Opis treści
Ta książka nie jest tylko fascynującą biografią jednego z najbardziej kontrowersyjnych reżyserów w historii polskiego teatru.
To także opowieść o narcyzmie artysty i kosztach, jakie za tę cechę charakteru ponosi on i jego zespół. Czy narcyzm w sztuce jest do zaakceptowania? Każdy i każda z nas będzie mieć swoją odpowiedź.
Polecam tę książkę nie tylko miłośnikom teatru.
MARIUSZ SZCZYGIEŁ
Józef Szajna to wielki wizjoner teatru. Jego inscenizacja Boskiej Komedii o tytule Dante wstrząsnęła mną i pozostawiła ślad na moich pracach. Tylko Jego szaleńczej odwadze zawdzięczam próbę adaptacji Odysei Homera, w której Itaką był cały Teatr Studio, Hadesem stały się tajemnicze podziemia Pałacu Kultury, Ikarusy wiozły widzów nad Wisłę, a barką z żeglarzami Odysa płynęło się do wysp Syren, Heliosa, Kirke i Kalipso. Nieukończony spektakl w Warszawie kilka lat później znalazł swoje miejsce na londyńskiej Tamizie i otworzył mi, dzięki Szajnie, drzwi na świat.
LECH MAJEWSKI
Dlaczego kiedy Józef Szajna, reżyser o ogromnym dorobku, odchodził z Teatru Studio w 1982 roku, nie mógł być spełnionym artystą?
W swoim reportażu o Józefie Szajnie Berlińska przygląda się, jak artysta i reżyser najpierw w miejscu „zwykłego” Teatru Klasycznego powołał do istnienia otwarty na eksperyment artystyczny Teatr Studio, a potem doprowadził do powstania Centrum Sztuki, nowoczesnej, multiartystycznej instytucji, porównywanej z paryskim Centre Pompidou.
Autorka nie proponuje jednak rocznicowej monografii czy historycznego kompendium, ale reporterską opowieść o Szajnie i Studio, tkaną z rozmów przeprowadzonych z artystami, krytykami, widzami i uczestnikami życia kulturalnego Warszawy lat siedemdziesiątych.
Wśród ponad kilkudziesięciu rozmówców Berlińskiej są znani aktorzy i aktorki, reżyserzy, postaci kultury i sztuki, krytycy oraz rodzina i współpracownicy Szajny (m.in.: Stanisław Brudny, Irena Jun, Józef Wieczorek, Helena Norowicz, Marian Opania, Łukasz Szajna, Zygmunt Krauze, Waldemar Dąbrowski, Lech Majewski), a także ci, którzy z różnych stron świata przyjechali do Polski, aby z bliska obserwować Szajnę przy pracy.
Z ich opowieści wyłania się artysta niejednoznaczny – naznaczony doświadczeniem Zagłady, uwikłany w relacje z władzą, przekonany o słuszności swoich wyborów – który konsekwentnie kreował wizerunek „jednego z najbardziej kontrowersyjnych twórców polskiego teatru”. „Szajna, Szajnisko” pozwala poznać z bliska i odkryć na nowo tego niespokojnego, poszukującego artystę, jego otoczenie i szczególne czasy, gdy tworzył – to opowieść o twórcy, który próbuje wydostać się z dusznej atmosfery PRL-u i zrewolucjonizować sztukę.
Agnieszka Berlińska – teatrolożka i reporterka, specjalizująca się w wywiadach z twórcami i uczestnikami kultury; w latach 1999-2003 sekretarz literacki Teatru Narodowego; w latach 2010-2011 redaktorka naczelna serwisów internetowych Europejskiego Kongresu Kultury i Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji. Autorka książki „Komuna Otwock. Przewodnik Krytyki Politycznej”.
