Opis treści
Drugi tom Studiów nad strukturą społeczną wiejskiej Polski poświęcony jest relacjom między strukturą społeczną a przestrzenią: przestrzennemu zróżnicowaniu struktury społecznej z jednej strony i problemowi struktury społecznej jako cechy różnicującej przestrzeń z drugiej. Za kanwę rozważań autorom posłużyły pojęcia „przestrzeni przyswojonej” oraz „przestrzeni naznaczonej”. Struktura społeczna zostaje tu umieszczona w pewnej przestrzeni znanej, przyswojonej, którą można opisać za pomocą wielu znanych skądinąd cech. Struktura społeczna, a ściślej konkretny jej typ, określony przez specyficzny układ grup społeczno-zawodowych, potraktowana zostaje jako cecha przestrzeni, która ową przestrzeń definiuje i naznacza. Wskazuje tym samym obszary wiejskie zdominowane przez robotników, rolników oraz te, w których znaczący udział ma nowa klasa średnia. Wyróżnione typy struktury społecznej: rolniczy, robotniczy, inteligencko-robotniczy oraz mieszany są skorelowane z dynamiką procesów zmian opisanych w tomie pierwszym: dezagraryzacją, proletaryzacją oraz gentryfikacją. Typy struktury społecznej nie tylko są warunkowane przez dynamikę zmian, lecz również same tę dynamikę warunkują.
Warto podkreślić, że autorzy, stawiając problem zmian polskiej wsi, szukają równocześnie oceny stanu obecnego. (…) Każą zadać sobie pytanie, czy stan ten to stan przejściowy, czy też pewna nowa jakość i sposób obecności polskiej wsi w Polsce, w Europie. Książka przynosi ciekawe i nietrywialne wyniki – podane przy tym w kontekście porównawczym.
z recenzji prof. Jerzego Bartkowskiego
