Pisarki niemieckie epoki klasyczno-romantycznej pozostawały najczęściej w cieniu mężczyzn. Ich nazwiska łączone są z działalnością pozaliteracką – muz, gospodyń salonów czy towarzyszek życia. Odkrywanie czy przypominanie przez współczesnych badaczy spuścizny literackiej pisarek tworzących na przełomie XVIII i XIX w. pozwala na weryfikację ich miejsca w historii literatury niemieckiej. Szczególnie pozostawione przez nie listy stanowią potwierdzenie ich kunsztu pisarskiego, urz...
Sztuka nagrobkowa Dolnego Śląska jest bogata i różnorodna, ale stosunkowo mało znana i słabo opracowana. Pomniki dziecięce stanowiły zawsze margines zainteresowań historyków sztuki i nie poświęcono im do tej pory żadnego większego opracowania ani w języku polskim, ani w niemieckim. Praca dotyczy tylko jednego ich rodzaju: płyt całopostaciowych, które były jednym z ważnych elementów funeralnej kultury protestanckiej i stanowią swoistą odmianę dawnej sztuki nagrobnej. Terenem b...
Jeżeli wierzyć niektórym dawnym pisarzom, Adam i Ewa zostali wygnani z Raju niemal natychmiast potem, jak Bóg ich do niego wprowadził (zdarzali się i tacy, którzy utrzymywali, że nastąpiło to tego samego dnia). Pobyt w ogrodzie Eden był zatem dla nich tylko krótkim (chociaż bardzo istotnym i brzemiennym w skutki) epizodem. Pozostałe 960 lat swojego niezwykle długiego życia spędzili na wygnaniu, zaludniając ziemię licznym potomstwem i „czyniąc ją sobie poddaną”. Księga Rodzaju...
Książę Ernest jest chyba najpopularniejszym poematem niemieckiego średniowiecza. Opowiada o buncie wasala przeciw swojemu ojczymowi, cesarzowi Ottonowi I, o wojnie, wygnaniu i pielgrzymce do Jerozolimy, o licznych przygodach tytułowego bohatera na morzu i na lądzie, wreszcie o jego powrocie do ojczyzny i odzyskaniu łaski cesarskiej. Barwna opowieść roztacza przed czytelnikiem obraz egzotycznego świata Orientu w jego baśniowym wymiarze. Edycja polskiego przekładu opatrzona ...
Kazimiera Dzięgielewska-Żołądź urodziła się pod Tarnopolem na Kresach Wschodnich w latach 30. XX wieku. Jej szczęśliwe dzieciństwo zostało brutalnie przerwane w lutym 1940 roku, kiedy to wraz z rodzicami i częścią swojej rodziny została wywieziona na Sybir, a potem w głąb Azji Środkowej, do Kazachstanu. To, czego tam doświadczyła, oraz dramatyczne wydarzenia, jakich była świadkiem, głęboko wbiły się w jej pamięć i dlatego opowiada o nich tak, jakby miały miejsce wczoraj. Z wi...
Zodiacus vitae, obszerny łaciński poemat, którego autorem był dość tajemniczy Marcellus Palingenius Stellatus, ukazał się po raz pierwszy drukiem w Wenecji, najprawdopodobniej w roku 1536. Zdobył sobie błyskawicznie wielki rozgłos w środowiskach humanistów w całej Europie, wkrótce potem jednak trafił na kościelny indeks ze względu na głoszone przez autora nieortodoksyjne poglądy religijne, ale może jeszcze bardziej z powodu pojawiających się w tekście ostrych satyrycznych a...
Obraz Cebesa to niezwykle popularny w epoce renesansu, ale również w siedemnastym i osiemnastym stuleciu, późnoantyczny dialog wykorzystywany powszechnie w szkołach jako tekst, który z jednej strony służył nauce greki, z drugiej prezentował w przystępnej i łatwo zapadającej w pamięć formie główne zasady starożytnej filozofii moralnej. Znajdujemy w nim elementy nauk przedstawicieli różnych szkół filozoficznych (przede wszystkim jednak stoików). Oprócz wydań tekstu greckiego...
Wiesław Kielar był jednym z pierwszych więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Uwięziony 14 czerwca 1940 roku, przez niemal pięć lat był tylko numerem 290. We wspomnieniach pt. Anus mundi (1966) z bezkompromisową szczerością i bezwzględnością opisuje realia obozowe, złożoność życia i ludzkich postaw w nieludzkiej rzeczywistości. W edycji Dzieł zebranych oddajemy też w ręce Czytelników wspomnienia autora z czasów przedwojennych I nasze młode lata i trzeci, nigdy ni...
Adresatami dawnych zielników byli przede wszystkim lekarze i aptekarze. Dzieła te były encyklopediami w systematyczny sposób porządkującymi i opisującymi wszystko to, co składało się na ówczesną materia medica. Najwięcej miejsca ich autorzy poświęcali oczywiście ziołom i innym roślinom, przy okazji zajmowali się jednak również substancjami pochodzenia zwierzęcego i mineralnego. Traktujące o tych ostatnich patie najstarszych polskich zielników autorstwa Stefana Falimirza, Hier...
Mirabilia - niezwykłe zjawiska natury oraz osobliwe wypadki o znamionach cudowności - stanowiły przedmiot sporego zainteresowania w dawniejszych epokach kulturowych. Działo się tak z dosyć oczywistych zresztą względów, wśród których naczelne miejsce zdaje się zajmować niewątpliwa sensacyjność owych fenomenów. Nie mniej istotna była też możliwość snucia w toku ich analizy pewnych domysłów co do przyszłości, z którą pozostawały w ścisłym związku. Bibliotheca Curiosa jest konty...
Proroctwo Pseudo-Metodiusza (znane też jako Apokalipsa Pseudo-Metodiusza), sławne w średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europie dzieło historyczno-apokaliptyczne, przedstawiamy w jego staropolskiej wersji z drugiej połowy XVI wieku. Towarzyszy mu obszerny Wykład, czyli erudycyjny komentarz o historiozoficznym charakterze, napisany w końcu wieku XV przez niemieckiego duchownego Wolfganga Aytingera. Przekładu tych tekstów dokonał z łaciny Michał Hey Stawicki, a wyszły one dru...
Książka jest poświęcona kulturalnemu i obyczajowemu życiu we Wrocławiu w 1916 roku. Mimo uciążliwości i biedy spowodowanej wojną był to rok dużych zmian. W mieście działały takie sławy, jak Hans Poelzig czy William Stern. Do głosu dochodziło młode pokolenie twórców i koneserów, m.in. Lola Landau wydała debiutancki tom poezji, Ismar Littmann kupił pierwszy obraz do swych zbiorów, które osiągną niebawem oszałamiające rozmiary. W galerii Arnolda można było oglądać płótna Delacro...
Traktat O snach Synezjusza z Cyreny (ok. 370–413 r.) został podobno napisany w ciągu zaledwie jednej nocy z nakazu bóstwa usłyszanego we śnie. Autor był najpierw filozofem neoplatońskim ze szkoły Hypatii z Aleksandrii, pod koniec zaś życia został chrześcijaninem i biskupem Ptolemais. W napisanym po grecku około roku 404 n.e. dziełku, odwołując się do koncepcji kosmicznej sympatii oraz neoplatońskiej nauki o duszy, Synezjusz starał się dowieść, że wszelkie sny mają znaczenie i...
Zebrane w dwudziestu krótkich rozdziałach nauki i przykłady tworzyły żywo napisany podręcznik życia szczęśliwego oparty na medytacyjnym nakazie „czytania samego siebie”, rozważaniach Seneki i traktatach św. Augustyna. Na tle dawnej literatury dewocyjnej rozprawa Witwickiego, duchownego związanego z dworem Jana III Sobieskiego, wyróżnia się nie tylko wyrazistym stylem, ale przede wszystkim wykorzystaniem poglądów Kartezjusza na temat budowy ciała ludzkiego i wpływu bodźców z...
Ursula Waage urodziła się w 1928 roku w Breslau. W czasie oblężenia miasta, od stycznia 1945 roku, prowadziła zapiski, w których rejestrowała zarówno ważne wydarzenia, jak i scenki z życia codziennego. Początkowo wraz z matką i siostrą mieszkała w pobliżu Wachtplatz (pl. Solidarności), a potem m.in. na Zimpel (Sępolno). Zapiski odzwierciedlają nastroje ludności cywilnej w oblężonym mieście. Po kapitulacji twierdzy i przejęciu władzy przez Polaków autorka kontynuowała swoje no...
Seria Bibliotheca Curiosa prezentuje teksty, o których istnieniu wiedzą dziś już zwykle tylko specjaliści. Czasy, gdy były one powszechnie znane, czytane i komentowane, dawno minęły. Ale te same czasy wydały przecież także uznane arcydzieła, które na stałe weszły do kanonu literatury europejskiej i polskiej. Autorzy tych arcydzieł byli zaś zwykle czytelnikami właśnie owych dawno już zapomnianych ksiąg, które Bibliotheca Curiosa stara się „reanimować”. Seria rekonstruuje też...
W roku 1535 ukazały się po raz pierwszy w Krakowie Żywoty filozofów Marcina Bielskiego. Był to przekład wyboru z niezwykle wówczas popularnego dziełka De vita et moribus philosophorum, którego autorstwo jeszcze do niedawna przypisywano niesłusznie wybitnemu średniowiecznemu filozofowi angielskiemu Walterowi Burleyowi. Bielski nie tłumaczył jednak książeczki z łacińskiego oryginał, lecz oparł się na wydanej dwadzieścia lat wcześniej czeskiej przeróbce Mikulaša Konáča. W momenc...
Obszerny dwudziesty trzeci rozdział Nowych Aten, sławnej na swój sposób encyklopedii księdza Benedykta Chmielowskiego. Autor zajął się w nim trzema formami symbolicznych wyobrażeń szczególnie popularnych w epoce baroku: hieroglifikami, emblematami i symbolami, często z włoska zwanymi imprese. Swoje wywody zilustrował bogatym zestawem przykładów zaczerpniętych z dzieł zachodnioeuropejskich autorów: Jakoba Masena, Filippa Picinellego, Ottona Vaeniusa, Cesara Ripy i innych. Od c...
Anonimowy utwór powstały być może pod koniec XII, a na pewno przed wiekiem XV, jest przeróbką czy też adaptacją wcześniejszych wzorów i źródeł, w których Salomon, biblijny król, spiera się słownie z odrażająco brzydkim Marchołtem. Charakterystycznym rysem tego tekstu jest ocierające się o bluźnierstwo zmieszanie sacrum i profanum, a mianowicie fakt, że w starciu słownym Salomon posługuje się cytatami biblijnymi, Marchołt zaś przedrzeźnia je przy użyciu wulgarnego języka i nie...
Wśród miejsc uchodzących w średniowieczu za wejścia do podziemnego świata zmarłych największą sławę zyskała sobie położona na małej skalistej wysepce jeziora Lough Derg w północno-zachodniej Irlandii tajemnicza jaskinia. Miał ją rzekomo otworzyć św. Patryk, uderzając w ziemię laską, otrzymaną (zgodnie z niektórymi wersjami legendy) od samego Chrystusa. Później przybysze z różnych krajów zstępowali do niej, aby w ten wymagający szczególnej odwagi sposób odpokutować popełnione ...
Kontakty polsko-niemieckie na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej i kulturalnej żywe były już od czasów średniowiecza. Niemcy stały się celem polskiej emigracji w XVIII w. Początkowo miała ona charakter elitarny (działacze polityczni, artyści, studenci). Po 1870 r. do uprzemysłowionych regionów Niemiec zaczęły przy bywać za chlebem dziesiątki tysięcy polskich migrantów zarobkowych tak ze wschodnich prowincji Prus, jak i z zaboru rosyjskiego, a nawet austriackiego. Obecność...
Książka zawiera biogramy zawodowych fotografów z terenu powiatów: średzkiego, wołowskiego, górowskiego, trzebnickiego, milickiego, oławskiego i wrocławskiego. Podstawą źródłową niniejszej pracy są ogłoszenia prasowe. Najciekawsze są anonse informujące o otwarciu zakładu fotograficznego, jego sprzedaży lub zmianie adresu, a w początkowym okresie istnienia fotografii zawierają też ceny. Kolejnymi najważniejszymi źródłami informacji na temat fotografów były również księgi urzędu...
Istnieją dwie podstawowe wersje opowieści. Pierwsza: w roku 1322 Sir John Mandeville, angielski rycerz z St. Albans, wyruszył z pielgrzymką do Ziemi Świętej, a następnie przez lat z górą dwadzieścia przewędrował całą Azję, docierając do Indii, Chin oraz Indonezji, po powrocie zaś opisał po francusku wszystko, co zobaczył. Wersja druga: pewnego dnia człowiek, który najprawdopodobniej nie nazywał się Sir John Mandeville, wybrał się do najbliższej klasztornej biblioteki, gdzi...
