Opis treści
12 września 2020 r. minęło 30 lat od zakończenia Konferencji „2 + 4” oraz podpisania kończącego ją Traktatu o ostatecznej regulacji w odniesieniu do Niemiec (Traktatu „2 + 4”). Z tej perspektywy stwierdzić można, że wyniki udziału Polski w tej Konferencji były momentem jednego z największych triumfów polskiej dyplomacji ostatnich trzydziestu lat. Otworzyły one bowiem Polsce drogę do członkostwa w Unii Europejskiej i w NATO, a tym samym rozwiązały zasadniczy dylemat polityczny odnoszący się do miejsca Polski między Niemcami a Rosją. Zarazem wyniki tej Konferencji położyły kres koncepcjom po stronie niemieckiej, które uprzednio podważały status granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Tym samym otwarta została droga do bilateralnego Traktatu, w którym potwierdzono granicę Polski ze zjednoczonymi Niemcami oraz do postulowanej przez Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego polsko-niemieckiej „wspólnoty interesów”. W kontekście tej Konferencji zadbano również o to, że po 1991 r. zjednoczone Niemcy podjęły wypłaty dla uprzednio pominiętych ofiar zbrodni nazistowskich.
Autor książki, jako ówczesny dyplomata, był członkiem delegacji polskiej, uczestniczącej w obradach Konferencji „2 + 4”, a następnie w negocjacjach z Niemcami nad pakietem traktatów z lat 1990–1991. W książce ukazane są uwarunkowania prawne „sprawy granicy” oraz roszczeń odszkodowawczych od Niemiec z tytułu zbrodni nazistowskich. Nakreślony jest przebieg Konferencji„2 + 4”, przy czym analiza uwzględnia zasadnicze, opublikowane w ostatnich latach, dokumenty dyplomatyczne. Na tym tle, ukazującym zasadnicze kwestie jakie były przedmiotem ustaleń podczas Konferencji „2 + 4” między trzema mocarstwami zachodnimi i RFN a ZSRR (zwłaszcza pozostanie zjednoczonych Niemiec w Sojuszu Północnoatlantyckim i we Wspólnocie Europejskiej, wycofanie wojsk radzieckich z terytorium NRD), poddany został analizie przebieg negocjacji w dwóch obszarach, będących zasadniczym przedmiotem rozważań– starań Polski o położenie kresu uprzednim zastrzeżeniom RFN podważającym ostateczny status granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej w świetle prawa międzynarodowego oraz kwestii odszkodowań od Niemiec z tytułu zbrodni nazistowskich. Autor dokonuje też analizy prawnego ujęcia uzgodnionego rezultatu w postanowieniach Traktatu „2 + 4” oraz w towarzyszących mu dokumentach i umowach międzynarodowych.
