Opis treści
Doktor Małgorzata Rowicka jest znaną badaczką historii ruchu wydawniczego oraz cenzury w XIX i na początku XX wieku. Opublikowała m.in.: "O neurotycznym cenzorze, przebiegłym wydawcy i manipulowanym czytelniku, czyli „Pan Tadeusz” w Warszawie w okresie zaborów" (2004), "Wydawnicze i cenzuralne losy twórczości Adama Mickiewicza w okresie zaborów" (2014), "Wydawnicze i cenzuralne losy twórczości Juliusza Słowackiego w okresie zaborów" (2022), trzytomowe "Granice wolności słowa w zaborze rosyjskim w latach 1865–1904" (2006; wspólnie z Januszem Kosteckim), a także liczne artykuły w publikacjach zbiorowych i czasopismach naukowych.
W niniejszym opracowaniu Małgorzata Rowicka prezentuje wyniki trzeciego – a zarazem ostatniego – etapu badań nad obecnością w oficjalnym obiegu czytelniczym w okresie zaborów dzieł wielkich romantyków polskich. Podsumowaniem etapów wcześniejszych były książki o losach twórczości Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.
Najpierw Autorka przedstawia wielkość książkowej oferty dorobku Zygmunta Krasińskiego w latach 1828–1914, jej geografię i zmiany w czasie. Odtwarza też ówczesny kanon edytorski dzieł poety. Następnie rekonstruuje ewolucję polityki cenzurowania utworów pisarza, zwłaszcza przez carski aparat kontroli. Omawia także obronne działania wydawców zmierzające do wprowadzenia do obiegu dzieł wcześniej zakazanych. W podsumowaniu porównuje podaż utworów Krasińskiego i pozostałych wieszczów, a także zwraca uwagę na odmienności w traktowaniu ich przez władze. Procesy, które odtwarza, pokazują skomplikowane mechanizmy funkcjonowania kultury narodowej w okresie niewoli. Aneksy zawierają spis wszystkich książkowych edycji twórczości Krasińskiego (w tym dotąd nieznanych), a także wykaz wszystkich fragmentów jego utworów kwestionowanych przez cenzurę.
