Najsłynniejsza powieść Stanisława Lema oparta została na schemacie mitu o Eurydyce i Orfeuszu. Enigmatyczny liryk Aleksandra Wata jawi się jako rewelacyjna gramatyka tworzenia sceny powtórnej utraty Eurydyki. Czesław Miłosz jest autorem jednego z najbardziej odkrywczych odczytań historii orfejskiej, zarazem typowego dla naszej „świeckiej epoki”. W napisanym w czasie II wojny światowej dramacie Anna Świrszczyńska podjęła się włączenia w dzieje podróży do Hadesu postaci Orfeu...
Odautorskie deklaracje stanowią klucz do zrozumienia książki, która jest monografią, ale monografią szczególną, bo pisaną nie z pozycji historyka heraldyki, ale filologa, choć może lepsze byłoby określenie „historyk kultury”. Do historii kultury XVII wieku, a nie tylko do wąsko rozumianej historii heraldyki, należy bowiem Orbis Polonus - dzieło jak w soczewce skupiające wszystkie najważniejsze cechy i trendy epoki, w której powstało: zainteresowanie autora światem symboli czy...
Grzegorz Marzec wpisuje dyskurs pamięciowy w reguły ekonomicznej gry – podaży i popytu, dowodząc, że na rynku pamięci operujemy już zdezaktualizowanymi, często bezwartościowymi substytutami, które tylko symbolicznie odnoszą się do przeszłości. Winni takiego stanu rzeczy jesteśmy my sami i towarzysząca badaniom pamięciowym teoria społeczno-ekonomiczna, będąca dość dowolnym zbiorem pojęć lewicowych w sensie politycznym oraz klasycznie liberalnych w znaczeniu ekonomicznych. (z r...
W romantyzmie nie traktowano „pogody” jako zjawiska tylko meteorologicznego. Przypisywano jej znaczenia symboliczne. Dlatego już sam tytuł książki daje się czytać w planie dosłownym i metaforycznym. Znane jest zainteresowanie romantyków przyrodą-materią pogody i ekstremalnymi zjawiskami. Wiadomo, że „ładna pogoda” nie należała do romantycznych upodobań. Burze, pioruny i błyskawice, wybuchy wulkanów były przedmiotem fascynacji. W literaturze zjawiska te – jak czytamy we wstępi...
W tajemnym słowniku badań nad powieścią – słowniku, którego znajomością musi wykazać się wtajemniczony literaturoznawca – przedmioty są słabymi metonimiami swoich właścicieli albo ogólnymi markerami rzeczywistości. Metoda, którą proponuję w tej książce, typowa dla kolekcjonera, wymaga natomiast uprzedzenia narzucającej się alegorii i odbierania rzeczy dosłownie. Mój projekt polega na ukazaniu – jak czynił to Benjaminowski „kolekcjoner” – że „każdy przedmiot nosi w sobie cały ...
Niniejszy tom stanowi kontynuację rozważań podjętych w wydanej w 2012 roku pracy Lancetem, a nie maczugą. Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945-1965. W tytule książki wykorzystano fragment usuniętego przez cenzurę podpisu pod rysunkiem satyrycznym. Jest on dowodem ważkości i żywotności problemu, z którym cenzura borykała się od swoich początków, narastającego wraz z komplikowaniem się systemu komunikacji literackiej w Polsce aż po kulminację w okresie późnego ...
„Nieuchronny plagiat” to książka niezwykle potrzebna. Historyczność pozostaje w niej w służbie współczesności i przyszłości, a dzięki autorskiej rekonstrukcji debat o prawie autorskim rozumiemy lepiej problemy naszej kultury literackiej oraz dostajemy projekt innej historii nowoczesnego literaturoznawstwa. Maciej Jakubowiak wytycza nowe pole badawcze dla współpracy literaturoznawców i prawoznawców, wypełniając dotkliwą lukę w polskich badaniach odwiecznego sąsiedztwa prawa i ...
Zagadnienia, o których mowa w książce, są ważne nie tylko w perspektywie badań stricte historycznych, dotyczących historii literatury czy historii kultury, ale i w perspektywie długiego trwania zjawisk w kulturach środkowej Europy. Chodzi o formuły tożsamości wypracowane w romantyzmie (problematyka ta powraca współcześnie ze szczególną mocą w teatrze, w inscenizacjach dramatów romantycznych, powraca wszakże również w sporach światopoglądowych i praktykach społecznych), formuł...
Co się dzieje, kiedy otwieramy archiwa? Co się z nich wyłania, a co zostaje w nich schowane przed publicznym spojrzeniem i skazane na nieobecność? Książka Jacques’a Derridy rozpoczyna się od tych właśnie pytań. Archiwum jest w niej figurą, wokół której autor buduje konstelację kluczowych problemów nowoczesności: o mechanizmach zapomnienia, władzy nad tym, co minione i regułach rządzących dystrybucją śladów przeszłości, poznawczym statusie dokumentów oraz procesie ich tworzeni...
W ostatniej dekadzie zauważamy pogłębienie zainteresowania warstwą ideową i konstrukcyjną Kronik i dziejów (Cronicae et gesta) Anonima zwanego Gallem – tak w wymiarze „mitograficznym” tekstu, jak w perspektywie nowych hipotez dotyczących osoby autora. Kroniki – dzieło zawierające naszą najstarszą tradycję historyczną – stanowią najczęściej przywoływany tekst źródłowy w pracach polskich mediewistów. To niesłabnące zainteresowanie utworem należącym zarówno do historii historiog...
Anna Świrszczyńska (1909–1984) znana przede wszystkim jako wybitna poetka i autorka utworów dla dzieci, pisała także dramaty i była zawodowo (jako kierownik literacki) związana z teatrem. Już jej pierwszy dramat, Orfeusz, dwukrotnie inscenizowany tuż po wojnie przez znakomitych reżyserów, Wilama Horzycę i Edmunda Wiercińskiego, pokazał nieodłączne cechy całego dramatopisarstwa autorki: skupienie na ludzkim cierpieniu z jednej oraz afirmatywnej radości i niezwykłości życia z d...
Po tamtej stronie: świadectwo, afekt, wyobraźnia wprowadza nas w epicentrum współczesnych dyskusji o pamięci, wspólnocie, języku oraz etycznym statusie humanistyki. Zarazem jest to wyjątkowa na gruncie polskiej literatury przedmiotu praca o Zagładzie, ukazująca zarówno wyzwania, przed jakimi stanęła myśl humanistyczna, jak i nowe obszary wrażliwości poznawczej, w tym postulat aksjologii wyobraźni, określonej relacyjnie jako jeden z wyznaczników współ-pamięci. Ściśle splatając...
Jest to książka o nadciągającej wielkiej katastrofie: tytułowy i metaforyczny „szalony bieg” skończyć się ma wybuchem wojny światowej, moja narracja w zasadzie zatrzymuje się na czerwcu 1914 r., wyjątkowo tylko (i w formie dopowiedzenia) ten czasowy próg przekracza. Jest to także książka o katastrofach o mniejszej skali, w których - gdy widzi się je i analizuje z dzisiejszej perspektywy - dostrzec wypada zapowiedzi tej wielkiej. Ale ma to być przede wszystkim - i tym zdaniem ...
Teksty zawarte w tomie Normy komunikacji: między retoryką a językiem są zróżnicowane zarówno pod względem tematyki, obszaru kulturowego i czasowego, do którego się odnoszą, jak również dyscyplin badawczych, które reprezentują ich autorzy. Ta różnorodność powoduje, że na problem norm komunikowania można patrzeć z wielu perspektyw (medialnej, socjologicznej, kulturologicznej, retorycznej), bo każdy z artykułów odnosi się do inaczej pojmowanych standardów komunikacji (w internec...
Książka poświęcona oratorstwu kręgu rodzinnego XVII i XVIII w. należy do tego rodzaju prac, które nie powstają szybko czy spontanicznie, ale wymagają od autora posiadania dalece wyspecjalizowanego, rozbudowanego warsztatu i wielu lat studiów źródłowych. Z przekonaniem mogę stwierdzić, że dziś w zakresie znajomości rękopiśmiennych zasobów zabytków oratorskich (które dla tej dziedziny dawnego piśmiennictwa są podstawowym a szczególnie wymagającym obszarem badań) Małgorzata Cisz...
To, co nazywamy literaturą, jest instytucjonalnym systemem pamięci kulturowej – to respublica litteraria. Podstawową dyscypliną naukową, dzięki której poznajemy literaturę, jest filologia, a jej maszyną Turinga jest to, co uczeni nazywają edycją krytyczną. Niniejsza książka zainspirowana została pojawieniem się komunikacji elektronicznej i zgłębia naturę tych zjawisk oraz zachodzące między nimi relacje. Mimo że teksty w niej zawarte tworzą całość, każdy rozdział jest autonomi...
Tematem tej książki jest zderzenie reguł rządzących cenzorską wizją literatury i tych, które leżały u podstaw literatury „nowoczesnej”. Interesuje mnie przede wszystkim ta płaszczyzna zderzenia między cenzurą i literacką „nowoczesnością”, na której poetyka przecina się z polityką, a więc m.in. formy literackie, które rozwijały się pod wpływem samego istnienia cenzury (proza paraboliczna, pozwalająca łączyć znaczenia „uniwersalne” z aktualnymi treściami społeczno-politycznymi)...
Dawno, dawno temu, w 1981 roku, odbyła się debata pomiędzy Jacques’em Derridą, mistrzem dekonstrukcji, a Hansem Georgem Gadamerem, obrońcą hermeneutyki. Jeden z nich twierdził, że wszelka komunikacja, a właściwie wszelki tekst, jest nie-porozumieniem, drugi – że zawsze buduje mosty między ludźmi. To napięcie określa książkę Dawida Matuszka "Imiona ojców. Możliwość psychoanalizy w badaniach literackich". Jest ona wytężoną medytacją nad tym, do jakiego stopnia, zastosowana jako...
Książka imponuje zakresem badań oraz bogactwem i różnorodnością zgromadzonych źródeł. Rozległość objętego kwerendami i analizą obszaru dziewiętnastowiecznego piśmiennictwa (zasadnie poszerzanego także o pierwszą dekadę wieku XX), sytuowanego w sieci komunikacyjnych powiązań, pozwala uznać rozpoznania Autorki w zakresie ówczesnych standardów normowania i praktykowania czytelnictwa kobiet za pionierskie. Wzięto tu pod uwagę: publicystykę, udostępnianą na łamach kilkudziesięciu ...
Książka ma definicyjnie trafny tytuł. I nie dlatego, że jest przedstawieniem dwóch polsko-niemieckich debat: „Narracje postkatastroficzne w literaturze polskiej” (Hamburg 2015) oraz „Muzea, pomniki, miejsca pamięci” (Warszawa 2016), a z nich jedna była o pomnikach, a druga o zapominaniu. Raczej dlatego, że ten tytuł opowiada o rezultacie spotkań badaczy z uniwersytetów w Hamburgu, Warszawie, Poznaniu i z PAN, podczas których uformowała się w dyskusji ważna i trudna materia, ...
Ofelizm nie jest pojęciem analogicznym do hamletyzmu. Oznacza rodzaj wizualnego języka, który wyłania się na przełomie XVIII i XIX wieku i rozwija niezależnie od teatralnych reprezentacji, za podstawę mając nie sceny z udziałem Ofelii, lecz przedstawienia jej śmierci. Przyjęło się uważać, że te wizerunki ciała młodej kobiety w otoczeniu kwiatów i/lub wody wcielają mizoginiczne wyobrażenia, które kobiecość ujmują w kategoriach szaleństwa, nieujarzmionej seksualności, przynale...
Wojciech Śmieja wpisuje się swoją książką mocno w nurt badań nad – rozumianą tu jako fantazmat, mit, fikcja – męskością w jej relacji z kulturą dominującą. Oczywiście, fikcjonalność nie osłabia ani symbolicznego potencjału, ani materialnego oddziaływania, w tym możliwości zadawania ran. Nieprzerobiona historyczna trauma, a nade wszystko zdolność do autoodtwarzania się fikcji podtrzymują przy życiu narrację hegemonicznej męskości. Rezerwuarem – a może i kliniką – tego „wieczne...
„Książka wyrasta z przekonania, iż poznanie dziedzictwa kulturowego na terenach dawnej Rzeczypospolitej, poza obecnymi granicami kraju, m.in. zagadnień polsko-inflanckich, konieczne jest do stworzenia nowego, pełnego oglądu polskiego romantyzmu. Podkreślenia wymaga także fakt, iż praca ta ma charakter interdyscyplinarny i dzięki temu może być interesująca zarówno dla literaturoznawców, jak historyków, językoznawców, bibliografów, badaczy kultury oraz dla zagranicznego odbiorc...
W kategorii „Pozostałe” odnaleźć możemy wszystkie publikacje, które należą do kategorii „Literatura”, ale nie można ich przyporządkować do żadnej z następujących podkategorii: „Fantastyka / Horror”, „Kryminał / Sensacja / Thriller”, „Literatura piękna”, „Poezja / Dramat”, „Powieść historyczna”, „Powieść obyczajowa”, „Romans / Erotyka”. Kategoria „Literatura” jest bardzo obszerna, a w jej ramy wchodzi wiele różnorakich gatunków i odmian gatunkowych rozróżnianych m.in. ze względu na podejmowaną tematykę, kompozycję dzieła czy też uczucia wywoływane u odbiorcy. Powieści przygodowe, przypowieści, mity, utwory o treści filozoficznej, estetycznej czy literacko-krytycznej to tylko niektóre z odmian gatunkowych, jakie możemy tu znaleźć. W kategorii „Pozostałe” pojawiają się również dzieła łączące w sobie kilka podgatunków literackich. W ofercie księgarni internetowej Woblink.com znajdują się więc utwory najznakomitszych polskich pisarzy, dla których zabawa i gra formą to codzienność i których książki w trakcie lektury okazują się być czymś zupełnie innym niż początkowo przypuszczano. W kategorii „Pozostałe” umieszczono również m.in. zapis przemówienia wygłoszonego przez J.K. Rowling dla absolwentów Uniwersytetu Harvarda pt. „Życie jest sztuką”, w którym autorka pisze o porażkach, problemach, najważniejszych wartościach w życiu i oczywiście o potędze wyobraźni, „Mitologię słowiańską” Jakuba Bobrowskiego i Mateusza Wrony, gdzie znaleźć możemy zbeletryzowane historie ze świata wierzeń pradawnych Słowian pisane w oparciu o najnowsze opracowania naukowe z dziedziny historii, religioznawstwa i językoznawstwa.
