Czasopisma społeczno-kulturalne w okresie PRL odgrywały bardzo specyficzną rolę. Adresowane do kręgu polskiej inteligencji, stwarzały jej poczucie udziału w dyskusjach dotyczących polskiej kultury, ważnych problemów społecznych, ale już nie polityki. Ta ostatnia była zarezerwowana dla wybranych przedstawicieli narodu, którzy najlepiej mieli wiedzieć, jak reprezentować interesy Polaków. Czytelnik czerpał z tych pism informacje o planach i zamierzeniach władzy, ale nie był w st...
Tom wzbogaca w sposób znaczący polskie studia nad dyskursem antysemickim, a zebrane w nim szkice przynoszą próbę wielostronnego opisu zjawiska. Odznaczając się nowoczesnym warsztatem badawczym i szerokimi kontekstami interpretacyjnymi, ma on szansę trafić do kilku kręgów czytelników:literaturoznawców i kulturoznawców, historyków oraz odbiorców zainteresowanych szeroko rozumianą tematyką żydowską.Eugenia Prokop-Janiec
Zofia Król, krytyczka i historyczka literatury, doktor filozofii. Redaktorka naczelna magazynu o kulturze dwutygodnik.com. Współpracowała m.in. z „Zeszytami Literackimi”, Tygodnikiem Powszechnym”, „Gazetą Wyborczą” i „Kontekstami”.Autorka wyodrębnia wybrane wątki dziejów uwagi oraz ujawnia na tym tle szczególną zależność pomiędzy filozofią a literaturą. Niedokończone przez fenomenologię zadanie opisu świata podejmuje poezja uważna – przy zachowaniu zasad wiary percepcyjnej, a...
Na tom niniejszy składają się teksty powstałe w oparciu o trojakie spotkania: pierwszy rodzaj stanowiły wykłady prowadzone przez zaproszonych gości, reprezentujących różne dziedziny czy pola badawcze, które w pewnym niezbędnym uproszczeniu podzielić można na historiografię (Ewa Domańska), filozofię (Agata Bielik-Robson), literaturoznawstwo i studia nad pamięcią (Michael Rothberg), filozofię literatury (Michał Paweł Markowski). Wykładom towarzyszyły warsztaty, których prowadzą...
Książka ta poświęcona jest szczególnej konstelacji tekstów artystycznych i teoretycznych, która umożliwia wgląd w rozumienie doświadczenia historycznego od połowy XX wieku. W centrum uwagi autorki znajdują się dzieła artystyczne i literackie, traktowane jako „obiekty teoretyczne”, które prowadzą do wypracowania nowych teoretycznych i krytycznych ram umożliwiających radzenie sobie współcześnie z przeszłością. Konstelację tę tworzą „Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona B...
Poprzez inteligentny i błyskotliwy opis Szkoły z Irvine książka Ewy Bobrowskiej poszerza w sposób istotny wiedzę na temat poststrukturalistycznego myślenia krytycznego, władającego zachodnią humanistyką w ostatnim ćwierćwieczu. O ile dokonania Derridy, Lyotarda, Isera, a także Jamesona, Josepha Hillisa Millera, Greenblatta i Dominicka LaCapry są nieźle znane w polskim obszarze językowym, o tyle samo interdyscyplinarne przedsięwzięcie, zwane Szkołą z Irvine, nie doczekało się ...
To właśnie napięcie – „centrum – peryferie” – posłużyło jako podstawowa przesłanka badawcza w trakcie pisania niniejszej książki. Celem, jaki stawia sobie Autorka, jest opisanie trzech odrębnych zjawisk w piśmiennictwie o Zagładzie, których status można określić jako kontrowersyjny badawczo, peryferyjny, a co się z tym wiąże, zmuszający do dokonania istotnych rewizji w obrębie przyjętych rozstrzygnięć badawczych: eseistyki, literackiego zapisu kobiecego doświadczenia Zagłady ...
Od śmierci Daniela Paula Schrebera minęło niemal równo sto lat, trudno więc o lepszą okazję, by przyjrzeć się bliżej „najczęściej opisywanemu przypadkowi w historii psychiatrii, człowiekowi cierpiącemu na – jak sam twierdzi – chorobę nerwów, o którym Freud orzekł, że byłby doskonałym dyrektorem zakładu psychiatrycznego, Lacan zaś – że wykazuje się talentem i pasją teologa. „Przypadek Schrebera” to nie tylko fascynujący swoją złożonością system urojeń byłego sędziego, ale równ...
Rozpoznania zawarte w tomie podpowiadają, iż nowa humanistyka, którą można nazwać nową filozofią doświadczenia, afirmuje obecność nieuchronnej nieciągłości w naszym myśleniu, uwalnia od prymatu „rzeczy pierwszych” i od zagadki finalnego znaczenia. Uznaje znakowy charakter doświadczenia, ale i podkreśla jego wymiar afektywny, organizujący naszą psychikę. Wychodzi więc poza tekst zapisujący doświadczenie , kwestionuje post-strukturalistyczne przekonanie, iż „nie ma nic na zewną...
Wyprawę kina „w stronę wirtualności” − w stronę nowych sposobów jego tworzenia, rozumienia i egzystencji w czasach przemian technologii medialnych - śledzić będziemy przede wszystkim przez pryzmat wybranych praktyk artystycznych trojga twórców: Petera Greenawaya (wielokrotnie powtarzającego tezę o „śmierci” tradycyjnego kina i o narodzinach nowego sposobów obrazowania), Lynn Hershman Leeson (amerykańskiej artystki „kina rozszerzonego”) i Mike’a Figgisa, który w swoich autotem...
Tytuł "Teoria – literatura – życie" konotuje dostatecznie pojemne znaczenia, by mogły w nim zmieścić się główne wątki i dylematy zarówno wcześniejszych, jak i najnowszych orientacji badawczych, od hermeneutyki po biopoetykę. Szerokie spektrum metodologiczne nasyciło się wyraźnymi barwami indywidualnych kompozycji, w jakie poszczególni autorzy wpisali opozycje teorii i literatury, literatury i życia, wreszcie życia i teorii. W każdej z prac wymienione kategorie krystalizowały ...
Bjornar Olsen – norweski archeolog, teoretyk i badacz kultury materialnej, jeden z głównych rzeczników „zwrotu ku rzeczom” we współczesnych naukach humanistycznych. Profesor w Instytucie Archeologii Uniwersytetu w Tromso. Obok "In Defense of Things. Archaeology and the Ontology of Objects" (2010), jest również autorem książek "Persistent memories. Pyramiden – a Soviet mining town in the High Arctic" (2010) oraz "Archaeology: The Discipline of Things" (2012). W myśli współczes...
Zamysł książki Znacze//nie wiersza. Apofazy Paula Celana zawiera się w jej tytule. Chodzi tu bowiem o odczytanie poezji Celana, jednego z najwybitniejszych powojennych poetów języka niemieckiego i zarazem Żyda ocalałego z Zagłady, z perspektywy dążącej nie tyle do hermeneutycznego odszyfrowania ukrytych w jego wierszach znaczeń, co raczej do wy-znaczenia atopiczych nie-miejsc utraconej obecności znaczeń i imion w świecie po Szoa naznaczonym radykalną nieobecnością językowych ...
Tematem projektu jest pojęcie widma, stanowiące jedno z kluczowych pojęć dla zrozumienia źródeł i zasad nowoczesnych teorii i praktyk artystycznych. Program badawczy obejmuje zarówno analizę epistemologicznej prawomocności i struktury filozoficznych dyskursów nowoczesnych i późnonowoczesnych, jak i konkretnych zjawisk kulturowych (literatury, muzyki, teatru, sztuk wizualnych). W ramach projektu zostanie przedstawiony odmienny od aktualnie istniejących sposobów myślenia o mode...
Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, rea...
Prowadzona bez mała przez cztery dekady korespondencja pomiędzy Marią Renatą Mayenową i Romanem Jakobsonem stanowi ważne źródło historyczne. Po pierwsze, dostarcza informacji do biografii obojga uczonych. Jako że w publikacji zamieszono listy w ich oryginalnych wersjach językowych, w przypadku Jakobsona – w większości rosyjskiej i angielskiej (oraz ich tłumaczenia na polski), książka powinna liczyć na recepcję wykraczającą poza polski kontekst językowy. Po drugie, tom korespo...
Pierwsze tygodnie i miesiące żałoby opisane przez Hannę Nałkowską są świadectwem rozpaczliwych prób odnalezienia się w bezgranicznej pustce pozostawionej przez matkę, odsłaniające fizyczny, cielesny wymiar doświadczonej utraty. (…) W narracji o tej symbiotycznej, „zrośniętej” relacji całkowicie zacierają się jednostkowe granice pomiędzy „ja” i „ona”, a role – matki i córki – płynnie zamieniają się miejscami. Śmierć Anny Nałkowskiej i w konsekwencji gwałtowne wyrwanie z tej re...
Nauka o literaturze przez ostatnie dziesięciolecia była często zwalczana przez tych, którzy ją uprawiali – i w ten sposób uprawiana. Opinię, że pisanie o literaturze nie ma nic wspólnego z nauką, najpierw piszący o literaturze uważali za kamień obrazy, a potem zaczęli ją powtarzać jako pochwałę. Przez pewien czas wydawało się, że w tym powtarzaniu zawiera się obietnica czegoś nowego i lepszego, ale pozostaje ona daleka od spełnienia. W takiej sytuacji warto byłoby na naukę o ...
Czy badając zapiski umieszczone w książkach, można nakreślić portret psychologiczny czytelnika? A jeśli mowa o drukach wydanych przed kilkuset laty, których użytkownik żył na początku XVII wieku? Gdy dysponujemy bogatym materiałem, na który składa się ponad sześćset książek z różnorodnymi notatkami tej jednej osoby, rośnie pokusa przedarcia się przez barierę czasu i wtargnięcia do mentalnej i emocjonalnej rzeczywistości adnotatora. Niniejsza rozprawa stanowi próbę rozpoznania...
Monografia dokumentacyjno-interpretacyjna dr Grażyny Pawlak "Jan Parandowski. Życie i dzieło" należy do kategorii prac, o których z uznaniem i dumą powiada się, iż stały się „dziełem życia” badacza. Tysiącstronicowa książka to opracowanie fundamentalne, efekt kilkunastu lat pracy nad ustaleniem szczegółów biografii i meandrów twórczości Jana Parandowskiego, klasyka literatury polskiej. Jest to dzieło, rzec można, o oddechu epickim i zarazem skromnie anonsowane przez samą Auto...
Mowa uczuć to praca ważna i potrzebna. Stanowi ona ważny głos w dyskusji dotyczącej genezy i odrębności polskiej powieści nowożytnej. Jest przy tym erudycyjnym podsumowaniem wieloletnich badań samej autorki, jak i innych badaczy przywołanych w tekście. Wnikliwe obserwacje, dotyczące wyłaniania się polskiej powieści sentymentalnej, reprezentowanej w książce przez Malwinę, czyli domyślność serca Marii z Czartoryskich Wirtemberskiej oraz Dziennik Franciszki Krasińskiej Klementyn...
Mamy do czynienia z opracowaniem monograficznym skupionym na dorobku „księcia poetów” tj. autora poematów heroikomicznych, cyklów genialnych bajek i satyr oraz wierszy refleksyjno-lirycznych. Trudno jednak, by badacze zajęci oglądem twórczości najważniejszego pisarza polskiego oświecenia, twórcy pierwszej powieści polskiej czy form publicystycznych, nie zauważyli rozmaitych form mieszanych i pogranicznych, no, menippejskich, esejów, listów, kazań i in. Już rzuciwszy okiem na ...
