże szczególnie na terenach Kresów Wschodnich postępował rozwój świadomości narodowej. W okresie międzywojennym państwo polskie musiało radzić sobie również ze wzrastającymi dążeniami narodowościowymi Niemców, którzy oczekiwali połączenia z ojczyzną. Polityka etniczna prowadzona była jednak w warunkach niepodległego państwa. Lata II wojny światowej diametralnie zmieniły kontekst prowadzenia polityki etnicznej. Z jednej strony mniejszość niemiecka stała się synonimem wroga, zaś większość przedstawicieli społeczności żydowskiej stała się ofiarą okupanta (Shoah). Po zakończeniu II wojny światowej w Europie w składzie narodowościowym Polski (znajdującej się w nowych granicach) zaszły znaczne zmiany. Dodatkowo był to okres migracji, zarówno dobrowolnych (powroty z wojny), jak i przymusowych (wymiany ludności i wysiedlenia). Dochodziło do stopniowej homogenizacji narodowościowej Polski, która stała się jednym z najbardziej jednolitych etnicznie państw świata.
Przedmiotem analizy niniejszej publikacji są koncepcje polityki etnicznej Rządu RP na Uchodźstwie w latach 1939-1947. Po dokonaniu przeglądu najistotniejszych pojęć
i zagadnień odnoszących się do polityki etnicznej, autor odpowiada m.in. na następujące pytania:
· Jakie koncepcje polityki etnicznej formułowano w Rządzie RP na Uchodźstwie w latach 1939-1947?
· W jakim stopniu koncepcje polityki etnicznej nawiązywały do założeń przedwojennej polityki etnicznej, w jakim zaś je rewidowały i ustanawiały nowe paradygmaty?
· W jakim zakresie były to koncepcje wykluczające się, w jakim – zbieżne co do celów i metod?
· Jakie determinanty w istotnym zakresie warunkowały powstawanie koncepcji polityki etnicznej?
· W jakiej mierze z koncepcji polityki etnicznej Rządu RP na Uchodźstwie czerpały doświadczenie komunistyczne władze powojennej Polski?
