Opis treści
Badając historię wojskowości wnioskuje się, że wszystkie wynalazki komunikacyjne znajdują militarne zastosowanie. Tak też się stało z pociągiem. Gdy powstały pierwsze maszyny kolejowe, okazało się wkrótce, że opancerzone i uzbrojone stanowią najdoskonalszy środek ochrony ważnych strategicznie szlaków kolejowych. To wywołało konieczność wystawienia pociągu pancernego – najstarszego komponentu broni pancernej.
Prezentowana monografia obejmuje historię pociągów pancernych Wojska Polskiego lat 1918-1939. Stanowiące trzon broni pancernej WP, maszyny pancerno-kolejowe w wojnach o granice II Rzeczpospolitej 1918-1921, chlubnie wpisały się w karty oręża polskiego. Podczas konfliktu z Zachodnio-Ukraińską Republiką Ludową operując między Przemyślem a Lwowem, kontrolowały i utrzymywały wąski pas dokoła torów kolejowych; jedyne połączenie stolicy Galicji z Polską. Rozgrywane na ogromnych obszarach wschodniej Europy zmagania zbrojne WP z Armią Czerwoną przyniosły zastosowanie maszyn pancerno-kolejowych, obu walczących stron, w niespotykanej w dziejach skali.
Dwudziestolecie międzywojenne objęło pociągi pancerne WP szeregiem przekształceń i ulepszeń. Zmiany organizacyjne, modernizacyjne i taktyczne dały pozytywne rezultaty, co uwidocznione zostało skutecznym udziałem maszyn w kampanii polsko-niemieckiej 1939 r. Około 100 walk z Wehrmachtem, w tym spektakularnych: Mokra, Wyry, Mnichów, Bzura, Mrozy, Modlin, Lwów, budowa improwizowanych pociągów opancerzonych, to krótki bilans tragicznego września 1939 r., kończącego niezwykłą i pełną chwały historię pociągów pancernych WP.
Adam Jacek Ostrówka
