Pani Dalloway książka

Virginia Woolf

Virginia Woolf to jedna z czołowych modernistycznych angielskich pisarek i feministek, znana z wprowadzania w swoich utworach nowatorskich zabiegów narracyjnych oraz subtelnego zrywania z wymogami realizmu. Woolf była ważną postacią literackiego światka londyńskiego, a także członkinią grupy Bloomsbury. Był to krąg angielskich intelektualistów oraz artystów, który jako grupa działał od 1905 roku do początku II wojny światowej. Oprócz Virginii Woolf w jej skład wchodzili malarze – Vanessa Bell, Duncan Grant, Dora Carrington, Roger Fry, ekonomiści – John Maynard Keynes czy Leonard Woolf, mąż Virginii, pisarze – Vita Sackville-West, Edward Morgan Foester, Lytton Strachey, a także muzyk Saxon Sydney-Turner, psychoanalityk Adrian Stephen, publicysta Desmond Maccarthy oraz krytyk sztuki Clive Bell, a także Thoby Stephen. Bloomsbury powstało na kanwie nieformalnych spotkań towarzyskich jej członków, a z czasem stworzyło własną pracownię oraz wydawnictwo Hogart Press, które w 1917 roku założyli Virginia i Leonard Woolf. Grupa tworzyła bezpieczną przestrzeń dla wszystkich, którzy nie pasowali lub nie zgadzali się z wiktoriańskimi zasadami, czy to na gruncie religii, sztuki, czy seksualności. To w jej ramach powstało wiele dzieł Virginii Woolf. Jej najbardziej znanymi powieściami pozostają „Pani Dalloway”, „Do latarni morskiej” czy „Orlando”. Wśród esejów, które znacząco wpłynęły na rozwój ówczesnego feminizmu wymienić należy „Własny pokój” oraz „Trzy gwinee”.

Życiorys Viriginii Woolf

Adaline Virginia Stephen urodziła się 25 stycznia 1882 roku w Londynie, przy 22 Hyde Park Gate w dzielnicy Kensington. Jej rodzicami byli Julia Prinsep Duckworth z domu Jackson oraz sir Leslie Stephen, angielski pisarz, krytyk literacki, historyk, filozof oraz alpinista. Pobrali się oni po tym, jak każde z nich doświadczyło straty wcześniejszych partnerów. Dlatego też pod jednym dachem mieszkały dzieci z trzech małżeństw – trójka z małżeństwa Julii z Hubertem Duckworthem (George, Stella i Gerald), psychicznie chora Laura, córka Lesliego i Harriet Marion Thackeray, oraz czworo dzieci Lesliego i Julii – Vanessa, Thoby, Virginia oraz Adrian. Ich ojciec był znanym redaktorem, krytykiem oraz biografem, w związku z czym jego dzieci wzrastały w otoczeniu wpływowych osób z wiktoriańskiego światka, zwłaszcza literackiego. Nie gorzej usytuowana była matka Virginii – ta potomkini damy dworu Marii Antoniny wywodziła się z rodziny słynącej z urody, a jej członkinie były częstymi modelkami dla prerafaelickich artystów i pierwszych fotografów. Na rozwój Adaline Virginii niemały wpływ miała także ogromna biblioteka, w jaką wyposażony był dom przy 22 Hyde Park Gate, dzięki której kobieta szybko wchłonęła dzieła klasyczne oraz angielską literaturę. Jak jednak można przeczytać w pamiętnikach Virginii, a czego ślady znajdują się szczególnie mocno w „Do latarni morskiej”, ważnym wspomnieniem były dla niej rodzinne letnie wakacje spędzane w Saint Ives w Kornwalii. Woolfowie pojawiali się tam co roku aż do 1895 r.

Dość spokojne życie przerwała niespodziewana śmierć matki oraz przyrodniej siostry Virginii, Stelli, które to wydarzenia były przyczyną pierwszego z wielu załamań nerwowych Virginii. Kolejny cios spadł na nią w 1904 roku, gdy zmarł jej ojciec – Virginia podupadła na zdrowiu na tyle, że na niedługi czas znalazła się w zakładzie psychiatrycznym. Współczesna wiedza oraz badania pozwalają stwierdzić, że Virginia najprawdopodobniej cierpiała z powodu choroby afektywnej dwubiegunowej, która w dużej mierze wpływała na jej życie oraz twórczość.

Po śmierci rodziców Virginia, Vanessa i Adrian sprzedali rodzinny dom i kupili nowy w Bloomsbury. Tam poznali późniejszy trzon grupy Bloomsbury, Lyttona Strachey’a, Clive’a Bella Saxona Sydneya-Turnera, Duncana Granta i Leonarda Woolfa, którego Virginia poślubiła w roku 1912. Razem założyli wydawnictwo Hogarth Press w roku 1917, w ramach którego ukazała się przeważająca większość powieści Virginii Woolf. Małżeństwo to pozbawione było namiętności, nie można jednak odmówić Leonardowi troski o stan zdrowia żony. Wcześniejsze doświadczenia Virginii z mężczyznami – przede wszystkim molestowanie seksualne po śmierci matki przez przyrodniego brata George’a – nie napawały jej optymizmem w stosunku do płci przeciwnej. Małżeństwo było jednak dość zgodne i stanowiło dla Virginii pewną namiastkę stabilności.

Koniec roku 1940 przyniósł kolejne pogorszenie się stanu zdrowia Virginii i bardzo silny atak nerwowy, po którym pisarka czuła, że nie jest już w stanie się podnieść. Przyczyniły się do niej także okoliczności polityczne w ówczesnej Europie – Leonard, będący Żydem, wraz z żoną znaleźli się na czarnej liście Trzeciej Rzeszy. Zaostrzający się kryzys psychiczny spowodował, że Virginia nie zdecydowała się na wydanie gotowego już „Między aktami”, czuła się także ciężarem dla męża i siostry. Zostawiła dwa listy pożegnalne – dla Leonarda oraz dla Vanessy – po czym 28 marca 1941 roku napełniła kieszenie kamieniami i rzuciła się do rzeki Ouse, która płynęła w pobliżu domu Woolfów w Rodmell. Jej ciało znaleziono w rzece dopiero miesiąc później.

Twórczość literacka Virginii Woolf

Virginia Woolf zadebiutowała pisarsko w 1905 roku artykułem na temat domu rodziny Brontë Haworth w „Times Literary Supplement”. Jej pierwszą powieścią było „The Voyage Out”, wydane w 1915 roku w wydawnictwie jej przyrodniego brata Geralda – Gerald Duckworth and Company Ltd. Później większość jej dzieł ukazywało się nakładem Hogarth Press. Tam też ukazywały się pozycje autorstwa T. S. Eliota czy Jamesa Joyce’a, stanowiąc dla Woolfów stosunkowo stabilne źródło dochodów, którego wcześniej trochę im brakowało. Virginia wykonywała obowiązki redaktorki, równocześnie nie rezygnując z własnej twórczości. Kolejne książki – „Pokój Jakuba”, „Pani Dalloway”, „Fale”, „Do latarni morskiej” oraz „Orlando” – zostały dość dobrze przyjęte przez ówczesną krytykę. Obecnie uważa się Virginię Woolf za jedną z najwybitniejszych powieściopisarek XX wieku, a także jedną z czołowych przedstawicielek modernizmu. Jej esej „Własny pokój”, opublikowany w 1929 roku, do dziś uznaje się za jeden z kamieni milowych w historii literatury feministycznej. Jego podstawowe wezwania, by każda kobieta miała zapewnione wykształcenie oraz pracę, która umożliwia jej finansową niezależność, pozostają aktualne po dziś dzień.

„Pani Dalloway”

Charakterystyczne dla jej stylu przełamywanie realizmu oraz stosowanie specyficznej techniki narracyjnej, jaką jest strumień świadomości, odnaleźć można w zasadzie w każdej książce Virginii Woolf. Jedną z najpopularniejszych powieści pozostaje „Pani Dalloway”, wydana po raz pierwszy w 1925 roku. Opowiada ona fragment życia 51-letniej Klarysy Dalloway, która przygotowuje się właśnie do wieczornego przyjęcia. Porankiem przechadza się po Londynie, załatwiając sprawunki i rozmyślając o różnych sprawach – młodości spędzonej na wsi w Bourton czy decyzji co do wyboru swojego kandydata na męża. Został nim Ryszard Dalloway, pragmatyczny polityk, a nie tajemniczy Piotr Walsh. Ten ostatni właśnie tego dnia składa Klarysie wizytę po swoich powrocie z Indii. W ciągu dnia zarówno Klarysa, jak i Piotr spotykają wiele osób oraz doświadczają wielu różnych sytuacji, które wydają się w pewnym stopniu kumulować podczas wieczornego przyjęcia u Dalloway’ów. Wydarzenie to okazuje się sukcesem – pojawia się na nim nawet sam premier. Klarysa dowiaduje się o samobójstwie weterana I wojny światowej, Septimusa Warrena Smitha, który cierpiał na zespół stresu pourazowego. Na swój sposób podziwia jego decyzję i determinację. „Pani Dalloway” stanowi dość wyrafinowany językowo, pełny metafor obraz powojennego Londynu (całość rozgrywa się w czerwcu 1923 roku) oraz jego elity towarzyskiej. Jak na twórczość Virginii Woolf przeważa w nim ton raczej radosny, wręcz lekki i pełen dowcipu, a w ten słoneczny dzień w kwitnącym mieście bohaterowie w większości wydają się zadowoleni ze swojego życia.

„Do latarni morskiej”

Za jedną z najważniejszych książek autorstwa Virginii Woolf uznaje się wydane w 1927 roku „Do latarnii morskiej”. Autorka ponownie korzysta z techniki strumienia świadomości, opowiadając historię rodziny Ramsay’ów – rodziców oraz ośmiorga dzieci – spędzających wakacje na wyspie Skye w Szkocji w roku 1910. W powieści tej fabuła jeszcze bardziej niż w „Pani Dalloway” ustępuje pola rozważaniom, myślom i obserwacjom, które prowadzą poszczególni bohaterowie. Historia zamyka się na przestrzeni dziesięciu lat – w 1910 cała grupa planowała wyprawę żaglówką do pobliskiej latarnii morskiej. Dochodzi jednak do niej dopiero po wojnie, w roku 1920. W tym czasie zmarła pani Ramsay, jej syn Andrew zginął, a córka Prue zmarła przy porodzie. W 1910 roku pośród odwiedzających przebywających na wakacjach Ramsay’ów przyjaciół była także malarka Lily Briscoe, która rozpoczęła tworzenie portretu pani Ramsay z synem Jamesem. Udaje jej się go dokończyć w roku 1920, kiedy obecna wtedy na Skye grupa właśnie dociera do tytułowej latarnii morskiej. Pełna filozoficznych rozważań oraz retrospekcji powieść mierzy się z takimi tematami jak relacje między dorosłymi, strata czy dziecięce emocje.

„Fale”

Jedną z najbardziej eksperymentalnych i wyrafinowanych powieści Virginii Woolf stanowią „Fale”, wydane w roku 1931. Technika strumienia świadomości płynnie przechodzi tutaj w poezję oraz prozę, oddając rytm myśli oraz upływającego czasu, w którym funkcjonują główni bohaterowie. Fabuła, choć ważna, schodzi tu trochę na dalszy plan na rzeczy swobodnie płynącej narracji, skupiającej się przede wszystkim na głębi psychologicznej postaci. Sześć z nich snuje swoje monologi, które przeplatają się ze sobą, uzupełniają, a także przekraczają ograniczenia czasu. Pozornie chronologiczne „Fale” pozwalają chwilom płynąć i przekształcać się jednym w drugie. Mijają dni, pory roku i lata, życie każdej z postaci się zmienia, ewoluują także oni sami oraz ich uczucia. Jedyną stałą wydaje się towarzyszący im szum morskich fal. „Fale” Virginii Woolf to powieść o przemijaniu i poszukiwaniu równowagi oraz harmonii w otaczającym ludzi chaosie. Uznaje się je za arcydzieło literatury modernistycznej, a także jeden z najważniejszych tytułów w literaturze współczesnej.

Książki Woolf w księgarni Woblink

Wymienione powyżej pozycje autorstwa Virginii Woolf, a także jej „Nawiedzony dom”, „Noc i dzień”, „Flush”, „Orlando” czy „Eseje wybrane” znajdziecie na Woblink w formie ebooków i książek papierowych.