Teksty, które złożyły się na tom zbiorowy zatytułowany „Kariera pisarza w PRL-u”, cechuje merytoryczna dojrzałość i interpretacyjna odkrywczość. Różnorodność perspektyw badawczych uwyraźnia przeglądowy charakter tomu , zbliżający go do ujęcia monograficznego. Poszczególne artykuły poszerzają wiedzę o pomijanych wcześąniej obszarach badawczych lub przypominają o zjawiskach usuwanych dziś z głównego nurtu badań historycznoliterackich. Współczesne dążenia do marginalizowania zja...
Janusz Krasiński (1928-2012) miał jedenaście lat, gdy wybuchła wojna, dwa lata później wstąpił do Szarych Szeregów. Po powstaniu warszawskim dostał się do obozu w Pruszkowie, skąd trafił do Auschwitz, Flossenbürg-Hersbruck i Dachau. W 1947 roku wrócił do kraju, został rychło aresztowany i skazany za rzekome szpiegostwo. Kiedy w roku 1956 wyszedł na wolność, dobiegał trzydziestki. „Już w celi, na więziennej pryczy, śniło mi się, że po wyjściu z więzienia wszystko, co przeżyłe...
Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Zofia Król, krytyczka i historyczka literatury, doktor filozofii. Redaktorka naczelna magazynu o kulturze dwutygodnik.com. Współpracowała m.in. z „Zeszytami Literackimi”, Tygodnikiem Powszechnym”, „Gazetą Wyborczą” i „Kontekstami”. Autorka wyodrębnia wybrane wątki dziejów uwagi oraz ujawnia na tym tle szczególną zależność pomiędzy filozofią a literaturą. Niedokończone przez fenomenologię zadanie opisu świata podejmuje poezja uważna – przy zachowaniu zasad wiary percepcyjnej,...
Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Monografię zbiorową Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej, która powstała niemal trzydzieści lat od chwili intensyfikacji rodzimych badań nad powojenną kulturą polską na Obczyźnie, traktuję w kategoriach cezury, jako gest nowego otwarcia: inicjacji nowej perspektywy badań nad literaturą emigracyjną. Ta nowość polega na uwzględnieniu najważniejszych dyskusji i będących ich konsekwencją przemian, jakie dokonały s...
Książka Tomasza Łysaka - filmy dokumentalne o Zagładzie jest bardzo ważnym uzupełnieniem w obszarze polskiej humanistyki. Ta praca zestawia filmy szeroko komentowane przez międzynarodową krytykę z tymi, które zostały zapomniane wkrótce po premierze lub funkcjonują jedynie w obiegu edukacyjnym. W ten sposób autor poszerza naszą wiedzę o filmie dokumentalnym w relacji do Holokaustu, ale nie koniec na tym. Cennym gestem jest to, co następuje dalej: Tomasz Łysak prz...
Niejeden artysta słowa debiutujący na przełomie XIX i XX wieku pozazdrościłby startu literackiego Władysławowi Orkanowi. Gdy w 1898 roku ukazały się drukiem jego NOWELE, poprzedziła je PRZEDMOWA cieszącego się wówczas powszechnym uznaniem Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Dwa lata później w księgarniach pojawiły się: powieść KOMORNICY oraz NAD URWISKIEM. SZKICE I OBRAZKI, a w kolejnych latach powieści W ROZTOKACH i POMÓR. Równolegle czytelnik z przełomu wieków mógł zapoznać się z...
Książka jest poświęcona interpretacji pism intymnych S. Brzozowskiego, K.L. Konińskiego i H. Elzenberga oraz zawartej w nich myśli religijnej autorów w szerokim kontekście intymistyki polskiej oraz francuskiej refleksji o dzienniku jako gatunku piśmienniczym. Ukazuje głęboki związek pomiędzy rozumieniem/konstruowaniem własnej tożsamości w dziennikach a oryginalną filozofią religii / teologią tych myślicieli. Poszczególne jej tezy są ugruntowane w badaniu formy, jaką jest dzie...
Książka zawiera omówienie nader zróżnicowanych form narracyjnych, a więc takich np., które składają się na ułożony szkatułkowo zbiór opowiastek, jak i obszernych powieści, mających na celu stworzenie przekrojowego obrazu polskiej rzeczywistości w pewnej epoce. Trudno zatem powiedzieć, że mamy tu książkę, która powstała z wyrazistej intencji zaprezentowania tekstów przynajmniej w jakiejś mierze podobnych formalnie. Idąc dalej, należy odrzucić twierdzenie, iż patronował jej jak...
Od momentu, w którym Polska Ludowa przekształciła się w rzeczywistość historyczną i przestała określać tak narodową i społeczną egzystencję, jak i życie codzienne jej obywateli, minęło ponad dwadzieścia lat. Dziwne byłoby, gdyby w tym okresie nie zaszły zmiany w jej postrzeganiu i - co równie ważne - wartościowaniu.Michał Głowiński
Motywy szlacheckie w twórczości Słowackiego pełnią istotną rolę przede wszystkim jako problem artystyczny.Ich bogactwo, przywoływanie na różnych poziomach organizacji tekstu, świadoma gra ze współczesnymi konwencjami literackimi, pozwalają zauważyć przede wszystkim dojrzewanie poety jako artysty, któremu zależy na nadaniu literaturze polskiej cech uniwersalności.
Niejeden artysta słowa debiutujący na przełomie XIX i XX wieku pozazdrościłby startu literackiego Władysławowi Orkanowi. Gdy w 1898 roku ukazały się drukiem jego NOWELE, poprzedziła je PRZEDMOWA cieszącego się wówczas powszechnym uznaniem Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Dwa lata później w księgarniach pojawiły się: powieść KOMORNICY oraz NAD URWISKIEM. SZKICE I OBRAZKI, a w kolejnych latach powieści W ROZTOKACH i POMÓR. Równolegle czytelnik z przełomu wieków mógł zapoznać się z...
Ustanowiony dzięki rozprawie Karoliny Krasuskiej dialog między modernizmem anglo-amerykańskim, niemieckim i polskim na przecięciu kategorii płci i narodu przyczynia się do tworzenia nowych, transnarodowych ram myślenia o literaturze pierwszych dekad XX wieku. – prof. Maria JanionKulturoznawstwo krytyczne, jakie uprawia Karolina Krasuska, odżegnuje się od projektów odkrywania autentycznego charakteru albo ukrytego ducha wspólnoty, skupiając się na rzeczywistych mechanizma...
Zespół autorów książki proponuje wstępne rozpoznanie mozliwości badań trzech aspektów performatywności niedramatycznej.Przeprowadzony rekonesans badawczy objął wybrane przykłady dziedzictwa z całej Europy, nie tylko średniowiecznej.
Wielopoziomowość problematyki i bogactwo znanych i oczekujących materiałów skutecznie zapowiadają, że proponowany nurt zespołowych badań nad pograniczami teatralności ma potencjał znaczny i zróżnicowany.
Brak równowagi, na który pośrednio zwrócił uwagę Wałęsa, jest od lat stałym elementem polskiego życia kulturalnego i publicznego w ogólności, jednym z tych czynników, które określają stosunek do historii w jej różnych postaciach, oddziałując także na historię literatury. Najogólniej chodzi o to, co określić można jako formowanie czy budowanie tradycji lub – inaczej – wypracowywanie kanonu. Mamy do czynienia wszakże nie ze wzmacnianiem lewej nogi, ale z systematycznymi i niepr...
... Nieporównanie dokładniej zostały tutaj przedstawione i przeanalizowane autorskie notatki i bruliony utworów; wszystkie one zostały zlokalizowane, dokładnie opisane i poddane wnikliwej analizie, która umożliwia zrekonstruowanie procesu powstawania utworów i przekształcania się tekstów, a w miejscach wątpliwych - także oczyszczenie tekstu głównego z błędów.
Od redaktora tomu
Tom Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej jest zbiorem artykułów poświęconych problematyce bardzo szeroko pojętego konfliktu zbrojnego. Jak każde wydawnictwo zbiorowe, zawiera materiał dość zróżnicowany. Zamieszczono w nim zarówno analizy poświęcone tekstom bezpośrednio odnoszącym się do heroicznych dziejów Rzeczpospolitej, jak i takie które omawiają utwory traktujące tytułowe wojny i potyczki w sposób alegoryczny, by nie rzec, z przymrużeniem oka. Obok poematów i ...
"Inna droga" to poprzedzona obszernym wstępem antologia tekstów z epoki romantyzmu poświęconych kolei żelaznej. Niemal wszyscy przytaczani tu autorzy łączą się w przekonaniu, iż oto na ich oczach świat zmienia się, że dokonuje się zasadniczy, cywilizacyjny przełom, którego skutki okażą się równie trwałe jak żelazo i stal, z których odlewano szlaki komunikacyjne modernizującej się Europy.
Wiele mówi się dzisiaj o zanikaniu przestrzeni. Gdy zamiast podróżować, coraz częściej siadamy przed ekranem, gdy szybkość komunikacji, tak jak brak granic, zdają się likwidować odległości, wtedy łatwo ulegamy złudzeniu, że wyzwoliliśmy się z fizycznego uwięzienia w przestrzeni. Gdy grozi nam takie lekceważenie dla siły ciążenia, wartością staje się umiejętność zobaczenia błysku fizycznego konkretu, a może chropowatości i oporu. Dlatego mówmy o miejscach. O interakcji między ...
