Opis treści
Socjologowie polscy już od początku lat sześćdziesiątych XX wieku systematycznie podejmowali temat „żywej historii” – oddziaływania przeszłości na żyjące pokolenia. W ostatnich dekadach tematyka ta zyskała na znaczeniu, a w wielu krajach toczą się poważne, a często trudne i bolesne dyskusje o różnych sposobach reprezentowania zbiorowego doświadczenia. Prace przygotowane w ramach projektu badawczego „Współczesne społeczeństwo polskie wobec przeszłości” wnoszą do socjologicznej debaty propozycje teoretycznego ujęcia pamięci zbiorowej, podsumowania badań dawniejszych, nowe ustalenia empiryczne oraz wynikające z nich pytania i hipotezy.
Książka Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji prezentuje przemiany postaw Polaków wobec przeszłości obserwowane od końca PRL do 2004 roku, gdy Polska weszła do Unii .Europejskiej, a w życiu publicznym krystalizowała się idea budowy IV RP. Autor, socjolog, pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (1980–1995), CBOS (1985–1991), a od 1991 Instytutu Badania Opinii i Rynku Pentor Research International, analizuje „potoczną” pamięć zbiorową – postrzeganie i doświadczanie przeszłości przez „przeciętnych ludzi” niezajmujących się zawodowo historią. W swojej pracy wykorzystuje różnorodne materiały: badania socjologiczne, sondaże opinii publicznej, publikacje prasowe i wiele innych źródeł. W pierwszych rozdziałach skupia się na funkcjonowaniu pamięci zbiorowej w życiu codziennym. Pisze o tradycji rodzinnej, „utowarowieniu” przeszłości postępującym wraz z rozwojem gospodarki rynkowej oraz o ruchu rekonstrukcji historycznych – nowego typu działaniach społecznych zorientowanych na odtwarzanie wybranych fragmentów dziejów. Dalsze rozdziały dotyczą przemian kanonu tradycji narodowej, a także tematów, które po roku 1989 budziły wiele dyskusji i wywoływały silne emocje – postrzegania i oceny PRL oraz funkcjonowania w pamięci Polaków stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku.
Ta książka to rozważny głos w polskiej debacie o polityce historycznej. Wnosi też wiele do rozumienia procesów kształtowania się tożsamości zbiorowych.
