Opis treści
Praca Depolonizacja Ziem Zabranych (1964-1914) Koncepcje – Mechanizmy decyzyjne – Realizacja t. 1-2 jest efektem wieloletnich prac badawczych prowadzonych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki. Monografia ma na celu przede wszystkim zgłębienie i usystematyzowanie stanu wiedzy na temat niezwykle ważnego dla dziejów narodu polskiego programu w polityce wewnętrznej państwa carów, polegającego na depolonizacji Ziem Zabranych po upadku powstania styczniowego. Praca zawiera analizę najcenniejszych dokumentów archiwalnych – głównie raportów politycznych wileńskich i kijowskich generałów gubernatorów, dotyczących koncepcji, mechanizmów decyzyjnych oraz realizacji programu depolonizacji Ziem Zabranych. Publikacja wprowadza do obiegu naukowego nową jakościowo i poznawczo kategorię źródeł pozyskanych po wieloletnich kwerendach w archiwach rosyjskich, litewskich i ukraińskich, które wzbogacają i weryfikują dotychczasowy stan badań dziejów Polaków na Ziemiach Zabranych po upadku powstania styczniowego.
W pierwszej części tomu 2 omówiono pokrótce okoliczności w jakich przyszło działać obu naczelnikom kraju, plany odnośnie do prowadzenia akcji depolonizacyjnej, ich realizację i skutki. Przedstawiono w niej sytuację w prawobrzeżnej Ukrainie przed wybuchem powstania styczniowego, omówiono najważniejsze wydarzenia z nim związane, a ściślej z walkami zbrojnymi na tych terenach. Omówione zostały też koncepcje prowadzenia polityki rosyjskiej na Ziemiach Zabranych, z uwzględnieniem specyfiki działań planowanych i podjętych wobec guberni południowo-zachodnich, oraz działaniom zmierzającym do osłabienia polskiej i wzmocnienia rosyjskiej własności ziemskiej i innych działań depolonizacyjnych. Drugą część publikacji stanowi wybór materiałów źródłowych – notatek, raportów i sprawozdań generałów-gubernatorów lat 1863-1864 i 1865-1868.
