Annalium Poloniae ab obitu Vladislai IV Climacteres (Roczników polskich od śmierci Władysława IV Klimaktery) to dzieje Rzeczypospolitej czasów Jana II Kazimierza i Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Kochowski korzystał z opowieści wielu świadków, a także dokumentów i własnych doświadczeń, zachowując przy tym znaczny obiektywizm i krytycyzm. Praca ta jest do dziś jednym z podstawowych źródeł wiedzy o epoce staropolskiej. Wespazjan Hieroni...
Anna Stanisławska (ur. 1651/1654 - zm. 1700 lub 1701), była pierwszą wybitną polską pamiętnikarką XVII stulecia. Pochodziła z magnackiego rodu. Jej osobiste doświadczenia, zwłaszcza zaś rozwód z pierwszym mężem i niespodziewana śmierć dwóch kolejnych, znalazły odzwierciedlenie w lirycznym pamiętniku Transakcyja... O niepowtarzalności tekstu Stanisławskiej świadczy zarówno forma (77 poetyckich trenów), jak i pesymizm egzystencjalno-światopoglądowy, subiektywizm,...
Wacław Potocki (1621-1696) był najpłodniejszym poetą doby baroku. Pozostawił po sobie ok. 300 tysięcy wersów rozpisanych na rozmaite pod względem tematycznym utwory. W bogatej twórczości epickiej, moralistycznej i satyrycznej na uwage zasługują głównie zbiory: Ogród nie plewiony oraz Moralia inspirowane Adagiami Erazma. Potocki należy do grona najwybitniejszych twórców nurtu sarmackiego (obok W. Kochowskiego i J.Ch. Paska), co zaświadcz...
Michał Czajkowski, potem Sadyk Pasza (1804-1886). Wołynianin. Prozaik, polityk, żołnierz. Uczestniczył w powstaniu listopadowym, po jego upadku wyemigrował do Francji. Związawszy się z obozem A. J. Czartoryskiego, wyjechał na jego polecenie najpierw do Rzymu, a potem - w 1841 - do Konstantynopola. W 1850 roku zmienił wyznanie i nazwisko. Podczas wojny krymskiej był naczelnym wodzem kozaków sułtańskich. Z biegiem lat, osamotniony, zaczął na powrót spoglądać...
Maria Grossek Korycka (1868 lub 1869-1926) - poetka, tłumaczka. publicystka, urodzona w Krakowie. Wszechstronnie uzdolniona, studiowała kolejno medycynę i matematykę w Petersburgu oraz filologię w Krakowie. Po studiach osiadła na Ukrainie, gdzie pracowała jako nauczycielka. Po śmierci pierwszego męża, w 1908 roku przeprowadziła się z Kijowa nad Wisłę (mieszkała m.in. w Warszawie, Jędrzejowie) i zaczęła parać się publicystyką. Jej zapomniana dziś twórczość poetycka, niezw...
Stanisław Herakliusz Lubomirski (1641-1702) jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy polskiego Baroku. Już współcześni nazywali go „Polskim Salomonem". Pochodził ze starego magnackiego rodu, jego ojciec, Jerzy, zasłynął jako przywódca rokoszu. Poeta w młodości podróżował po Europie, gdzie zetknął się z literaturą i teatrem francuskim, hiszpańskim i włoskim. Po powrocie do kraju zajął się polityką, stopniowo zdobywając najwyższe godności w państwie, czego ukoro...
"Jaki by był człowiek zostawiony samej naturze, jest pytanie równie pożyteczne, jak to, o co się długo mędrcy kłócili, aby wiedzieć, jaki by był rodzaj ludzki, gdyby był Adam nie zgrzeszył. Wiek nasz porzuciwszy szkolne spory o tym, czego nie rozumiał, albo wiedzieć nie mógł, ma jeszcze ciekawość badania, czyli człowiek zostawiony samej naturze chodziłby jak zwierzęta na czterech nogach, albo czy by go włos okrywał jak niedźwiedzia i małpę i byłby lepszy od ludzi żyjących w s...
Wacław Potocki (1621-1696) był najpłodniejszym poetą doby baroku. Pozostawił po sobie ok. 300 tysięcy wersów rozpisanych na rozmaite pod względem tematycznym utwory (do dziś nie udało się wydać jego całej spuścizny literackiej). W bogatej twórczości epickiej, moralistycznej i satyrycznej na uwagę zasługują głównie zbiory: Ogród nie plewiony oraz Moralia (w niniejszym tomie) inspirowane Adagiami Erazma. W Moraliach pisarz dokonuje o...
Sebastian Petrycy z Pilzna (ur. 1554, zm. 1626) lekarz, filozof, tłumacz, poeta; mieszczanin; wykładał poetykę, filozofię i medycynę na Akademii Krakowskiej; najwybitniejszy polski arystotelik renesansowy (przekłady Etyki, Ekonomiki, Poetyki i Polityki Artystotelesa opatrzone obszernym komentarzem); autor dzieł z zakresu medycyny; przyboczny lekarz kardynała Bernarda Maciejowskiego i wojewody sandomierskiego Jerzego Mniszka (w 1606 wyjechał wraz z nim do Moskwy...
Wojciech Bogusławski (1757–1829), dramatopisarz, aktor, reżyser. W 1778 roku debiutował jako aktor, śpiewak operowy i autor sceniczny; w latach 1783–1785, 1790–1794 i 1799–1814 dyrektor Teatru Narodowego. Prowadził własny teatr m.in. w Wilnie (1785–1789) i we Lwowie (1794–1799). Propagator ideologii oświecenia, rzecznik Stronnictwa Patriotycznego i wolnomularz, walczył o narodowy i postępowy repertuar. Wystawiał ...
KLASYKA MNIEJ ZNANA Powieść Ad astra (1904) to dzieło wspólne Elizy Orzeszkowej i Tadeusza Garbowskiego (pseud. Juliusz Romski) napisane w formie listowego dwugłosu. Narracja oscyluje między esejem filozoficznym a poetycką prozą opisową i alegoryzującą w stylu późno-romantycznym. SPIS TREŚCI I. W puszczyII. Nad LsnąIII. W ciemnościIV. Na lodowcachV. Na zamczysku
